Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho biết, trong 3 tháng đầu năm nay đã có tổng cộng 34.640 xe ô tô nhập khẩu nguyên chiếc về Việt Nam, tương ứng là mức giá trị kim ngạch xấp xỉ 765 triệu USD.
Đáng chú ý là các loại xe có xuất xứ từ hai nước nội khối ASEAN gồm Thái Lan và Indonesia chiếm đến 82% thị phần khi xét về số lượng.
Cụ thể, lượng xe ô tô nhập khẩu từ Thái Lan trong quý 1/2021 đạt 19.305 chiếc, chiếm 56%; lượng xe nhập khẩu từ Indonesia đạt 8.946 chiếc, chiếm 26%. Phần nhỏ bé còn lại dành cho xe có xuất xứ từ 10 nước còn lại mà Việt Nam đang nhập khẩu ô tô nguyên chiếc.
Điểm thú vị là cả Thái Lan và Indonesia đều không phải là những nước có nền công nghiệp ô tô lớn trên thế giới mà thực chất, chỉ là những "xưởng" lắp ráp của các tập đoàn ô tô hàng đầu.
Trong khi đó, các nước có nền công nghiệp ô tô phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay Trung Quốc lại chỉ cùng nhau sở hữu miếng bánh xe nhập khẩu tại Việt Nam vốn đã nhỏ bé lại ngày càng bị cắt gọn bớt.
Cách đây 4 năm trở về trước, Hàn Quốc và Nhật Bản là hai xuất xứ chủ yếu của thị trường ô tô nhập khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, kể từ khi quy định áp mức thuế suất thuế nhập khẩu 0% với ô tô nguyên chiếc giữa các nước nội khối theo Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) có hiệu lực vào ngày 1/1/2018, thị phần của các nền công nghiệp ô tô lớn đã bị thu hẹp chóng mặt.
Từ vị thế là những "xưởng" lắp ráp tương tự chính Việt Nam, các nước Thái Lan và Indonesia đã nhanh chóng trở thành một thế lực thực sự về xuất khẩu ô tô trong thị trường Đông Nam Á.
Trung Quốc là một trường hợp ít nhiều có yếu tố ngoại lệ. Với thế mạnh là các loại xe tải và xe chuyên dụng, ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn đang có "đất diễn" tại thị trường ô tô Việt Nam. Lợi thế đó giúp ô tô có xuất xứ từ Trung Quốc vẫn giữ được 11% thị phần trong quý 1/2021.
Nhìn vào hai biểu đồ dưới đây chúng ta có thể thấy rất rõ sự chênh lệch quá lớn giữa các loại ô tô nhập khẩu khi tính theo xuất xứ.
Hiện tại, Việt Nam đang nhập khẩu mặt hàng ô tô nguyên chiếc từ 12 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Thế nhưng, Thái Lan, Indonesia và Trung Quốc đang nắm đến 93% thị phần, miếng bánh 7% nhỏ bé còn rơi rớt lại thuộc về 9 nước còn lại.
Nếu tính riêng trong tháng 3/2021, sự chênh lệch giữa các xuất xứ của mặt hàng ô tô nhập khẩu nguyên chiếc còn rõ rệt hơn.
Cũng theo thống kê của Tổng cục Hải quan, Việt Nam đã nhập khẩu 9.768 xe ô tô nguyên chiếc từ Thái Lan, chiếm đến 58,5% thị phần. Tiếp theo đương nhiên là Indonesia với 4.209 chiếc, chiếm 25,2% thị phần. Trung Quốc đứng vị trí thứ 3 khi đạt 1.886 chiếc, chiếm 11,3% thị phần, tăng mạnh trở lại so với tháng trước.
"Bèo bọt" nhất là các xuất xứ còn lại, bao gồm cả các "ông lớn" trên bản đồ công nghiệp ô tô thế giới như Mỹ, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản hay Mỹ. Nhóm ô tô nhập khẩu từ các nước và vùng lãnh thổ này chỉ nắm được vẻn vẹn 5% thị phần trong tháng 3/2021.