Cục Đường sắt Việt Nam đang lấy ý về dự thảo báo cáo tổng kết Luật Đường sắt 2017. Trong đó, điểm đáng chú ý là việc cơ quan này đề xuất phân quyền UBND tỉnh đầu tư hạ tầng đường sắt.
Cụ thể, Cục Đường sắt Việt Nam cho rằng từ khi Luật Đường sắt 2017 có hiệu lực (từ 1-7-2018) đến nay, chưa có dự án đầu tư phát triển đường sắt quốc gia theo hình thức đối tác công tư. Việc đầu tư xây dựng hạ tầng đường sắt chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách hạn hẹp.
 |
Hiện nay nguồn ngân sách nhà nước phân bổ không đủ để nâng cấp hệ thống đường sắt. Ảnh: V.LONG |
Trong đó, giai đoạn 2016 - 2020, Bộ GTVT thực hiện đầu tư bốn dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Hà Nội - TP.HCM trong kế hoạch trung hạn nhằm đảm bảo an toàn giao thông, từng bước nâng cao năng lực thông qua gồm: Dự án cải tạo và nâng cấp đoạn Hà Nội – Vinh, Vinh - Nha Trang, Nha Trang - Sài Gòn và cải tạo các tuyến đường phía Bắc.
Hiện ngành đường sắt đang chuẩn bị đầu tư các dự án: Cải tạo khu gian Hòa Duyệt - Thanh Luyện, tuyến đường sắt Hà Nội - TP.HCM; đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; đường sắt Sài Gòn - Cần Thơ; dự án đấu nối ray giữa ga Lào Cai với ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu và Thủ Thiêm - Long Thành; đường sắt Ngọc Hồi - Lạc Đạo.
Các dự án này đều do Bộ GTVT tổ chức xây dựng bằng nguồn ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Cạnh đó, giai đoạn 2016-2021, nguồn vốn nhà nước bố trí cho đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt chỉ đạt 6,8% toàn ngành. Trong đó, vốn cho đầu tư, cải tạo, nâng cấp đường sắt quốc gia chỉ đạt khoảng 21.288 tỉ đồng, trung bình 2.129 tỉ đồng/năm.
Theo Cục Đường sắt Việt Nam, với kinh phí được bố trí như vậy chưa đảm bảo được mục tiêu chính sách của Nhà nước về phát triển đường sắt nêu tại Luật Đường sắt 2017.
Trong khi đó, theo quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển hạ tầng đường sắt quốc gia đến năm 2030 cần khoảng 240.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, tiền ngân sách bố trí cho đầu tư hạ tầng đường sắt giai đoạn 2021-2025 là 14.025 tỉ đồng, chỉ chiếm tỷ lệ 5,8% so với nhu cầu.
Vì vậy, Cục Đường sắt cho rằng bên cạnh ngân sách Trung ương, Bộ GTVT cần thiết xem xét bổ sung thêm chủ thể là UBND cấp tỉnh được quyền thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng, quản lý, bảo trì, khai thác hạ tầng đường sắt để huy động các nguồn vốn hợp pháp tham gia hỗ trợ đầu tư.
Theo đề xuất của Cục Đường sắt, dự kiến phân quyền cho 26 UBND tỉnh, thành. Đối với các tuyến đường sắt quốc gia qua địa bàn từ hai tỉnh, thành trở lên, UBND tỉnh chỉ được phân quyền sau khi có ý kiến của Bộ GTVT và Thủ tướng chấp thuận.
