Ngày 2.4, Viện KSND TP.HCM (VKS) đã đối đáp lần 2 đối với quan điểm bào chữa của luật sư, bị cáo liên quan đến nhiều nội dung còn tranh cãi trong vụ án Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 84 bị cáo đồng phạm gây thiệt hại cho Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) hơn 677.000 tỉ đồng (theo cáo trạng - PV).
Bị cáo Trương Mỹ Lan
THẢO NHÂN
Với quan điểm luật sư cho rằng bị cáo Trương Mỹ Lan không phạm tội "tham ô tài sản" vì bà không phải là người có chức vụ, quyền hạn tại SCB. Theo VKS, đây là vụ án đồng phạm có tổ chức. Các bị cáo thực hiện chuỗi sai phạm, người sau tiếp cận sai phạm người trước để nối tiếp.
Lập luận khẳng định Trương Mỹ Lan là chủ thể tội "tham ô tài sản"
Với SCB, Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc là người điều hành, tuy nhiên VKS cho rằng góc độ chứng minh tội phạm, sự thật khách quan vụ án chỉ có một. Song, những điều giống như sự thật thì có nhiều, tùy vào góc độ quan sát và lăng kính từng người. Những quan điểm khác nhau của VKS và luật sư sẽ được HĐXX đánh giá trong quá trình nghị án.
Theo VKS, cách tiếp cận và phương pháp xác định lập luận của luật sư bảo vệ cho bị cáo Trương Mỹ Lan theo mô hình tách bà Lan ra khỏi hệ thống SCB và tiếp cận theo góc chức vụ quyền hạn. Trong khi đó, VKS tiếp cận theo hướng rộng hơn, xem xét toàn bộ cơ cấu bộ máy SCB, sai phạm từ đại hội đồng cổ đông tới các cấp dưới.
Kiểm sát viên đối đáp lần 2
THANH NIÊN
Hồ sơ vụ án, kết quả thẩm tra tại tòa thể hiện bị cáo Lan sở hữu, quản lý 91,5% cổ phần SCB. Việc sở hữu, quản lý như vậy đã vi phạm quy định của luật Các tổ chức tín dụng. Bà Lan nắm quyền sở hữu cổ phần gần như tuyệt đối, bị cáo tham gia đại hội đồng cổ đông là cơ quan quyết định cao nhất, sử dụng quyền lực để bầu ra HĐQT, ban kiểm soát, đưa người của bà Lan vào quản lý, biến SCB thành công cụ huy động tiền.
Theo điều 17 bộ luật Hình sự quy định về đồng phạm, xác định bà Lan là người tổ chức, chủ mưu, cầm đầu có hành vi chi phối, chỉ đạo các bị cáo để giúp bà chiếm đoạt tài sản. Do đó, VKS cho rằng đủ căn cứ truy tố xét xử Lan về tội "tham ô tài sản".
Nếu quan điểm của VKS được HĐXX chấp nhận, cơ quan công tố thông qua bản án kiến nghị liên đoàn luật sư lưu ý các luật sư trong quá trình tiếp cận quan điểm bào chữa.
VKS phân tích luật sư bào chữa cho Trương Mỹ Lan trích dẫn điều 353, tội "tham ô tài sản" rất nhiều. Song, theo VKS, điều luật này quy định người có “chức vụ, quyền hạn" chứ không quy định người có "chức vụ và quyền hạn".
“VKS chứng minh Trương Mỹ Lan nắm quyền cao nhất SCB, điều hành các bị cáo có chức vụ khác tại SCB. Chức vụ các bị cáo khác do ai bố trí bổ nhiệm? Do bị cáo Trương Mỹ Lan. Bị cáo Lan là người tổ chức, chủ mưu, cầm đầu. Không có lý do gì nói bị cáo không phải là chủ thể Điều 353", kiểm sát viên lập luận.
