Khi nào thì việc bị phạt 2,8 tỷ USD là một tin tốt? Rõ ràng, khi bạn là Alibaba. Các nhà đầu tư của công ty này có thể đã thấy an tâm hơn khi Bắc Kinh không đưa ra những biện pháp trừng phạt tồi tệ với "gã khổng lồ" ngành thương mại điện tử của Trung Quốc. Dẫy vậy, hiện tại vẫn còn quá sớm để vui mừng.
Ở phiên ngày 12/4, cổ phiếu Alibaba đã tăng 6,5%, giúp vốn hóa tăng thêm 40 tỷ USD, ngay sau khi Cơ quan Quản lý Thị trường Quốc gia Trung Quốc (SAMR) vừa áp dụng mức phạt kỷ lục đối với công ty này hồi cuối tuần. Giới chức nước này cho biết, Alibaba đã tạo áp lực khiến các đối tác phải bán hàng trên nền tảng của mình thay vì đối thủ, hay còn gọi là "er xuan yi" (chọn một trong hai).
Các nhà quản lý chống độc quyền của Trung Quốc yêu cầu Alibaba phải "khắc phục toàn diện" để củng cố việc tuân thủ quy định trong công ty và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Alibaba cho biết họ sẽ thấp nhận hình phạt này và sẽ tuân thủ đúng quy định.
Dù khoản tiền phạt – tương đương 4% doanh thu trong nước hàng năm của Alibaba, cao hơn dự kiến nhưng nhà đầu tư có lẽ đã rất hài lòng khi mô hình kinh doanh của công ty được giữ nguyên. Hơn nữa, cơ quan quản lý cũng không yêu cầu Alibaba phải thoái vốn khỏi một số công ty hay có thay đổi đáng kể nào về cấu trúc. Trên thực tế, lợi thế của Alibaba chính là mức độ phổ biến của họ đối với người tiêu dùng.
Diễn biến của cổ phiếu Alibaba trên sàn Hồng Kông ngày 12/4.
Daniel Zhang – giám đốc điều hành của Alibaba, cho biết hôm thứ Hai rằng ông dự đoán hình phạt mới sẽ không có tác động đáng kể đến hoạt động kinh doanh của công ty.
Thời gian gần đây, cổ phiếu của Alibaba đã có diễn biến kém vượt trội so với các doanh nghiệp cùng ngành, mất ¼ giá trị kể từ tháng 11 sau khi đợt IPO của Ant Group bị đình chỉ. Khoản tiền phạt 2,8 nghìn tỷ USD tuy lớn nhưng vẫn nằm trong khả năng chi trả của công ty khi họ nắm giữ tới 70 tỷ USD tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn tính đến cuối năm ngoái.
Dẫu vậy, rủi ro ở đây là Alibaba có thể phải "chịu phạt" không chỉ một lần. Trước đây, Bắc Kinh từng có động thái cứng rắn hơn. Dẫu vậy, khi các công ty internet ngày càng lớn mạnh và quyền lực hơn, chính phủ đã đưa ra những bước đi tích cực để kiềm chế quyền lực của các công ty này, giống như xu hướng ở các quốc gia khác.
Ngoài khoản tiền phạt kỷ lục, Alibaba cũng phải cải tổ hoạt động để duy trì sự cạnh tranh bình đẳng và bảo vệ người bán, cũng như người tiêu dùng. Hơn nữa, công ty của tỷ phú Jack Ma cũng phải trình bản tự điều chỉnh hàng năm đến cơ quan chức năng trong 3 năm tới.
Hôm qua, ông Zhang cho biết công ty đã giảm chi phí đối với các đối tác và đầu tư vào các công nghệ, công cụ để hỗ trợ họ. Kế hoạch này có thể sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của Alibaba, đặc biệt khi công ty đã phải đầu tư vào các lĩnh vực mới để cạnh tranh với các đối thủ như JD.com và Pinduoduo.
Ví dụ, tuần trước, Morgan Stanley ước tính rằng hoạt động kinh doanh theo nhóm cộng đồng của Alibaba dù phổ biến để bán hàng trực tuyến, nhưng sẽ chịu lỗ cho đến năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2025. Hơn nữa, các thương vụ thâu tóm hay mua bán cũng có thể bị giám sát chặt chẽ hơn trong tương lai.
Hiện tại, "gã khổng lồ" ngành thương mại điện tử Trung Quốc có thể đã tránh được tình huống xấu. Tuy nhiên, những vấn đề về pháp lý vẫn ẩn chứa đầy rủi ro đối với tình hình "sức khỏe" của Alibaba so với vài năm trước đây. Đây có thể là sự kết thúc của sự khởi đầu, chứ không phải kết thúc, cho một cuộc đấu tranh lâu dài đối với Alibaba.