Để thúc đẩy hoàn thiện cho các dự án này, có lẽ cần phải có một tổ công tác đủ chuyên môn, khả năng để giải quyết.

Những mảng "da beo" có nguyên nhân từ lỗ hổng pháp lý

Trong số các dự án chưa bàn giao hạ tầng, dang dở có nhiều dự án được giao, phê duyệt từ trước thời điểm Luật đất đai 2003 có hiệu lực (1-7-2004). 

Các dự án giai đoạn này thông thường được Nhà nước ban hành quyết định tạm giao đất để chủ đầu tư làm cơ sở bồi thường giải phóng mặt bằng. Vì là quyết định tạm giao nên thường cũng không ghi nhận nghĩa vụ của chủ đầu tư về đầu tư hạ tầng tương ứng. Đến khi chủ đầu tư bồi thường thực tế được diện tích cụ thể thì Nhà nước sẽ phê duyệt đầu tư, ra quyết định giao đất chính thức cho dự án.

"Đây là một trong những lỗ hổng pháp lý làm phát sinh nhiều vướng mắc về hạ tầng, nhất là các dự án chủ đầu tư triển khai chậm, ì ạch. Các dự án thực hiện sau Luật đất đai 2003 và Luật đầu tư 2005 thì đã khắc phục lỗ hổng trên" - ông Nguyễn Hải Long, trưởng phòng tư vấn pháp lý Công ty luật TNHH AGL, nhận định.

Bổ sung thêm, TS Võ Kim Cương, nguyên phó kiến trúc sư trưởng TP.HCM, cho biết tồn tại pháp lý đó khiến nhiều dự án nhà ở, đô thị triển khai kéo dài, dang dở, tạo ra những mảng "da beo", ảnh hưởng hạ tầng của khu vực, bộ mặt đô thị nhếch nhác mà không rõ trách nhiệm chính (ngoài chủ đầu tư) của cơ quan quản lý nhà nước thì thuộc về địa chỉ nào.

Còn ông Ngô Anh Vũ, viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM, cho rằng các dự án kéo dài hàng chục năm chưa bàn giao hạ tầng, thậm chí chủ đầu tư đã giải thể, phá sản, không liên hệ... rõ ràng là thiếu sự đôn đốc, thường xuyên kiểm tra, xử lý chủ đầu tư từ cơ quan chức năng. Trong số các dự án, cũng có dự án hạ tầng cơ bản đã được xây dựng, thậm chí hoàn thành đến 90%, người dân vô ở nhiều nhưng do vướng mắc pháp lý về quy hoạch, nghiệm thu, việc bàn giao dây dưa khiến hạ tầng, đường sá xuống cấp, lún, ngập...

Cần lập tổ công tác xử lý

Phân tích về thực trạng xử lý các dự án chây ì thời gian qua, ông Vũ cho rằng chủ yếu các sở ngành, địa phương rà soát các dự án chưa hoặc chậm triển khai bồi thường, xây dựng theo các quyết định được phê duyệt và tham mưu cho TP ra quyết định thu hồi dự án để giao cho chủ đầu tư khác (thông qua đấu thầu) khá thuận lợi.

Tuy nhiên các dự án đã triển khai dang dở như các dự án chưa bàn giao hạ tầng thì rất khó để thu hồi vì trải qua nhiều giai đoạn chính sách pháp luật khác nhau. Thêm nữa, kể cả Nhà nước thu hồi được thì rất khó để tìm được chủ đầu tư khác chịu vào tiếp nhận để tiếp tục hoàn thiện dự án. 

"Đó là chưa kể các dự án do Thủ tướng giao hoặc dự án có nhiều chủ đầu tư gồm chủ đầu tư làm hạ tầng chính và các chủ đầu tư dự án thành phần. Từ đó có thể sinh ra những mâu thuẫn về đóng góp tài chính khiến việc thực hiện dự án kéo dài, hạ tầng dang dở, điển hình như dự án khu đô thị phát triển An Phú. Xử lý, thu hồi các dự án như vậy còn khó khăn hơn rất nhiều", ông Vũ phân tích.

Theo ông Vũ, để giải quyết 291 dự án chưa bàn giao hạ tầng trên địa bàn TP thì rất cần vai trò can thiệp, hỗ trợ của TP chứ không chỉ trông chờ vào chủ đầu tư. "Tôi nghĩ TP cần lập tổ công tác để gỡ vướng, xử lý các dự án này. Dự án nào lớn, trọng điểm, ảnh hưởng kết nối hạ tầng chung khu vực... thì ưu tiên giải quyết. Đồng thời cũng cần rà soát để cấm các chủ đầu tư không đủ năng lực, triển khai dự án ì ạch mà vẫn thay tên, lập thêm pháp nhân xin thực hiện dự án khác" - ông Vũ nói.