Tối 8-4, thượng nghị sĩ Jeff Merkley, thượng nghị sĩ Chris Van Hollen và dân biểu Pramila Jayapal đã có cuộc gặp với báo chí trong và ngoài nước nhân chuyến thăm năm ngày đến Việt Nam.

Các nghị sĩ Mỹ đã nhấn mạnh cam kết tiếp tục các nỗ lực giúp Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh và bày tỏ lòng biết ơn vì sự giúp đỡ của Việt Nam trong vấn đề này nhiều năm qua.

Kế thừa di sản của những người Mỹ tiền nhiệm

Tại họp báo, thượng nghị sĩ Merkley xác nhận nhóm của ông đã trao cho Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang dữ liệu về bộ đội Việt Nam mất tích trong cuộc gặp chiều 8-4. Ông khẳng định Mỹ sẽ hỗ trợ những công nghệ tốt nhất cho Việt Nam để tìm kiếm, quy tập và xác định hài cốt liệt sĩ.

Có những dự án thượng nghị sĩ Patrick Leahy đã làm việc rất chăm chỉ để tạo ra và giờ ông nghỉ hưu, còn thượng nghị sĩ John McCain đã qua đời.

Tuy nhiên, ông Merkley khẳng định nhóm của ông sẽ tiếp nối di sản của những người tiền nhiệm đáng kính.

Đây cũng là một trong hai nhiệm vụ của đoàn nghị sĩ lần này khi sang Việt Nam. Nhiệm vụ còn lại là củng cố quan hệ Việt - Mỹ dựa trên những gì hiện có như thương mại, đầu tư, an ninh hàng hải và mở rộng hợp tác trong những lĩnh vực mới như chống biến đổi khí hậu.

"Tôi tin tất cả chúng tôi ở đây đều cảm thấy có trách nhiệm phải tiếp lấy ngọn đuốc mở đường của những người tiền nhiệm khi nói đến quan hệ với Việt Nam. Một tương lai rất tươi sáng cho cả hai dân tộc vẫn đang ở phía trước miễn là chúng ta làm việc cùng nhau", thượng nghị sĩ Van Hollen bày tỏ khi trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ.

Bốn trụ cột trong nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh mà nhóm của ông Merkley và Van Hollen sẽ tiếp nối từ những người đi trước bao gồm:

- Hỗ trợ những người khuyết tật do bom mìn và chất độc da cam (dioxin).

- Làm sạch các vùng đất bị ô nhiễm bởi chất độc dioxin như sân bay Biên Hòa và một số điểm nóng khác.

- Rà phá, loại bỏ bom mìn và vật liệu chưa nổ để nó không gây thêm thiệt hại.

- Hỗ trợ quy tập hài cốt liệt sĩ Việt Nam để đưa họ trở về với gia đình.

Ông Van Hollen nhấn mạnh các nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh cho Việt Nam sẽ được tiếp tục trong tương lai, bao gồm cả hỗ trợ tài chính cho các dự án trong lĩnh vực này.

Theo ông, Quốc hội Mỹ là một nhánh riêng biệt với Chính phủ thuộc nhánh hành pháp, song Quốc hội mới là những người quyết định ví tiền của nước Mỹ và rất nhiều nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam đã được khởi xướng bởi các nghị sĩ, chẳng hạn thượng nghị sĩ Leahy.

"Thượng nghị sĩ Merkley và tôi đều phục vụ trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, đồng thời là thành viên của Ủy ban Chuẩn chi ngân sách. Chúng tôi chắc chắn sẽ khuyến khích các đồng nghiệp của mình tiếp nối sứ mệnh này", ông Van Hollen khẳng định với Tuổi Trẻ.

Biết ơn Việt Nam vì sự hỗ trợ và lòng vị tha

Cũng tại họp báo, nhóm nghị sĩ Mỹ đã bày tỏ sự cảm kích vì những gì Việt Nam đã thể hiện với Mỹ hàng chục năm qua.

