Trên địa bàn TX.Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu) có 30 khu vực quy hoạch khai thác khoáng sản với diện tích gần 910 ha. Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tiến hành thanh tra tại UBND TX.Phú Mỹ và 10 doanh nghiệp hoạt động khoáng sản trên địa bàn.

Khai thác đá ở xã Tóc Tiên, TX.Phú Mỹ NGUYỄN LONG

Hàng loạt sai phạm của doanh nghiệp khai thác khoáng sản được... bỏ qua

Theo Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, trong thời gian qua, hoạt động khai thác khoáng sản không phép, trái phép vẫn còn diễn ra trên địa bàn TX.Phú Mỹ, nhất là khai thác đất, cát xây dựng và đá chẻ, gây thất thoát tài nguyên, ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường và an ninh trật tự ở một số địa phương.

Khai thác cát trái phép trên địa bàn TX.Phú Mỹ nguyễn long

Nguyên nhân để xảy ra tình trạng này một phần là do UBND TX.Phú Mỹ chưa chú trọng đến công tác bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác, chưa xây dựng kế hoạch triển khai, kiểm tra, giám sát UBND các xã, phường, thị trấn.

Tính đến ngày 30.6.2019, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho 23 doanh nghiệp trên địa bàn TX.Phú Mỹ. Trong đó, 15 giấy phép khai thác đá xây dựng, 5 giấy phép khai thác cát xây dựng - vật liệu san lấp và 3 giấy phép khai thác sét gạch ngói.

Qua thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về khoáng sản, nghĩa vụ tài chính đối với ngân sách nhà nước của các tổ chức và cá nhân có liên quan trên địa bàn TX.Phú Mỹ, Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát hiện hàng loạt sai phạm của các doanh nghiệp được “bỏ qua”.

Cụ thể, giai đoạn từ năm 2014 đến đầu năm 2019, trong 10 doanh nghiệp đang thanh tra, Sở TN-MT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã tham mưu cho UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác khoáng sản 6 trường hợp.

Các doanh nghiệp trên thuộc trường hợp điều chỉnh giấy phép khai thác hoặc gia hạn giấy phép, không thuộc đối tượng được cấp mới giấy phép khai thác nhưng vẫn được sở này tham mưu UBND tỉnh cấp mới các giấy phép khai thác khoáng sản.

Qua thanh tra tại 10 điểm mỏ trên địa bàn TX.Phú Mỹ, đoàn thanh tra phát hiện 6 điểm hoạt động khai thác trái phép tại các khu vực giáp ranh.

Các khu vực hoạt động khai thác khoáng sản trái phép đã có từ trước khi đoàn thanh tra tiến hành kiểm tra hiện trạng tại các điểm mỏ nhưng địa phương không phát hiện và xử lý.

Một vụ khai thác đất trên địa bàn TX.Phú Mỹ bị bắt quả tang NGUYỄN LONG

Đoàn thanh tra kiểm tra 10 điểm mỏ, phát hiện 7 điểm hoạt động khai thác khoáng sản trái phép và sử dụng đất xây dựng các công trình không đúng quy định luật Đất đai, phục vụ mục đích hoạt động khai thác trái phép.

Ngoài ra, UBND TX.Phú Mỹ và các sở, ngành tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu còn “bỏ qua” nhiều sai phạm của các doanh nghiệp khai thác khoáng sản.

Cụ thể, năm 2016, Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát hiện phần lớn các doanh nghiệp khai thác không đúng theo thiết kế được phê duyệt và theo quy chuẩn kỹ thuật; không thực hiện ký hợp đồng lao động với công nhân hoặc không cung cấp đầy đủ hồ sơ về lao động với công nhân; khai thác vượt cao độ được cấp giấy phép…

Đoàn kiểm tra đã đề nghị Giám đốc Sở Xây dựng giao Phòng Giám định (Sở Xây dựng) đề xuất Giám đốc Sở các biện pháp xử lý theo thẩm quyền. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, Sở Xây dựng chưa cung cấp được hồ sơ chứng minh đã xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền hoặc chuyển cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định pháp luật.

Hay Sở TN-MT phát hiện hàng loạt sai phạm của các doanh nghiệp khai thác ngoài ranh giới mỏ, khai thác vượt công suất, chưa xác nhận các công trình bảo vệ môi trường… nhưng chỉ xử lý vi phạm hành chính một số trường hợp đã được nhắc nhở nhiều lần mà chưa có hình thức xử phạt, mức xử phạt.

Cụ thể, Thanh tra Sở TN-MT phát hiện Công ty CP Phước Hòa Fico khai thác khoảng sản không đúng trình tự khai thác nhưng không ra quyết định xử phạt… vì công ty có văn bản giải trình hành vi vi phạm.

Theo Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, hành vi vi phạm của công ty này phải bị phạt tiền từ 30 triệu đồng - 50 triệu đồng và tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản từ 6 - 12 tháng.

Từ năm 2014 - 2018, UBND TX.Phú Mỹ đã kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản không phép, trái phép 225 lượt. Các ngành chức năng và UBND các xã, phường xử lý vi phạm hành chính 139 trường hợp với tổng số tiền hơn 4,3 tỉ đồng, tịch thu phương tiện vi phạm…

Qua xem xét một số quyết định xử phạt vi phạm hành chính của UBND TX.Phú Mỹ, Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nhận thấy còn một số tồn tại như chưa tổ chức theo dõi, giám sát việc khắc phục hậu quả cũng như thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác của các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm khai thác khoáng sản trái phép.

Có một số trường hợp không xác định khối lượng khoáng sản đã bị khai thác trái phép hoặc giá trị bằng tiền của khối lượng khoáng sản mà tổ chức, cá nhân vi phạm đã tiêu thụ cũng như không tịch thu phương tiện vi phạm hành chính.

Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu còn xác định, Sở TN-MT, Sở Xây dựng, UBND TX.Phú Mỹ và các cơ quan chức năng đã tổ chức nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra nhưng không phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản; Sử dụng đất và xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ hoạt động khoáng sản, sử dụng mặt bằng chế biến khoáng sản trái quy định pháp luật, gây thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước đối với các khoản thu tài chính từ đất đai.

Đề nghị thu hồi hơn 21 tỉ đồng

Qua kết quả kiểm tra hiện trạng khai thác tại các điểm mỏ, đối chiếu báo cáo định kỳ hoạt động khai thác khoáng sản, báo cáo thống kê… do Sở TN-MT và các doanh nghiệp cung cấp giai đoạn 2014 - 2018, Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xác định khối lượng chênh lệch so với khối lượng kê khai, quyết toán và nộp thuế cho cơ quan thuế của các doanh nghiệp là 647.986 m³ đá xây dựng và 8.927 m³ vật liệu san lấp.

Hiện trường vụ khai thác cát trái phép NGUYỄN LONG

Từ các căn cứ nêu trên, Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xác định số tiền thuế, phí, thuê đất và tiền chậm nộp thuế qua thanh tra là hơn 21 tỉ đồng.

Thanh tra tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nhận định, các doanh nghiệp khai thác khoáng sản đã có hành vi khai thuế không chính xác, trung thực và đầy đủ.