Ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), vừa có kiến nghị khẩn gửi Thủ tướng "kêu cứu" về vấn đề liên quan việc xây dựng Đề án quản lý, sử dụng, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt (KCHTĐS) quốc gia do Nhà nước đầu tư và việc giao nguồn quản lý, bảo trì tài sản KCHTĐS.

Từ năm 1955 đến nay, VNR là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước duy nhất được Nhà nước thành lập với mục đích để giao quản lý, khai thác, sử dụng và kinh doanh trực tiếp toàn bộ tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt (KCHTĐS) theo hình thức không tính thành phần vốn tại doanh nghiệp.

Lãnh đạo VNR cho biết với 3.143 km đường sắt đi qua 34 tỉnh, thành phố, trong điều kiện không có nguồn kinh phí cho công tác quản lý tài sản KCHTĐS, VNR đã tổ chức một hệ thống quản lý tài sản từ cấp Tổng công ty đến các đơn vị thành viên và các công ty cổ phần có vốn góp chi phối.

Tính đến thời điểm này, do ảnh hưởng kéo dài, bất thường của đại dịch Covid-19 cũng như việc thi công gói đầu tư 7000 tỉ đồng thuộc nguồn vốn trung hạn, trong điều kiện đường đơn, vừa chạy tàu, vừa thi công, Ngành đường sắt đang ở trong giai đoạn hết sức khó khăn.

Cùng với đó, theo ông Vũ Anh Minh, các vướng mắc về kinh phí bảo trì KCHTĐS quốc gia năm 2021 vẫn chưa được giải quyết theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, 20 công ty thực hiện nhiệm vụ bảo trì hệ thống KCHTĐS quốc gia hiện chưa có kinh phí để mua vật tư đưa vào công trình, chi thường xuyên và đặc biệt là trả lương cho người lao động 4 tháng đầu năm 2021, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của gần 25.000 lao động trong VNR.

"Nguy cơ cao là 11.315 lao động tuần đường, tuần cầu, tuần hầm, gác chắn đường ngang... sẽ bỏ việc vì không có thu nhập. Vấn đề này đã đẩy doanh nghiệp đến bước đường cùng, khó có thể trụ vững đến hết tháng 4-2021"- Chủ tịch VNR nêu trong công văn kiến nghị.

Theo VNR, Đề án quản lý, sử dụng tài sản KCHTĐS quốc gia do Bộ Giao thông vận tải (GTVT) trình Thủ tướng Chính phủ tới thời điểm này vẫn tiếp tục tạo ra nhiều cấp trung gian quản lý, nhiều thủ tục hành chính trong việc quản lý, bảo trì, khai thác tài sản KCHTĐS, gia tăng cấp phép, phê duyệt Đề án con (giấy phép con). Đặc biệt vẫn đề xuất cơ chế giao dự toán kinh phí bảo trì cho Cục Đường sắt Việt Nam (Cơ quan chỉ thực hiện chức năng tham mưu trực thuộc Bộ GTVT và không quản lý tài sản KCHTĐS).

"Đề xuất của Bộ GTVT tại Đề án không những không khắc phục được các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn gây ra rất nhiều đình trệ, ách tắc cho VNR, đẩy doanh nghiệp đến nguy cơ phá sản, nguy cơ triệt tiêu hoạt động vận tải đường sắt trong hệ thống giao thông vận tải"- lãnh đạo VNR cho hay.

Theo lãnh VNR, để thực hiện quản lý, bảo trì tài sản KCHTĐS quốc gia, VNR phải tổ chức một hệ thống nhân lực đồng bộ, chặt chẽ từ công ty mẹ tới các đơn vị cơ sở dọc các tuyến đường sắt với tổng số lao động là 11.315 người, bao gồm: 1.241 lao động tuần cầu, tuần đường, tuần hầm; 915 lao động gián tiếp; 6.278 lao động thực hiện bảo trì và quản lý chất lượng công việc bảo trì và 2.881 lao động làm nhiệm vụ gác chắn đường ngang để đảm bảo an toàn chạy tàu.

Trong khi đó hiện nay, bộ máy tổ chức của Cục ĐSVN chỉ có hơn 100 định biên (đa số là cán bộ văn phòng và lực lượng thanh tra an toàn giao thông đường sắt) nên nếu thực hiện phương án theo Đề án được Bộ GTVT đề xuất thì thực tế VNR vẫn phải bố trí đầy đủ 11.315 nhân lực như trên để thực hiện các nhiệm vụ quản lý tài sản và tổ chức bảo trì tài sản KCHTĐS quốc gia.

"Cục ĐSVN sẽ trở thành cơ quan trung gian làm chậm trễ, gây ách tắc quá trình thực hiện công tác bảo trì và điều hành giao thông vận tải, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn chạy tàu"- lãnh đạo VNR lý giải.

Trên cơ sở các quy định của pháp luật liên quan, kinh nghiệm quốc tế và đặc biệt là thực tiễn quản lý, điều hành hoạt động, VNR cho rằng Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì họp nhiều lần với các Bộ, ban ngành để phân tích về cơ sở pháp lý và đã có các kết luận và thông báo. Bộ Tư pháp cũng đã thẩm định tính pháp lý tại văn bản số 193/BTP-PLDSKT ngày 22-1-2021, trong đó khẳng định việc giao tài sản KCHTĐS và dự toán kinh phí bảo trì cho Tổng công ty ĐSVN là đúng quy định của pháp luật hiện hành (kể cả Luật Ngân sách nhà nước).