4,4 triệu đồng/tháng hiện nay có đủ để trang trải những chi phí cho một đứa trẻ đang tuổi ăn, tuổi học, tuổi lớn hay không; có đủ để chăm lo cho ông bà, cha mẹ tuổi cao sức yếu, nay ốm mai đau hay không? Đặc biệt là ở những khu vực đô thị giá cả sinh hoạt đắt đỏ như Hà Nội, TP.HCM…, số tiền này liệu rằng có đủ để lo cho những chi phí tối thiểu của những người phụ thuộc ấy?
Chỉ cần trả lời câu hỏi này, chúng ta sẽ nhất trí được với nhau về việc mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc trong Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành (đang được Bộ Tài chính khởi động quy trình sửa đổi) là lạc hậu hay không lạc hậu, phù hợp hay chưa phù hợp!
Trong thông tin phát đi mới đây lý giải về mức tính thuế TNCN, Bộ Tài chính không trả lời thẳng rằng mức giảm trừ 4,4 triệu đồng đối với một người phụ thuộc lạc hậu hay không lạc hậu. Nhưng những người đang nắm giữ tay hòm chìa khóa mỗi gia đình sẽ rất dễ dàng để đưa ra câu trả lời vì thực tế cơm áo gạo tiền đang đè nặng lên túi tiền của họ.
Lấy ví dụ cụ thể cho dễ hình dung. Ở TP.HCM, để nuôi nấng một em bé ở tuổi học mầm non một cách đàng hoàng, riêng tiền học một tháng đã tầm 2 triệu đồng nếu em được học trường công (tiền học phí không bao nhiêu mà là tiền ăn, tiền phục vụ bán trú, tiền học các môn kỹ năng…). Nếu học trường tư thì số tiền có thể từ gấp đôi trở lên. Rồi còn tiền ăn, tiền bỉm, tiền sữa, quần áo, vật dụng hằng ngày, vui chơi giải trí, thuốc thang đau ốm nếu có… Chắc chắn 4,4 triệu đồng là không thể đủ.
Một điều nữa cần lý giải, đó là tại sao mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế hiện là 11 triệu đồng, mà mức giảm trừ cho người phụ thuộc chỉ 4,4 triệu đồng, bằng 40%? Trong khi số tiền chi tiêu cho người phụ thuộc có nhiều khi còn cao hơn bản thân người nộp thuế rất nhiều?
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong ba tháng đầu năm nay, khoản thu từ thuế TNCN tăng hơn 20%, lên tới 50.700 tỉ đồng. Không rõ trong cơ cấu đóng thuế TNCN, số người phải đóng thuế ở bậc 1 chiếm tỉ lệ bao nhiêu phần trăm, số tiền thuế TNCN thu được từ bậc thuế này chiếm bao nhiêu phần trăm? Nếu tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc lên bằng 70% so với người nộp thuế như một số ý kiến đề xuất thì số tiền thuế TNCN sẽ hụt đi bao nhiêu phần trăm?
Năm 2021, thực hiện quy định mới, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế tăng từ 9 triệu đồng lên 11 triệu đồng, người phụ thuộc tăng từ 3,6 triệu đồng lên 4,4 triệu đồng nhưng số tiền thuế TNCN từ tiền công, tiền lương giảm không đáng kể. Đó là một cứ liệu thực tiễn sống động để cơ quan quản lý lắng nghe tiếng nói của dư luận, từ đó đưa ra những điều chỉnh phù hợp, cụ thể là về mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc.
Có thể tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với người phụ thuộc sẽ làm hụt đi một tỉ lệ phần trăm nào đó trong nguồn thu thuế TNCN nhưng cái được sẽ rất nhiều. Đó là lòng dân, là sự đồng thuận cùng chung tay đóng góp để dựng xây đất nước.
Hơn nữa, sau hơn hai năm oằn mình trong dịch bệnh, người dân rất cần được chia sẻ, hà hơi tiếp sức từ những chính sách thuế khoan sức dân như thế.