Xe đông, đường chật và hư hỏng
Từ lâu, các tuyến đường Đồng Văn Cống, Nguyễn Thị Định, Võ Chí Công... dẫn vào cảng Cát Lái là điểm nóng về tình trạng ùn tắc và xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng. Theo thống kê, trung bình mỗi ngày cảng Cát Lái đón khoảng 14.000 lượt ôtô tải, xe container, xe siêu trường siêu trọng ra vào, có ngày cao điểm lên tới 20.000 chiếc. Do lượng phương tiện quá nhiều nên các giải pháp như phân luồng, điều tiết giao thông... chỉ có tác dụng giảm thiểu tình trạng xấu nhất. Trong khi đó, hạ tầng giao thông kết nối với cảng không được đầu tư đúng tầm, nên các tuyến đường thường xuyên rơi vào tình trạng ùn tắc, kẹt xe.
Tình trạng ùn tắc kéo dài 3 - 4 tiếng tại các tuyến đường vào cảng Cát Lái đã trở thành nỗi ám ảnh của người dân và giới tài xế mà nguyên nhân của nó đều thể hiện rõ. Đường chật hẹp, mật độ giao thông dày đặc. Nhiều tài xế xe container do chạy đường dài trở nên mệt mỏi, chỉ cần 1 tài xế xe container dừng lại tấp vào lề để giải quyết cơn buồn ngủ, tình trạng ùn tắc sẽ bắt đầu xảy ra. Ông Nguyễn Văn Bảy (bán tạp hóa trên đường Đồng Văn Cống) lắc đầu cho biết, dưới vòng quay của bánh xe là nỗi kinh hoàng của không ít người dân tham gia lưu thông, nguy hiểm nhất thường diễn ra từ lúc 21 giờ, kéo dài đến sáng hôm sau. Đường thì nhỏ lại liên tục xuống cấp nhưng hàng ngày vẫn phải "gánh" lượng lớn xe container, xe tải tham gia lưu thông thì làm sao không ùn tắc, không xuống cấp cho được.
Để giải quyết tình trạng ùn tắc cho khu vực cảng Cát Lái, TP đã cho phép Sở GTVT xây dựng phương án kết nối từ cảng Cát Lái đến đường Vành đai 2, hiện xong bước khảo sát thiết kế, bản vẽ thi công, đang chờ sự chấp thuận của UBNDTP. Cụ thể, dự án xây tuyến đường kết nối từ cảng Cát Lái đến tuyến Vành đai 2 được Sở GTVT trình UBNDTP là xây dựng tuyến đường kết nối từ cảng Cát Lái theo hành lang ống dẫn khí đã được quy hoạch vào hệ thống đường hiện hữu của các khu dân cư 152ha, 66ha phía bắc cảng Cát Lái. Dự án có chiều dài 1,552km với 4 làn xe, chia làm 2 đoạn: đoạn 1 từ đường 57-CL đến đường số 9 dài 0,5km, đoạn 2 từ đường số 9 đến Vành đai 2 dài 1,052km (bao gồm cầu bắc qua rạch Nghi). Tổng mức đầu tư DA gần 430 tỷ đồng, trong đó có hơn 185 tỷ đồng dành cho giải phóng mặt bằng. Thế nhưng, những điều chỉnh trên vẫn sẽ là chưa đủ, chưa đáp ứng được tình trạng ùn tắc, kẹt xe, giảm thiểu tai nạn.
Kỳ vọng vào đề án thu phí để mở rộng sửa chữa
Từ 0 giờ ngày 1-4, TPHCM sẽ chính thức triển khai thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TPHCM. Đối tượng thu phí gồm: các tổ chức, cá nhân thực hiện cung cấp dịch vụ, nhiệm vụ thu phí và các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh, vận chuyển, lưu giữ hàng hóa sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển thành phố.
Theo ông Bùi Hòa An - Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải TPHCM, việc triển khai thu phí hạ tầng cảng biển với mức phí đã được TP thông qua cụ thể, đối với hàng tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, áp dụng mức thu 50.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container, 4,4 triệu đồng/cont với container 40 feet (ft) và 2,2 triệu đồng/cont với container 20ft. Đối với hàng hóa nhập khẩu, hàng hóa xuất khẩu mở tờ khai ngoài thành phố, sẽ áp dụng mức 500.000 đồng/cont đối với container 20ft, 1 triệu đồng/cont đối với container 40ft và 30.000 đồng/tấn đối với hàng lỏng, hàng rời không đóng trong container...
Với việc thu phí trên, toàn bộ nguồn thu sẽ được nộp vào ngân sách thành phố và được dùng để đầu tư, nâng cấp hạ tầng giao thông kết nối cảng biển trên địa bàn TPHCM. Cụ thể, nguồn thu phí cảng biển trong giai đoạn 2021 - 2025, sẽ được dùng bổ sung đầu tư cho 14 dự án giao thông trọng điểm trên địa bàn thành phố như: Đầu tư mở rộng đường Nguyễn Thị Định, nút giao thông Mỹ Thủy hoàn chỉnh theo quy hoạch, khép kín đường Vành đai 2, mở rộng đường Võ Chí Công; nâng cấp, mở rộng đường Nguyễn Duy Trinh, đầu tư xây dựng mới đường D7, xây dựng đường Liên cảng Cát Lái - Phú Hữu, xây dựng mới cầu Thủ Thiêm 4, mở rộng đường Nguyễn Hữu Thọ và nạo vét duy tu luồng Soài Rạp.
Về hình thức thu phí, ông Vương Tuấn Nam, Phó trưởng phòng Phòng Công nghệ thông tin, Cục Hải quan TPHCM cho biết, việc nộp phí hạ tầng cảng biển không sử dụng tiền mặt. Các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng nộp phí sử dụng các hạ tầng giao dịch điện tử liên ngân hàng để nộp phí cho cơ quan thu phí thông qua hệ thống 24/7 của ngân hàng thương mại. Hệ thống kê khai hải quan và kê khai nộp phí hạ tầng cảng biển có sự chia sẻ dữ liệu thông tin mà doanh nghiệp cung cấp nhưng hoạt động tách biệt nhau. Do đó, hoạt động thu phí không làm ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Giám đốc Cảng vụ đường thủy nội địa TPHCM cho biết, trước khi chính thức thu phí, đơn vị đã vận hành thu phí thử nghiệm từ ngày 16-2 đến 15-3. Quá trình thử nghiệm có trên 2.000 doanh nghiệp thao tác trên hệ thống. Qua thời gian vận hành thử nghiệm hệ thống đảm bảo vận hành thông suốt. Hệ thống thu phí không chốt chặn hay cửa ngõ nào ở ngoài cảng. Hiện nay các cảng, vẫn hoạt động và hàng hóa vẫn lưu thông bình thường. Ông Tuấn khẳng định, hoạt động thu phí không làm ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa của doanh nghiệp.
Dự kiến nếu thu từ nay đến cuối năm 2025, TP sẽ thu được khoảng 16 ngàn tỷ đồng trên tổng số nguồn vốn cần để đầu tư các dự án là 93 ngàn tỷ, chiếm khoảng 17%. Trước tình hình phân bổ vốn khá khó khăn, nếu chúng ta thu tốt, nguồn thu này sẽ rất quan trọng giúp cho thành phố có vốn đầu tư, hoàn chỉnh một số công trình trọng điểm góp phần kéo giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố.