Shipper giao hàng cho khách tại một cao ốc văn phòng trên đường Lê Duẩn, quận 1, TP.HCM - Ảnh: Q.ĐỊNH
Sự việc hiện đang nhận được sự quan tâm của dư luận, liệu người vận chuyển hàng hóa có thể đối mặt với những vấn đề pháp lý nào?
"Đội lốt" giao hàng công nghệ để giao ma túy
Theo thông tin ban đầu, khoảng 20h25 ngày 9-4, anh N.Đ.B. (22 tuổi, trú tại quận Thanh Xuân), tài xế giao hàng qua ứng dụng Grab, đến Công an phường Khương Trung, quận Thanh Xuân, giao nộp 1 thùng xốp có 2 túi nilông chứa tổng cộng 1.003 viên nén màu tím. Qua giám định, xác định đây là ma túy tổng hợp loại MDMA có khối lượng 440,63 gam.
Theo tường trình ban đầu của anh B., trước đó anh có nhận được đơn hàng đến khu vực đường Đặng Vũ Hỷ (quận Long Biên) giao cho một nam giới, chưa xác định được nhân thân. Tuy nhiên, khi giao đến nơi, anh B. không liên lạc được với người nhận và cả người gửi. Công an đang lập hồ sơ xác minh, xử lý vụ việc.
Hiện nay, dịch vụ giao hàng nhanh rất phát triển, đem lại nhiều tiện ích cho khách hàng. Lợi dụng sự thuận tiện của dịch vụ này, nhiều đối tượng đã giao ma túy bằng hình thức thông qua giao hàng công nghệ. Thậm chí, "đội lốt" giao hàng công nghệ để giao ma túy.
Gần đây, TAND cấp cao tại TP.HCM đã xét xử và tuyên phạt bị cáo Lê Đại Long (23 tuổi, quê An Giang) 20 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy, khi đang đi giao 199 viên thuốc lắc. Long là tài xế xe công nghệ, nên quen biết với Duy Anh và Thịnh (đều không rõ lai lịch). Hai người này thuê Long đi giao ma túy và trả tiền công từ 200.000 - 500.000 đồng mỗi lần.
Ngày 23-9-2019, Thịnh gọi điện thoại kêu Long đến lấy ma túy từ một người đàn ông ở quận Tân Bình (không rõ lai lịch) rồi đến giao cho Đức. Đến ngày 24-9-2019, Thịnh tiếp tục kêu Long gặp Duy Anh nhận thuốc lắc đi giao thì bị Công an quận 7 bắt.
Tương tự, vào năm 2019, TAND TP.HCM cũng đưa ra xét xử và tuyên phạt Đoàn Ngọc Trung Hiếu 18 năm tù, phạt Nguyễn Nhật 15 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. Theo đó, Nhật làm tài xế Grab Bike và thuê nhà ở cùng Hiếu.
Nể tình bạn cùng phòng cộng với việc thường được Hiếu cho ma túy dùng, ngày 26-2, Nhật đồng ý giúp Hiếu giao 100 viên thuốc lắc cho một người tên Vũ (không rõ lai lịch) tại khu vực giao lộ Trần Hưng Đạo - Lê Hồng Phong (Q.5). Trên đường giao ma túy giúp, Nhật bị Công an quận 5 bắt quả tang.
Tự bảo vệ mình trước
Theo luật sư Nguyễn Quốc Cường (Đoàn luật sư TP.HCM), thông thường khi nhận giao hàng, người vận chuyển thường xác định trước kiện hàng mình sẽ giao là loại gì, giấy tờ, chứng từ, trọng lượng... để xác định cước phí, hàng dễ vỡ, cách thức vận chuyển. Họ sẽ chụp ảnh gói hàng lại trước khi nhận. Trong trường hợp cảm thấy nghi ngờ, người giao hàng có thể yêu cầu người gửi mở ra để xem, nếu không thì từ chối vận chuyển.
Luật sư Cường lưu ý rằng người giao hàng nên liên lạc với người nhận trước khi giao hàng, để xác định người nhận có chính xác sẽ nhận kiện hàng trên không.