"Chúng tôi rất biết ơn Việt Nam vì trong nhiều năm qua đã giúp xác định hài cốt của những người Mỹ mất tích. Do đó, chúng tôi nghĩ rằng điều rất quan trọng là Mỹ cũng phải làm điều tương tự cho các gia đình Việt Nam đã mất người thân", ông Van Hollen chia sẻ thêm.

Dân biểu Pramila Jayapal thì tiết lộ bà từng đến Việt Nam năm 1995 khi hai nước mới bình thường hóa quan hệ. Hôm nay trở lại đây, bà không giấu được sự choáng ngợp vì những thay đổi nhanh chóng của đất nước này và quan hệ Việt - Mỹ.

"Tôi xin chia sẻ thêm về một trong những điều cuối cùng tôi nói với bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam và tôi chỉ muốn nói ra điều đó khi tôi ở đây. Đó là Việt Nam là một quốc gia có sức mạnh quật cường và dẻo dai.

Nhưng điều làm tôi ấn tượng và cảm động sâu sắc ở Việt Nam là các bạn là một đất nước có lòng vị tha rất lớn. Chúng tôi rất biết ơn vì điều đó", nữ dân biểu gốc Ấn đầu tiên bày tỏ.

Theo Bộ Quốc phòng Việt Nam, trong cuộc tiếp đoàn nghị sĩ Mỹ chiều 8-4, Bộ trưởng Phan Văn Giang đã cảm ơn những tình cảm, đóng góp của các nghị sĩ trong hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh.

Nhân dịp này ông Giang cũng gửi tặng thượng nghị sĩ Merkley bộ phim về những đóng góp của ông trong khắc phục hậu quả chiến tranh tại Việt Nam.

Quốc hội Mỹ ủng hộ nâng cấp quan hệ với Việt Nam

Ngày 3-4, trước thềm chuyến thăm, thượng nghị sĩ Merkley và thượng nghị sĩ Van Hollen cũng đã đưa ra một nghị quyết tái khẳng định sự ủng hộ của Mỹ đối với ASEAN.

Theo trang web của ông Van Hollen, nghị quyết có đoạn nhấn mạnh "ủng hộ với việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Mỹ lên Đối tác chiến lược" và "kỷ niệm 10 năm hai nước thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện (2013 - 2023)".

Trả lời Tuổi Trẻ về bầu không khí hiện nay trong Quốc hội Mỹ đối với Việt Nam, các nghị sĩ khẳng định cơ quan lập pháp Mỹ ủng hộ mạnh mẽ các động thái tăng cường hơn nữa quan hệ với Việt Nam.

"Chúng ta thực sự đã làm việc với nhau như một đối tác chiến lược và chúng tôi nghĩ rằng điều quan trọng là phải nâng cấp mối quan hệ ấy để đảm bảo rằng nó có trạng thái chính thức mới trong tương lai", thượng nghị sĩ Van Hollen nêu quan điểm.

Thượng nghị sĩ Merkley thì chia sẻ Việt Nam luôn trong tâm trí các nhà lập pháp Mỹ. Ông dẫn ra một nghị quyết mà ông đã đề xuất cùng thượng nghị sĩ Dan Sullivan của Alaska trước thềm chuyến thăm.

Mục tiêu của nghị quyết nhằm nâng cao nhận thức về các vấn đề môi trường, sinh kế của những người sống dọc theo sông Mekong trong đó có Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Đề cập đến cuộc điện đàm giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Merkley khẳng định sự hiện diện của phái đoàn nghị sĩ Mỹ tại Việt Nam hôm nay cho thấy không chỉ nhánh hành pháp mà cả nhánh lập pháp đều xem trọng mối quan hệ với Việt Nam.

Quốc hội Mỹ cũng rất để tâm đến những thách thức an ninh mà Việt Nam đang đối mặt trên Biển Đông và đã chuyển hai tàu tuần duyên loại biên cho Việt Nam để hỗ trợ tăng cường năng lực hàng hải. Hiện chiếc thứ ba cũng đang chuẩn bị chuyển giao cho Việt Nam.