Trên đường phố Sài Gòn, rất dễ gặp những thùng nước uống từ thiện (trà đá, nước đá lạnh, nước lọc) cho người nghèo đỡ cơn khát - Ảnh: N.THÔNG

Ông bạn cùng "nhập tịch" TP.HCM với tôi cách nay đã gần nửa thế kỷ, chính xác là 44 năm, chốt lại bằng câu chắc nịch như vậy. Đó là thu hoạch từ mắt thấy tai nghe, lòng cảm nhận trực tiếp sau hơn nửa đời gắn bó với thành phố yêu thương, sôi động, nghĩa tình.

Vẻ đẹp của mỗi thành phố, chả riêng gì Sài Gòn, thật muôn hình vạn trạng. Càng sống, càng gắn bó, càng hiểu thành phố này đẹp nhất, dễ thương nhất, đằm sâu nhất không phải những thứ bề mặt vậy, mà chính là con người. Nhất là lòng tốt tự nhiên giản dị của người Sài Gòn.

TP.HCM dễ thương là nơi khởi đầu của những quán cơm 2.000, mà người chủ trương là nhà báo kỳ cựu Nam Đồng cùng bè bạn ông.

Cơm 2.000, giá ấy chỉ có tính tượng trưng, thực chất là từ thiện gần như miễn phí đối với bà con có hoàn cảnh khó khăn, những sinh viên nghèo thiếu thốn, người nhập cư chưa có việc làm ổn định, bé bán vé số, chị ve chai, anh phụ hồ...

Sau hàng loạt quán cơm như vậy, đã phát sinh thêm những biến thể đáng yêu như bánh mì miễn phí, phở từ thiện... Họ làm việc tốt không phải để cầu danh. Hầu hết người Sài Gòn, dù giàu hay nghèo, người có chức vị lẫn người bình thường, đều vậy. Thậm chí làm việc tốt xong rồi... quên.

Ở đây, đã từ lâu mọi người quen với hình ảnh thùng nước uống miễn phí bên đường dành cho người qua lại. Hớp nước cho người nghèo, người lỡ độ đường trong cái nắng gay gắt thật quý biết bao.

Một cô là chủ công ty nhỏ, hàng xóm nhà tôi, kể cho tôi nghe có lần đang đi trên đường Võ Văn Tần (Q.3), xe dừng khi đèn đỏ, cô thấy có thùng nước từ thiện ven đường, mấy người bán vé số và bán hàng rong đang xúm xít uống. Về nhà thì bắt chước làm thôi.

Sắm thùng inox, ly inox, đặt ở gốc cây cửa nhà, đưa ra hôm trước, hôm sau thì mất. Chưa kịp mua cái khác, đành dùng tạm thùng nhựa. Bữa sau có người (bí ẩn) kín đáo đem đến trả lại chiếc thùng inox ấy, cả 2 cái ly nữa, kèm theo mấy chữ xin lỗi viết nguệch ngoạc sai chính tả.

Việc làm tốt đẹp đầy tình người của cô đã lay động cả suy nghĩ của người có hành vi sai trái. Từ đó trở đi, thùng nước để suốt từ sáng đến tối trước nhà, chẳng ai trông coi, không hề dây xích khóa mà chả hề suy suyển.

Không khó gì khi ta muốn tìm tòi những vẻ đẹp lòng tốt của người dân thành phố này. Đâu đó dễ bắt gặp những bác thợ sửa xe quần áo lấm đầy dầu mỡ, chân tay đen đúa sạm nắng, hì hụi làm việc trong "tiệm" dưới gốc cây ven phố, kèm tấm biển đề "sửa xe miễn phí cho sinh viên".

Lại nhớ sinh viên, nhất là sinh viên quê nông thôn, vốn nghèo, luôn là đối tượng được các nhà hảo tâm Sài Gòn quan tâm chăm chút.

Cho ăn cơm 2.000, sửa xe miễn phí, rồi có cả một bác ở gần khu đại học TP Thủ Đức sắm chiếc xe ba gác máy chỉ làm "nhiệm vụ" chuyên chở đồ miễn phí cho sinh viên. Xe bị mất, có ngay những nhà hảo tâm bình dân khác giúp tiền mua xe mới để lòng tốt tự nhiên không bị đứt đoạn.

Trên đường Bùi Thị Xuân, quận 1, trong dãy cửa tiệm sáng trưng sạch sẽ lộng lẫy, có một salon hớt tóc đẳng cấp chả kém những nhà cùng phố nhưng dựng ngay gốc cây trước cửa tấm bảng to đề dòng chữ thật dễ thương "Hớt tóc miễn phí cho những người bán vé số, ve chai, người nghèo, người già cô đơn".

Thương xót người cần lao, trọng nghĩa trọng tình, đất Nam Bộ, nhất là Sài Gòn có những con người đầy chất Lục Vân Tiên, phóng khoáng, rộng mở, hào hiệp, lại cộng thêm tấm lòng bao dung, nhân ái vốn có của người dân nước Việt, thật đáng cho chúng ta ngưỡng mộ, yêu thương!

Tính đến ngày 5-4, cuộc thi "Sài Gòn bao dung - TP.HCM nghĩa tình" đã nhận được hơn 450 email gửi đến địa chỉ saigon@tuoitre.com.vn và 20 bài gửi qua đường bưu điện.

Cuộc thi nhận bài tối đa 1.000 chữ, chưa từng đăng trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội. Thêm điểm cộng khi có kèm ảnh và video phù hợp với nội dung bài viết. Thời gian gửi bài dự thi: đến hết ngày 10-4-2021.

Cơ cấu giải thưởng gồm 1 giải nhất 30 triệu đồng, 1 giải nhì 20 triệu đồng, 1 giải ba 10 triệu đồng và 5 giải khuyến khích mỗi giải 5 triệu đồng. Kết quả cuộc thi sẽ công bố trên đặc san kỷ niệm Ngày thống nhất đất nước 30-4. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào dịp 30-4-2021.

Báo Tuổi Trẻ trân trọng cảm ơn các bạn đọc đã gửi bài dự thi.

TUỔI TRẺ

Sài Gòn bao dung - TP.HCM nghĩa tình: Làm phước cũng phải có tâm

TTO - "Cảm ơn cô nhiều dữ lắm nghen. Đồ nào cô cho là khỏi động vô nữa, cứ thế mang đến vựa người ta cân liền. Nhiêu đây chứ bằng tui đi lượm cả ngày lẫn tối, chừng hổng được" - chú lượm đồng nát vừa lau mồ hôi vừa rối rít cảm ơn.