Nếu trong quá trình vận chuyển, người giao hàng phát hiện hàng hóa đó là hàng cấm, ma túy... thì phải đến cơ quan công an giao nộp và hợp tác cung cấp thông tin người giao nhận hàng cho công an. Luật sư Cường cũng kiến nghị cơ quan chức năng nên có những hình thức khen thưởng đối với công dân tích cực tham gia phòng chống tội phạm.
Trường hợp nếu phát hiện đó là ma túy nhưng vẫn tiếp tục vận chuyển, giao hàng thì hành vi này cấu thành tội vận chuyển trái phép chất ma túy theo điều 250 BLHS, có khung hình phạt cao nhất đến 20 năm tù, chung thân hoặc tử hình.
Để tránh trường hợp "tình ngay lý gian" bị các đối tượng xấu lợi dụng để vận chuyển ma túy, người giao hàng nên lưu trữ, làm đúng quy trình nhận hàng để chứng minh được mình hoàn toàn không biết lô hàng vận chuyển là ma túy. Việc nhận hàng và xử lý ban đầu rất quan trọng để thực hiện tốt việc giao hàng cũng như bảo vệ bản thân mình. Nếu có nghi ngờ thì từ chối vận chuyển, trường hợp hoàn toàn không thể nhận biết được hàng hóa này là ma túy thì không phạm tội.
Tương tự, luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM) cũng cho rằng nguyên tắc khi vận chuyển hàng thì cần phải kiểm tra hàng hóa, phân loại và nhận hay không nhận vận chuyển, tránh trường hợp chủ hàng xác định lỗi, bắt đền sau này.
Trong điều kiện hiện nay, các loại hình vận chuyển như Grab, Goviet... tiện lợi trong việc giao hàng nhanh, gọn, tuy nhiên loại hình vận chuyển này đang bị nhiều đối tượng xấu lợi dụng để vận chuyển ma túy, hàng cấm...
Trước đây, rất nhiều người vướng vào cảnh "tình ngay lý gian" khi bị các đối tượng mua bán ma túy nhờ xách giùm, cầm giùm hành lý (bên trong có chứa ma túy, hàng cấm) ở sân bay, bến tàu. Do đó, để tránh hệ lụy, phiền phức, trước khi vận chuyển, người vận chuyển cần phải kiểm tra số lượng, chủng loại và hàng hóa như thế nào. Nếu phát hiện đó là hàng cấm, ma túy thì phải báo ngay với cơ quan công an.
Kiểm soát vận chuyển hàng hóa phức tạp hơn trong thời đại số
Hiện nay, sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số đã khiến việc quản lý hàng hóa vận chuyển trở nên phức tạp hơn. Các hãng chuyển phát công nghệ buộc phải sáng tạo để tránh "tiếp tay" cho việc vận chuyển hàng hóa trái phép.
Đối với việc giao nhận hàng nội địa, các hãng công nghệ như Grab, Gojek... đều có quy định để ngăn trường hợp vận chuyển nhầm hàng cấm. Các hãng vận chuyển công nghệ này luôn có những quy định riêng để bảo vệ người chuyển hàng.
Cụ thể, Hãng Gojek (Indonesia) yêu cầu người gửi hàng cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về hàng hóa như tên hàng, trọng lượng, chủng loại... thông qua ứng dụng. Ngoài ra, Gojek cũng cho phép người giao hàng có quyền từ chối nhận vận chuyển nếu có nghi vấn.
Trong khi đó Grab yêu cầu các tài xế hợp tác khi có bất cứ cuộc điều tra phạm pháp nào liên quan. Điều khoản và chính sách của hãng quy định rõ các tài xế phải hỗ trợ Grab trong các cuộc điều tra nội bộ, cũng như thực hiện các hướng dẫn từ cơ quan quản lý hay những quy định trong luật hiện hành.
NGUYÊN HẠNH
Tài xế Grab bị 'bom hàng' cả 1.000 viên ma túy tổng hợp TTO - Sau khi nhận đơn hàng, tài xế Grab không liên lạc được với cả người nhận và người gửi. Số hàng trên được xác nhận là 2 túi nilông chứa 1.003 viên nén màu tím.