Tàu Trung Quốc, được cho là do dân quân điều khiển, đậu hàng đoàn ở đá Ba Đầu, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, ngày 27-3 - Ảnh: Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines
Ông Delfin Lorenzana nói trong một tuyên bố: "Sự hiện diện liên tục của các lực lượng dân quân hàng hải Trung Quốc trong khu vực cho thấy ý định của họ là nhằm chiếm đóng (các khu vực) ở Biển Tây Philippines. Họ (Trung Quốc) đã xài chiêu này (chiếm các khu vực tranh chấp) trước đây như đã làm với bãi cạn Scarborough hay đá Vành Khăn.
Biển Tây Philippines là cách gọi của Philippines với Biển Đông.
Theo Hãng tin Reuters, đây là tuyên bố căng thẳng thứ hai mà ông Lorenzana đưa ra trong hai ngày qua. Trước đó, ông lặp lại lời kêu gọi của Philippines về việc yêu cầu các tàu dân quân Trung Quốc rời khỏi đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Philippines bảo vệ đá Ba Đầu vì cho rằng đá Ba Đầu nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình.
Các nhà ngoại giao Trung Quốc lấy lý do tránh trú do biển động để giải thích cho sự có mặt của hơn 200 tàu thuyền neo đậu gần đá Ba Đầu, và khẳng định là không có lực lượng dân quân nào trên tàu.
Ngày 3-4, ông Lorenzana cho biết vẫn còn 44 tàu Trung Quốc ở đá Ba Đầu mặc dù điều kiện thời tiết đã được cải thiện.
Ông nói: "Tôi đâu có ngu. Thời tiết tốt trong thời gian qua, vì vậy họ không có lý do gì để ở lại đó".
Đáp lại phát ngôn của của bộ trưởng quốc phòng Philippines, Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila cho rằng việc tàu Trung Quốc đánh cá trong khu vực và trú ẩn gần đá Ba Đầu trong điều kiện biển động là "hoàn toàn bình thường. Không ai có quyền đưa ra những nhận xét tùy tiện về những hoạt động như vậy".
Tòa án quốc tế bác bỏ yêu sách chủ quyền phi pháp của Trung Quốc với 90% Biển Đông năm 2016, nhưng Bắc Kinh không công nhận phán quyết này, và đã cho xây dựng các đảo nhân tạo trong vùng biển tranh chấp với radar, tên lửa và nhà chứa máy bay chiến đấu.
Trong cuộc họp báo ngày 25-3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh tàu cá Trung Quốc ở đá Ba Đầu đã xâm phạm chủ quyền Việt Nam, vi phạm quy định của Công ước về hoạt động của tàu thuyền nước ngoài trong lãnh hải quốc gia ven biển, và đi ngược lại Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) được ký kết giữa ASEAN và Trung Quốc.
"Việt Nam yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm, tôn trọng chủ quyền của Việt Nam, thiện chí thực hiện công ước, nghiêm chỉnh tuân thủ DOC, đặc biệt là nghĩa vụ kiềm chế, không làm phức tạp tình hình, tạo môi trường thuận lợi cho tiến trình đàm phán Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và trật tự pháp lý trên biển tại khu vực", bà Thu Hằng nhấn mạnh.
Vụ tàu Trung Quốc neo ở đá Ba Đầu: Mỹ tuyên bố bảo vệ trật tự dựa trên luật lệ TTO - 'Chúng tôi sẽ luôn sát cánh các đồng minh của mình và đứng lên bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ' - Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố trên Twitter sáng 29-3 (giờ Việt Nam).