Góp ý này được ông Phạm Văn Hoà, Phó trưởng đoàn đại biểu tỉnh Đồng Tháp nêu tại phiên thảo luận về dự án Luật Giá (sửa đổi), tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, sáng 6/4.

Theo đại biểu Hoà, Quỹ bình ổn xăng dầu là quỹ ngoài ngân sách, được hình thành từ tiền trích trên mỗi lít xăng dầu người dân mua. Quỹ này hiện để tại doanh nghiệp, được hạch toán riêng. Khi thị trường biến động, cơ quan quản lý - Bộ Công Thương quyết định việc trích lập, chi sử dụng từ quỹ này để điều tiết, hạn chế giá xăng dầu tăng quá cao. Nhưng việc giao doanh nghiệp giữ quỹ này, ông Hoà nói, không hợp lý.

"Bộ Tài Chính cần giữ, quản lý Quỹ bình ổn xăng dầu. Bởi quỹ này từ tiền đóng góp của người dân, để tại doanh nghiệp nếu họ dùng tiền vào mục đích khác sẽ không công bằng", ông đề nghị.

Ông Tạ Văn Hạ, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục (đại biểu tỉnh Quảng Nam) làm rõ hơn bất cập trong trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu vừa qua.

Theo ông, Quỹ bình ổn xăng dầu không dùng ngân sách nhưng khi sử dụng lại theo quyết định của cơ quan quản lý Nhà nước, để quỹ tại doanh nghiệp nên trong nhiều trường hợp trích - chi quỹ không hợp lý dẫn tới giá tăng nhanh, giảm chậm so với thế giới.

Chẳng hạn, khi giá xăng dầu xuống thấp, đáng lý giá bán là 10 đồng, nhưng thực tế người dân phải mua 13 đồng do 3 đồng được trích vào Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Ngược lại, khi giá xăng dầu tăng cao, cơ quan quản lý sử dụng 3 đồng lấy ra từ quỹ này giảm giá bán lẻ, song thực tế là lấy tiền của dân để bình ổn giá.

"Điều này dẫn đến doanh nghiệp đang quản lý quỹ không công khai, rõ ràng. Thậm chí doanh nghiệp cũng kêu khổ vì lúc giá lên cao quá mà khoản quỹ trích đã hết, hoặc bị âm", ông Hạ nhận xét.

Bà Nguyễn Thị Phú Hà, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách cho biết đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách - cơ quan thẩm tra dự thảo Luật Giá (sửa đổi) - tán thành cần duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu trong điều kiện hiện nay, do thị trường xăng dầu chưa hoàn toàn vận hành theo thị trường. Quỹ này là một trong những công cụ điều tiết giá, không phải là can thiệp hành chính.

"Quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở, chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước còn tương đối dài, khi lượng dự trữ xăng dầu mỏng, việc bỏ quỹ là chưa phù hợp", bà Hà nêu.

Các đại biểu Quốc hội cũng tán thành vẫn duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu trong tình hình hiện nay, nhưng Chính phủ cần có lộ trình về sự tồn tại quỹ này. "Không nên duy trì mãi Quỹ bình ổn giá xăng dầu vì không hợp lý, không công bằng", ông Phạm Văn Hòa nói.

Trong khi đó, ông Tạ Văn Hạ góp ý, về lâu dài Nhà nước nên can thiệp bằng chính sách và dự trữ xăng dầu. Ngoài ra, các quy định về Quỹ bình ổn giá tại dự thảo luật cần làm rõ hơn cơ chế vận hành, quản lý, nhất là nguồn hình thành quỹ, thời gian hoạt động.

"Nhà nước nên quản lý Quỹ bình ổn giá, có thể lấy từ nguồn ngân sách để can thiệp thị trường khi có biến động. Cần hạn chế thấp nhất việc vận động đóng góp nguồn lực từ người dân, doanh nghiệp vào quỹ", theo ông Hòa.

Do Quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện vẫn được để tại các doanh nghiệp, Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị Chính phủ nghiên cứu có phương án quản lý phù hợp hơn, đảm bảo rõ ràng về thực trạng nguồn, việc sử dụng quỹ.

Dự kiến dự thảo Luật Giá (sửa đổi) sẽ được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp vào tháng 5 tới.

Anh Minh