Ngoài Australia, Indonesia - các thị trường nhập than chính của Việt Nam, nhập khẩu than từ Lào cũng được tính tới. Theo bản ghi nhớ tháng 7/2023, mỗi năm Việt Nam sẽ nhập khoảng 20 triệu tấn than từ Lào, tùy điều kiện thực tế thị trường, nhu cầu mỗi bên.

Tại hội đàm nhân chuyến công tác tại Lào cuối tuần qua, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết nhu cầu nhập khẩu than của Việt Nam rất cao. Ngược lại, tăng xuất khẩu than cũng là mong muốn của Lào.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết giai đoạn 2025 - 2030, Việt Nam có nhu cầu nhập khoảng 60-100 triệu tấn than mỗi năm. Bộ Công Thương sẵn sàng kết nối các tập đoàn, doanh nghiệp hai nước để tăng hợp tác mua bán. Các doanh nghiệp trong nước cũng được khuyến khích ưu tiên ký hợp đồng, cam kết mua bán than của Lào để sản xuất điện trong nước.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, khó khăn là giá thành than của Lào còn cao, do vậy, cần tìm các giải pháp để hạ giá thành về Việt Nam. "Quan trọng giá sao cho hợp lý", ông nói và cho rằng giá than Lào ít nhất phải bằng giá thế giới mới có thể cạnh tranh.

Bộ trưởng đề nghị các chủ mỏ than của Lào cơ cấu lại quy trình sản xuất, đầu tư hệ thống băng tải vận chuyển than qua biên giới để giảm giá thành khai thác, sản xuất, vận chuyển.

Ông cũng đề nghị Bộ Năng lượng và Mỏ Lào báo cáo Chính phủ nước này bỏ thuế xuất khẩu than (10%).

"Thuế này được ban hành để tạo nguồn thu cho Lào nhưng thực tế sẽ làm giá bán tăng", ông Diên nói, thêm rằng việc này dẫn đến than không bán được, từ đó Chính phủ và doanh nghiệp đều thiệt hại.

Tại Quảng trị, cửa khẩu quốc tế La Lay là cửa khẩu quan trọng để vận chuyển than, phục vụ trực tiếp cho mua bán than giữa hai nước. Than từ Lào về Việt Nam qua cửa khẩu La Lay sẽ tới các cảng Chân Mây, Thuận An của Thừa Thiên Huế hoặc cảng Cửa Việt.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định mua bán than là vấn đề được Chính phủ hai nước rất quan tâm. Việt Nam mua than từ Lào, ngoài mang lại lợi ích cho nước này, cũng góp phần đảm bảo cung ứng điện trong nước. Do vậy, Việt Nam luôn tạo điều kiện cho vận chuyển hàng hóa từ Lào về Việt Nam, đặc biệt qua các cửa khẩu, tới các cảng tại Việt Nam.

Cùng đó, ông cũng đề nghị phía Lào đầu tư nâng cấp, mở rộng các tuyến đường hiện có từ Lào đi La Lay, Lao Bảo để cải thiện năng lực vận chuyển.

Về phía Lào, Bộ trưởng Năng lượng và Mỏ Lào Phosay Sayasone khẳng định, Bộ này sẽ giao các đơn vị chức năng phối hợp với các Vụ, Cục chuyên ngành của Việt Nam để cùng gỡ khó cho các dự án.

Ngoài xuất khẩu than, Bộ trưởng Phosay Sayasone muốn hai bên tăng hợp tác về năng lượng. Ông đề xuất Việt Nam sớm có khung giá mua điện từ Lào sau năm 2025, đấu nối đường dây điện 500 kV từ Lào về Việt Nam.

Đáp lại, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang xin ý kiến Hội đồng thành viên EVN thông qua dự thảo khung giá trước khi báo cáo Bộ Công Thương. Sau đó, Bộ Công Thương sẽ thẩm định, báo cáo Thủ tướng phê duyệt. Dự kiến đầu quý II, khung giá mua điện từ Lào sau 2025 sẽ được ban hành.

Phương Dung