Biểu đồ so sánh số ca tử vong do COVID-19 với các nguyên nhân khác như ung thư, sốt rét, các bệnh truyền nhiễm, tai nạn giao thông... Ảnh chụp màn hình Facebook ngày 9-4 - Ảnh: FACEBOOK
Biểu đồ sử dụng số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) so sánh số ca tử vong do COVID-19 với tử vong do các nguyên nhân khác tính từ ngày 1-1 đến 1-5-2020.
Diễn biến đại dịch không ổn định
Trao đổi với hãng tin AFP, các chuyên gia đều bài bác cách so sánh khập khiễng như thế.
TS tâm lý xã hội Jocelyn Raude - giảng viên Trường Y tế công cộng (EHESP) ở Pháp - đánh giá so sánh như thế không có ý nghĩa gì.
Ông giải thích: "Một bên là các yếu tố có thể dự đoán và định lượng được như tác hại của thuốc lá, rượu và các bệnh có tỉ lệ phát tán cực kỳ ổn định từ năm này sang năm khác như ung thư… Bên khác chúng ta có một đại dịch hoàn toàn không ổn định về bản chất, có thể thay đổi do nhiều đột biến virus, trở thành dịch bệnh đặc hữu tương tự như cúm vào mỗi mùa đông hoặc biến mất chỉ trong vài tháng".
Chuyên gia thống kê y tế Cloë Ost ở Tổng cục Thống kê Bỉ (Statbel) nhận xét biểu đồ đã nêu chỉ đưa ra số liệu tử vong trong bốn tháng đầu năm 2020 là không đầy đủ.
Dữ liệu của WHO cho thấy hai tháng đầu năm 2020 có số ca COVID-19 tử vong rất ít, số ca mắc COVID-19 và số ca tử vong chỉ tăng rõ rệt từ giữa tháng 3-2020.
Nguyên nhân do quy trình tổ chức xét nghiệm chưa đầy đủ vào đầu đại dịch và lúc đó dịch còn khu trú ở Trung Quốc trước khi phát tán ở Ý vào cuối tháng 2-2020 và lan ra toàn châu Âu vào đầu tháng sau.
Ngoài ra, số liệu tử vong do COVID-19 ở một số quốc gia như Trung Quốc, Nga cũng chưa đầy đủ.
TS dịch tễ học Pascal Crépey phân tích khác với số liệu về ung thư hoặc tai nạn giao thông, COVID-19 tiến triển theo đường cong với số ca tử vong tăng mạnh trong giai đoạn cấp số nhân.
Do đó, vào thời điểm nhiều nước đang đối phó với đợt dịch mới trong tháng 4-2021, thật vội vàng khi đưa ra kết luận về tỉ lệ tử vong do COVID-19.
Chăm sóc bệnh nhân COVID-19 ở Mexico City ngày 11-3 - Ảnh: AP
Tử vong tùy theo độ tuổi
Một bài nghiên cứu đăng trên trang web của Viện Đánh giá và đo lường sức khỏe (IHME) của Đại học Washington ngày 16-3 ghi nhận COVID-19 là nguyên nhân gây tử vong thứ tư trên thế giới trong năm 2020.
Trong 20 ca tử vong vì nhiều nguyên nhân khác nhau có gần một ca tử vong do mắc COVID-19.
Báo viết ghi nhận: "COVID-19 giết rất ít trẻ em hoặc thiếu niên nhưng rõ ràng nguy hiểm hơn theo độ tuổi và giết chết những người trên 70 tuổi theo cách không cân xứng".
Như vậy, không thể lấy số người chết trong tai nạn giao thông hoặc tự tử để so sánh vì rất khó đánh giá mức độ nguy hiểm căn cứ theo độ tuổi.
Ngoài ra, dịch COVID-19 không gây tử vong theo cùng một cách trên thế giới.
Ví dụ bệnh sốt rét giết chết nhiều bệnh nhân hơn COVID-19 ở châu Phi. Trong khi đó ở châu Âu, COVID-19 là nguyên nhân gây tử vong thứ hai trong năm 2020.
Dân châu Phi chết vì bệnh sốt rét nhiều hơn COVID-19 - Ảnh: WHO.INT
Chuyên gia Cloë Ost phân tích: "Có khác biệt lớn về nguyên nhân tử vong trên thế giới. Ví dụ ở Bỉ, không ai chết vì sốt rét và rất ít ca tử vong do suy dinh dưỡng".
Ngoài ra còn có vấn đề về cấu trúc dân số. Khác với châu Phi, dân số châu Âu già hơn và mắc nhiều bệnh nền hơn như béo phì. Điều này đã phần nào giải thích vì sao số ca tử vong do COVID-19 cao.
Nhiều trẻ em ở Brazil tử vong vì COVID-19 TTO - Một nhà dịch tễ học Brazil cho rằng dịch COVID-19 đã làm thiệt mạng hơn 2.000 trẻ em dưới 9 tuổi ở nước ngày, trong đó ít nhất có 1.300 trẻ nhỏ dưới 1 tuổi.