Cần nhìn nhận đúng vai trò của thị trường này. Đây là kênh huy động vốn trung và dài hạn rất quan trọng. Mỗi năm, hệ thống NH đưa ra nền kinh tế 1,4 - 1,5 triệu tỉ đồng, 45% trong đó là vốn trung dài hạn. Ước tính giai đoạn 2022-2025, nền kinh tế cần 3,15 triệu tỉ đồng/năm để đầu tư. Trong khi vốn nhà nước chỉ chiếm 25%-26%, còn lại phải huy động nguồn lực bên ngoài. Từ đó cho thấy vai trò quan trọng của thị trường vốn và thị trường trái phiếu DN.

Trái phiếu DN góp phần phát triển lành mạnh, cân đối hơn hệ thống tài chính. Bản chất của hệ thống NH là huy động tiền gửi ngắn và trung hạn, cho vay cũng chủ yếu ngắn và trung hạn chứ không phải dài hạn là chủ yếu. Khi thị trường trái phiếu DN phát triển sẽ góp phần đa dạng hóa kênh đầu tư, đa dạng hóa sản phẩm tài chính. Ngoài ra, đây còn là kênh huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong dân và DN hay tổ chức khác, góp phần hạn chế vàng hóa, đô-la hóa...

Nhận định đúng vai trò và cần "bắt đúng bệnh" của thị trường trái phiếu để có kiến nghị cơ quan quản lý, nhà đầu tư cho thị trường phát triển lành mạnh hơn.

Nhìn khách quan, thị trường trái phiếu hiện nay vẫn còn rất non trẻ, mới chỉ hơn 10 năm và chỉ phát triển tương đối nhanh, mạnh trong khoảng 5 năm trở lại đây. Vốn huy động qua thị trường chứng khoán gồm cả cổ phiếu và trái phiếu tương đương 26% tổng lượng vốn cung ứng ra nền kinh tế.

Trái phiếu DN chiếm khoảng 22,7% tổng lượng vốn cung ứng cho nền kinh tế mỗi năm, còn huy động vốn qua phát hành cổ phiếu chỉ chiếm khoảng 3,5%. Do đó, thị trường trái phiếu DN còn rất nhiều dư địa phát triển.

Đã gọi là thị trường, đặc biệt là thị trường chứng khoán, thị trường tài chính thì hãy để thị trường đó tự điều chỉnh, nhất là trong bối cảnh tiếp cận vốn xưa nay là một điểm nghẽn lớn của nền kinh tế. Do đó, không phải vì một số trường hợp, vài "con sâu làm rầu nồi canh" mà thắt chặt quá mức nhất là trong bối cảnh chúng ta đang phát triển, phục hồi kinh tế - xã hội.

Để phát triển thị trường này lành mạnh, bền vững, kiến nghị Chính phủ sớm giải quyết, xử lý những vụ việc đã xảy ra trong thời gian qua, để củng cố niềm tin của nhà đầu tư, chủ thể phát hành, kể cả DN. Xử lý càng nhanh càng tốt và nên công khai, minh bạch kết quả.

Ngoài ra, cần khuyến khích hình thành các tổ chức xếp hạng tín nhiệm DN. Trên thị trường thứ cấp, sau khi DN phát hành trái phiếu, Ủy ban Chứng khoán nhà nước không thể làm được việc giám sát, kiểm soát dòng vốn sau phát hành, vì vậy chủ yếu là cam kết ở bản cáo bạch và trách nhiệm của lãnh đạo DN. Tiêu chí, tiêu chuẩn nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng cần nâng lên. Đặc biệt, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý trong lần sửa đổi Nghị định 153 theo hướng kiến tạo thị trường mà vẫn kiểm soát được rủi ro.

Cuối cùng, cần tăng chất lượng nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư cá nhân. Vì hiện nay, giáo dục tài chính còn bỏ ngỏ, xét cho cùng, để thị trường chứng khoán phát triển thì cần chuyên nghiệp - minh bạch trên nền tảng thị trường, thay vì áp dụng biện pháp hành chính quá nhiều.

Thái Phương ghi