Ngân hàng Nhà nước đang gồng mình gánh nợ thay Trương Mỹ Lan
Đại diện cơ quan công tố cho hay, cách lập luận của luật sư bị cáo Trương Mỹ Lan là vô căn cứ, với câu hỏi “nói bị cáo chiếm đoạt nhưng SCB lấy đâu ra tiền, chiếm đoạt cái gì?”, VKS nhấn mạnh cách đặt câu hỏi không có căn cứ, chứng tỏ luật sư không nghiên cứu hồ sơ vụ án.
“Bị cáo Lan không có nhiều tài sản như bị cáo trình bày, cũng không có nguồn lực tài chính dồi dào. Trước khi hợp nhất 3 ngân hàng, bị cáo Lan có rất nhiều khoản nợ như VKS đã nêu. Trong khi bị cáo Trương Mỹ Lan và các bị cáo khác tại SCB trình bày khoản nợ khó thu khó đòi, tài sản bảo đảm giá trị thấp. Nếu nhiều tài sản thì tại sao không tất toán những khoản nợ trên, mà sử dụng SCB huy động tiền gửi của dân?", VKS chất vấn.
Tiền ở đâu bị cáo chiếm đoạt? "Là tiền huy động của dân. Hiện Ngân hàng Nhà nước đang gồng mình để cho SCB vay khoản tiền khổng lồ để chi trả dân, ổn định tình hình tài chính, không biết khi nào thu hồi đủ. Số tiền khổng lồ này đáng lẽ sử dụng nhiều mục đích cho chúng ta, con cháu chúng ta. Luật sư nói bị cáo chiếm đoạt tài sản làm gì? Để mua nhiều bất động sản”, VKS lý giải.
Chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn, không từ nào lớn hơn
Nhắc lại nguồn gốc tài sản khủng của Trương Mỹ Lan, trong số 1.169 tài sản liên quan đến Trương Mỹ Lan bị kê biên, chỉ có khoảng 60 tài sản được bị cáo mua trước năm 2012, còn lại khoảng 1.109/1.169 tài sản bị cáo mua sau năm 2012 (chiếm 94,8%). Đây là số tài sản nhờ sử dụng tiền chiếm đoạt của SCB để đầu tư, mua tài sản này.
VKS nhấn mạnh toàn bộ hồ sơ vụ án và kết quả xét xử công khai là căn cứ chứng minh hành vi của bị cáo Trương Mỹ Lan.
Trong phần tranh luận, luật sư bào chữa Trương Mỹ Lan có nói lần đầu tiên xét xử một doanh nhân mà án đề nghị tử hình.
“Nếu vậy thì đây cũng là lần đầu tiên có một nữ doanh nhân dùng thủ đoạn tinh vi chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn, không có từ nào lớn hơn. Tài sản bị cáo đưa vào là phương thức thủ đoạn phạm tội, bất cứ lúc nào cần bị cáo rút ra, nâng khống tài sản đảm bảo. Không phải tự VKS lập luận”, VKS tiếp tục đối đáp.
Tiếp tục, VKS nhấn mạnh toàn bộ khoản vay, thiệt hại tại SCB mà Trương Mỹ Lan phải chịu trách nhiệm đều liên quan đến bị cáo Lan.
Về thiệt hại của vụ án, VKS giữ nguyên quan điểm và đề nghị HĐXX xem xét khi nghị án.
Sau khi VKS đối đáp lần 2 xong, thì các luật sư sẽ bào chữa bổ sung.
Cáo trạng Viện KSND tối cao xác định trong 10 năm (từ 2012 - 2022), SCB đã giải ngân cho nhóm bà Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1.066.000 tỉ đồng, chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng. Đến năm 2022, nhóm bà Lan còn 1.284 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỉ đồng (483.000 tỉ đồng dư nợ gốc, 193.000 tỉ tiền lãi), nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi.
Hôm 19.3, Viện KSND tối cao xác định bà Lan là người chủ mưu cầm đầu, phạm tội trong thời gian dài với thủ đoạn tinh vi, chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn của SCB, nên đề nghị HĐXX tuyên phạt mức án tử hình về 3 tội "vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", "tham ô tài sản", "đưa hối lộ".