Nhật Bản được biết đến là quốc gia sở hữu ngành công nghiệp ô tô hàng đầu thế giới, chiếm khoảng 8% lực lượng lao động và 1/4 kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, có một thực tế là mảng kinh doanh xe điện tại nước này lại rất khiêm tốn.

Trong năm ngoái, số xe điện được bán ra tại Nhật Bản dù đã tăng gấp 3 lần, lên mức cao kỷ lục 59.000 xe nhưng vẫn chỉ chiếm chưa đầy 2% doanh số của toàn thị trường. Đâu là nguyên nhân khiến cho thị trường ô tô Nhật Bản vẫn chậm chạp hơn trong việc tiếp nhận xe điện so với các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, châu Âu?

Hồi năm 2016, anh Atsushi Ikeda mua chiếc xe điện Tesla đầu tiên vì muốn có một phương tiện thân thiện với môi trường dành cho gia đình mình. Tuy nhiên, anh Ikeda vẫn mong muốn có thể sở hữu một chiếc xe điện do chính các hãng xe trong nước sản xuất.

Anh Atsushi Ikeda - Chủ sở hữu xe Tesla cho biết: "Tôi muốn có một chiếc xe điện của Nhật Bản vì chúng được sản xuất phù hợp với những con đường của Nhật Bản, chất lượng và mạng lưới dịch vụ cũng sẽ tốt hơn. Vẫn có một số điểm mà tôi chưa hài lòng với xe Tesla. Vì vậy, nếu có một chiếc xe điện tương đương của Nhật Bản, tôi chắc chắn sẽ muốn mua nó".

Tuy nhiên, mong muốn của những người như anh Ikeda vẫn đang phải đối mặt với rào cản lớn, khi quy mô thị trường xe điện vẫn còn khiêm tốn và các hãng xe nội địa chưa đưa ra nhiều lựa chọn cho khách hàng. Trong số 59.000 chiếc xe điện được bán tại Nhật Bản trong năm ngoái, hơn 1/4 là xe nhập khẩu.

"Các thương hiệu xe nhập khẩu như Tesla, BMW, Mercedes đang bán những mẫu xe có giá cao hơn, trong khi BYD chiếm lĩnh phân khúc giá rẻ. Điều này khiến chúng tôi phải đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt hơn", ông Nobuhide Yanagi - Giám đốc tiếp thị xe điện Nissan tại Nhật Bản cho biết.

Thị trường Nhật Bản chậm chạp đón nhận ô tô điện.

Việc đã đổ nhiều vốn đầu tư cho dòng xe lai (hybrid) - chạy song song bằng xăng và điện, đang khiến các hãng xe Nhật Bản chưa thực sự mặn mà với việc phát triển xe điện. Họ tin rằng, việc sử dụng xe lai sẽ là một lựa chọn phù hợp về kinh tế, và ít cực đoan hơn so với những gì đang diễn ra tại châu Âu.

Ông Nobuhide Yanagi nói: "Khi hướng tới một tương lai trung hòa carbon, việc tìm kiếm sự cân bằng giữa xe lai và xe điện rất quan trọng. Tất nhiên, chúng ta cần giảm số xe chạy dầu diesel và xăng, nhưng trong thời gian chuyển tiếp, xe lai sẽ là giải pháp thay thế hiệu quả hơn và thành công hơn tại Nhật Bản".

Theo các chuyên gia, một lý do khác dẫn đến sự thận trọng của các doanh nghiệp Nhật là sự hạn chế nguồn cung các nguyên liệu quan trọng cho xe điện như lithium.

Ông Christopher Richter - Phó giám đốc nghiên cứu chi nhánh Nhật Bản, tập đoàn đầu tư CLSA cho hay: "Việc chỉ tập trung phát triển xe điện có thể đặt thương hiệu của bạn đối mặt với rủi ro lớn. Vì vậy, sẽ tốt hơn nếu có nhiều hơn một lựa chọn. Cách các hãng xe như Toyota, Honda hay Nissan đang làm với xe lai là một hàng rào phòng ngừa rủi ro, trước khi ngành công nghiệp xe điện có thể tăng tốc trong những năm tới".

Hiện các hãng xe Nhật Bản đã bắt đầu triển khai các mục tiêu có quy mô lớn hơn về xe điện, trong khi Chính phủ Nhật cũng đặt mục tiêu nâng số trạm sạc xe điện từ 30.000 lên 150.000 vào năm 2030. Tuy nhiên, chi phí cao và nguồn lực hạn chế, cùng sự phổ biến của xe lai, được dự báo vẫn sẽ khiến ngành xe điện tại Nhật Bản chưa thể bắt kịp các thị trường lớn khác trong một khoảng thời gian nhất định.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!