Trả món nợ "thuế phải trị được đầu cơ bất động sản"

Người dân làm thủ tục nhà đất tại UBND huyện Bình Chánh, TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội, cho rằng ngoài góp vào ngân sách, chính sách thuế phải đạt được mục tiêu là điều tiết, định hướng tiêu dùng và chống đầu cơ nhưng với cách thu như hiện nay, thuế chuyển nhượng bất động sản chưa đạt được mục tiêu này.

Theo ông Tú, bản chất của thuế chuyển nhượng bất động sản là thuế trực thu và phải thu trên "chênh lệch địa tô", tức lợi nhuận mà nhà đầu tư thu được. Tuy nhiên, hiện nay cách thu của cơ quan thuế là "khoán thuế", cứ thu 2% trên giá chuyển nhượng, lãi lỗ gì cũng phải nộp thuế. Cách thu này dễ cho cơ quan thuế nhưng lại làm méo mó chính sách.

Hơn 10 năm trước khi áp dụng Luật thuế thu nhập cá nhân, công nghệ thông tin còn chưa phát triển, việc thu thuế bất động sản theo cách khoán thế này còn chấp nhận được.

Hiện ngành thuế đã được đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, không có lý gì lại vẫn thu thuế khoán, khoán thuế với hộ kinh doanh rồi khoán thuế với cả kinh doanh bất động sản, chứng khoán.

Không chỉ thuế với bất động sản mà thuế chứng khoán cũng đánh đồng 0,1% trên giá bán bất kể lời hay lỗ. Giai đoạn COVID-19 hay khi thị trường diễn biến xấu nhà đầu tư bán cắt lỗ cũng bị đè ra thu 0,1%, như vậy là lạm thu.

"Trong khi mục tiêu là công cụ điều tiết thì không đạt được. Do vậy Bộ Tài chính phải sửa đổi ngay chính sách này" - ông Tú nói.

Nhưng sửa đổi theo cách nào? Ông Nguyễn Đức Nghĩa - giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) - cho rằng chính sách thuế chuyển nhượng bất động sản phải chi tiết hơn nữa theo hướng không khuyến khích đầu cơ.

Không nên chỉ có một loại thuế chuyển nhượng mà nên theo hướng đánh thuế tài sản. Nếu người nộp thuế chỉ có 1 căn nhà khi chuyển nhượng thì miễn thuế như hiện nay, nhưng khi chuyển nhượng căn nhà thứ 2, thứ 3, thứ 4 tức đầu cơ thì khi đó sẽ áp dụng mức thuế khác.

Chưa kể hiện còn lỗ hổng mà người nộp thuế có thể vận dụng là giá kê khai không thấp hơn bảng giá đất mà địa phương công bố, do vậy người dân cũng tìm cách kê khai giá thấp để lách thuế.

"Theo tôi, cần chính sách thuế với chuyển nhượng bất động sản hợp lý hơn theo hướng trị nạn đầu cơ và chỉ khuyến khích nhu cầu an cư lạc nghiệp.

Nhà nước cũng cần sòng phẳng với người dân, xây dựng bảng giá đất theo hướng tiến đến gần với giá thị trường hơn để cả hai bên cùng có lợi vì Nhà nước có thể động viên ngân sách cao hơn mà người dân cũng có lợi khi đền bù giải tỏa" - ông Nghĩa đề nghị.

ÁNH HỒNG