Theo Hãng tin Reuters, việc kết án cựu giáo sư Đại học Harvard Charles Lieber là trong một trong những vụ án nghiêm trọng nhất trong nỗ lực của Washington nhằm kiềm chế tầm ảnh hưởng của Trung Quốc đối với nền nghiên cứu của Mỹ.

Che giấu quan hệ với Trung Quốc

Ông Charles Lieber là một nhà khoa học nano nổi tiếng và là cựu chủ tịch khoa Hóa học của Harvard.

Bên cạnh việc quản thúc, ông Lieber cũng bị kết án hai năm phóng thích có giám sát và bồi thường cho Sở Thuế vụ số tiền 33.600 USD.

Vị cựu giáo sư, người đang chiến đấu với căn bệnh ung thư, phủ nhận hành vi sai trái.

Một bồi thẩm đoàn liên bang đã kết tội ông Lieber khai báo sai với chính quyền, khai thuế sai và không báo cáo tài khoản ngân hàng tại Trung Quốc.

Giới quan sát đánh giá bản án đánh dấu một chiến thắng quan trọng đối với các công tố viên theo đuổi các vụ án phát sinh từ "Sáng kiến Trung Quốc".

Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra sáng kiến này vào năm 2018 dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump, nhằm chống lại hoạt động gián điệp kinh tế và trộm cắp nghiên cứu của Trung Quốc.

Bộ Tư pháp Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden đã chấm dứt sáng kiến trên hồi tháng 2-2022 sau một số vụ truy tố thất bại và những lời chỉ trích rằng sáng kiến này làm nguội lạnh hoạt động nghiên cứu, cũng như thúc đẩy sự kỳ thị đối với người châu Á.

Ông Lieber giúp Trung Quốc tuyển dụng nhân tài

Các công tố viên cáo buộc rằng ông Lieber, trong quá trình theo đuổi giải thưởng Nobel vào năm 2011, đã đồng ý trở thành một "nhà khoa học chiến lược" tại Đại học Công nghệ Vũ Hán ở Trung Quốc.

Phía công tố cho rằng ông Lieber đã thông qua đó tham gia vào một đợt tuyển dụng của Trung Quốc có tên là Chương trình Ngàn Nhân tài.

Trung Quốc đã sử dụng chương trình trên để tuyển dụng các nhà nghiên cứu nước ngoài đến chia sẻ kiến thức của họ với mình.

Các công tố viên thừa nhận việc tham gia chương trình này không phải là một tội ác.

Song họ cho rằng ông Lieber đã nói dối về vai trò của mình trong chương trình khi trả lời các câu hỏi từ Bộ Quốc phòng Mỹ và Viện Y tế Quốc gia Mỹ, nơi đã trao cho ông 15 triệu USD tài trợ nghiên cứu.

Phía công tố cũng cho hay trường đại học Vũ Hán đã đồng ý trả cho ông Lieber tới 50.000 USD/tháng cộng với 158.000 USD chi phí sinh hoạt.

Ngoài ra, ông Lieber được cho là không báo cáo khoản tiền trên trong tờ khai thuế thu nhập năm 2013 và 2014.

Trung Quốc phản đòn công nghệ với Mỹ

Cisco và Tesla, hai cổ phiếu công nghệ của Mỹ giảm mạnh nhất trong tuần qua, có cùng điểm chung là sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty công nghệ Trung Quốc.