Nhiều dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực điện tử ngày càng tăng đã thúc đẩy hoạt động điện tử tăng mạnh ở Việt Nam.

Xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử tăng tốc

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong vài năm qua, nhiều hãng điện tử lớn trên thế giới đã đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất sản phẩm điện tử công nghệ cao ở Việt Nam như Samsung, LG, Foxconn. Bình quân trong 5 năm qua, chỉ số sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học tăng 13,94%, trong đó năm 2017 đạt mức tăng cao nhất: 35,2%.

Sản phẩm của ngành điện tử đã theo hướng đa dạng hóa sản phẩm theo nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Năm 2020, sản phẩm điện thoại di động đạt 253,2 triệu cái, gấp 1,3 lần năm 2016; tivi lắp ráp đạt 18.190 nghìn cái, gấp 1,7 lần.

Bước sang năm 2021, sản lượng điện thoại di động sản xuất trong quý I/2021 đạt 54,4 triệu cái, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước; tivi đạt 4.458 nghìn cái, tăng 30,9%.

Trong số 11 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỉ USD của quý I năm nay, điện thoại và linh kiện có giá trị xuất khẩu lớn nhất đạt 14,1 tỉ USD, chiếm 18,2% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm trước; điện tử, máy tính và linh kiện đạt 12 tỉ USD, tăng 31,3%.

Lý giải về nguyên nhân xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng mạnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, do nhu cầu thị trường tăng cao, ảnh hưởng của dịch COVID-19 dẫn đến người lao động bắt buộc phải làm việc tại nhà.

Ngoài ra, dịch COVID-19 khiến các công ty sản xuất máy tính tại Trung Quốc – công xưởng sản xuất của thế giới phải đóng cửa, nhiều doanh nghiệp trang bị máy tính cá nhân cho lao động làm việc tại nhà, không đến công sở làm việc để phòng chống dịch bệnh lây lan.

Thêm nhiều dự án đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực điện tử

Trong quý I/2021, Việt Nam đã cấp chứng nhận đầu tư mới và điều chỉnh vốn cho nhiều dự án có quy mô vốn đầu tư lớn. Điển hình là dự án LG Display Hải Phòng (Hàn Quốc) điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm 750 triệu USD; Dự án Nhà máy Fukang Technology (Singapore) với vốn đầu tư đăng ký 293 triệu USD để thực hiện việc sản xuất, gia công máy tính bảng và máy tính xách tay tại Bắc Giang. Đây là những dự án có ý nghĩa rất lớn trong thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam.

Đáng chú ý nhất là công ty Samsung Electronics, đóng góp trung bình tới hơn 1/5 kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam trong 5 năm trở lại đây, là động lực quyết định trong thặng dư thương mại hàng hóa và lớn nhất trong hoạt động xuất nhập khẩu ở Việt Nam. Đặc biệt, công ty này đã khiến Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất điện thoại di động thông minh của tập đoàn Samsung Electronics trên thế giới.

Mặc dù được đánh giá là ngành công nghiệp mũi nhọn và đạt được một số thành tựu trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, đóng vai trò lớn trong xuất khẩu, nhưng thực tế, ngành điện tử Việt Nam vẫn đang dừng ở giai đoạn đầu trong chuỗi sản xuất sản phẩm điện tử và phụ thuộc phần lớn vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Các doanh nghiệp trong nước chưa tham gia nhiều lĩnh vực này trong chuỗi giá trị toàn cầu.