Nhiều tổ chức và cá nhân người Pháp có tiền thích sử dụng máy bay riêng, từ đội bóng Paris-Saint-Germain đến người giàu nhất hành tinh Bernard Arnault. Tuy nhiên, một dự luật do đảng Xanh khởi xướng (dự kiến được trình thảo luận tại quốc hội Pháp ngày 6/4, giờ địa phương) đang chống lại thói quen này của họ. Nghị sĩ Paris thuộc đảng Xanh Julien Bayou nói cấm máy bay tư nhân để "đưa người giàu trở lại trái đất" và đảm bảo "công bằng xã hội".

"Đó là một cách để giới siêu giàu hòa nhập với các biện pháp hạn chế tiêu dùng nhằm giải quyết tình trạng khẩn cấp về khí hậu", ông Julien Bayou nói. Theo ông, việc cấm dùng máy bay riêng tác động ít người nhưng hiệu quả lớn và tức thời.

Theo dự thảo luật, một máy bay tư nhân thải ra 8 tấn CO2 trong 4 giờ bay. Con số này bằng với lượng CO2 trung bình mà một người Pháp thải ra một năm. Những máy bay nằm trong lệnh cấm là loại chuyên chở ít hơn 60 khách. Chỉ trong mùa xuân 2022, tỷ phú Bernard Arnault được cho là đã thực hiện 18 chuyến đi bằng máy bay riêng - chủ yếu giữa Paris và Brussels, thải ra lượng carbon tương đương của một người Pháp trong 17 năm.

Năm 2022, Pháp có 84.885 chuyến bay bằng máy bay riêng, nhiều nhất trong Liên minh châu Âu, theo nghiên cứu của hãng tư vấn Hà Lan - CE Delft. Số chuyến bay này đã thải ra 383.100 tấn CO2, tương đương với lượng khí thải hàng năm của 85.133 cư dân Pháp. Thậm chí, chỉ một quãng đường 21 km giữa Le Havre và Deauville nhưng nhà giàu Pháp vẫn thích đi máy bay riêng, với 104 chuyến trong năm qua.

Từ 2021 đến 2022, số chuyến bay riêng khởi hành từ Pháp tăng 55%, khiến khí thải carbon từ chúng tăng 93%. Xu hướng này tương tự trên khắp châu Âu, với mức tăng 65%. Sau khi giảm mạnh năm 2020 do Covid-19, hoạt động hàng không tư nhân tăng trưởng khoảng 6% mỗi năm so với giai đoạn trước đại dịch.

"Sự bùng nổ các chuyến bay riêng là điều tồi tệ trong thời điểm mà người dân được kêu gọi hạn chế tiêu thụ năng lượng", Klara Maria Schenk, Trưởng vận động chính sách tổ chức môi trường Greenpeace, bình luận. Tổ chức này đang kêu gọi lệnh cấm máy bay riêng trên toàn châu Âu.

Theo tính toán của tổ chức phi chính phủ Transport & Environment có trụ sở tại 7 nước châu Âu, một chuyến đi của máy bay tư nhân gây ô nhiễm từ 5 đến 14 lần so với một chuyến đi bằng máy bay thương mại dân dụng - vốn đã thải ra lượng khí CO2 nhiều hơn 40 lần so với tàu hỏa.

Điều này đặc biệt đúng vì máy bay tư nhân thường được sử dụng cho các chuyến đi ngắn (trung bình 500 km) - khoảng cách mà máy bay hoạt động kém hiệu quả nhất. Hiệu quả về môi trường còn phản ảnh ở việc 25% đến 40% số chỗ trên các máy bay tư nhân đều trống khi vận hành.

Attac - một hiệp hội của Pháp - đã đưa ra bản kiến nghị trực tuyến để kêu gọi các thành viên của nghị viện ủng hộ dự luật theo đề xuất của nghị sĩ Julien Bayou. Nó đã nhận được hơn 10.000 chữ ký nhưng cơ hội để quốc hội thông qua là rất mong manh, theo Le Monde.

Bởi lẽ, các nghị sĩ thuộc phe đa số của tổng thống gồm đảng Mặt trận Quốc gia Pháp và đảng Cộng hòa đều phản đối đề xuất cấm. Điều này là do nó sẽ tấn công các đầu tàu của ngành công nghiệp như Dassault Aviation và 100.000 việc làm liên quan đến lĩnh vực kinh doanh hàng không. Ngoài ra, tính tổng cộng thì các chuyến bay riêng chỉ chiếm 0,2% lượng khí thải của Pháp.

Vào cuối mùa hè năm ngoái, khi hỏa hoạn và hạn hán tàn khốc khiến vấn đề biến đổi khí hậu trở lại bàn nghị sự của chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Pháp Clément Beaune đã đề xuất ý định siết dùng máy bay tư nhân. "Chúng ta phải thay đổi hành vi và đặt ra các giới hạn chuyến bay tư nhân cấp độ châu Âu. Điều đó vừa hữu ích vừa cần thiết", ông nói.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Chuyển đổi sinh thái Pháp Christophe Béchu lúc đó lập tức phản bác, cho rằng không nên cường điệu hóa các hành động vì mục đích bảo vệ môi trường. Ông cho rằng, biện pháp tốt hơn là kế hoạch tăng thuế nhiên liệu với máy bay tư nhân từ 2024 đã có.

Ở cấp độ châu Âu, dưới áp lực của Công ước Công dân, trước đó Đạo luật Khí hậu và Khả năng phục hồi đã ra đời năm 2021. Theo đó, các chặng mà có phương tiện di chuyển bằng tàu hoả chỉ mất dưới 2,5 tiếng thì không được khai thác chuyến bay.

Tuy nhiên, luật này đã không áp dụng cho máy bay riêng. Năm 2022, theo nghiên cứu của CE Delft, 157 chuyến bay đã được thực hiện giữa Nice và Cannes, hai thành phố chỉ cách nhau 30 km (tức dưới 2,5 tiếng di chuyển bằng tàu). Nghị sĩ Julien Bayou hy vọng dự luật lần này của đảng ông đề xuất ít nhất sẽ có công "xóa bỏ rào cản đầu tiên này."

Theo Aeroaffaires, công ty cho thuê máy bay tư nhân hàng đầu thế giới, dịch vụ cho thuê máy bay riêng hiện chiếm khoảng 17% các chuyến bay ở châu Âu so với chỉ 7% năm 2019. Trong số 8.500 máy bay của mình, Aeroaffaires cung cấp cả dịch vụ "Air Horse One" - dùng chiếc Boeing 727 dành cho những khách hàng giàu có muốn đi du lịch cùng các thú cưng cỡ lớn như ngựa, sư tử hoặc hổ.

Trên trang web của mình, Aeroaffaires nói rằng bay cùng dịch vụ của công ty là lựa chọn phát triển bền vững, thông qua chương trình bù đắp carbon cho "100% lượng khí thải CO2 do mỗi chuyến bay tạo ra.

Phiên An (theo Le Monde)