Alexander Petrov (trái) và Ruslan Boshirov được cho là có liên quan đến vụ nổ ở Czech và đầu độc cựu điệp viên Nga ở Anh - Ảnh: BBC
Thông thường, việc trả đũa là tương đương nhau nhưng Nga đã chọn "mạnh tay hơn" khi trục xuất nhiều hơn 2 người và cũng cho các nhà ngoại giao của Czech ít thời gian hơn để rời đi.
Nga khẳng định hành động đáp lại của mình nhằm "buộc tác giả của hành động khiêu khích này phải hiểu đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc phá hủy nền tảng quan hệ bình thường giữa hai nước".
Theo hãng tin Reuters, nguồn cơn của sự việc xuất phát từ việc Cộng hòa Czech khẳng định hai điệp viên của Nga, bị nghi là tiến hành vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái Yulia tại Salisbury, Anh hồi năm 2018, có liên hệ với vụ nổ tại một kho vũ khí ở nước này bốn năm trước.
Trong vụ đầu độc ở Anh, hai nạn nhân thoát chết, còn trong vụ nổ, ban đầu được cho là một vụ tai nạn ở Czech, có hai người nạn nhân nam, 56 và 59 tuổi làm việc tại kho vũ khí, tử vong.
Chất nổ xé toạc kho vũ khí trong một khu rừng ở Vrbětice. Cửa sổ của các tòa nhà gần đó bị thổi bay, một trường học phải sơ tán.
Hình ảnh vụ nổ kho đạn trong một khu rừng ở Vrbětice, Cộng hòa Czech năm 2014 - Ảnh: BBC
Thủ tướng Czech Andrej Babis ngày 18-4 cho biết nước này phải có phản ứng sau khi có các thông tin cho thấy vụ nổ có liên quan tới cơ quan tình báo quân sự Nga, GRU. Ông Babis khẳng định có cơ sở hợp lý để nghi ngờ các điệp viên ngầm làm việc cho GRU có liên quan tới các vụ nổ năm 2014.
Hai cá nhân trên đã có mặt tại Czech trong thời gian từ 11-10 đến 16-10 năm 2014, đầu tiên là tại Prague và sau đó là tại khu vực đặt kho vũ khí. Họ đăng kí khách sạn ở Ostrava, gần kho vũ khí từ 13 đến 17-10-2014. Vụ nổ xảy ra ngày 16-10 và cùng ngày cả hai di chuyển đến sân bay Vienna rồi bay về Matxcơva.
Bộ trưởng Nội vụ Czech kiêm quyền Bộ trưởng Ngoại giao Jan Hamacek cho biết cảnh sát đã biết về hai người này từ đầu, "nhưng chỉ phát hiện họ là thành viên của GRU, đơn vị 29155 sau khi xảy vụ tấn công ở Salisbury".
Phía Czech cho biết sẽ đề nghị Nga hỗ trợ trong việc thẩm vấn cả hai nhưng không mong đợi Nga hợp tác.
Hình ảnh hai người bị Cộng hòa Czech công bố là Alexander Petrov và Ruslan Boshirov, phù hợp với những người mà cảnh sát Anh nêu ra trong vụ đầu độc ở Salisbury.
Những cái tên này là bí danh của hai sĩ quan tình báo quân sự GRU của Nga bị Anh truy nã do đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái ông bằng chất độc thần kinh Novichok năm 2018.
Thủ tướng Czech Andrej Babis cho biết trên truyền hình Czech TV là kho đạn bị nổ năm 2014 chứa số hàng đã được trả tiền và đang được cất giữ cho một nhà kinh doanh vũ khí người Bulgaria. Người này, sau đó cũng trở thành mục tiêu bị ám sát.
Theo Reuters, Bulgaria từng khởi tố ba người đàn ông Nga năm 2020 vì âm mưu giết thương nhân buôn bán vũ khí Emilian Gebrev. Truyền thông Czech xác định Emilian Gebrev và thương nhân người Bulgaria mua đạn dược nói trên là một.
Phía Nga tuyên bố cáo buộc mà Prague đưa ra là vô lý và việc trục xuất là "sự tiếp tục của một loạt các hành động chống Nga do Cộng hòa Czech thực hiện trong những năm gần đây" trong nỗ lực "làm hài lòng Mỹ".
Czech đã thông báo cho NATO và các đồng minh trong Liên minh châu Âu (EU) và các ngoại trưởng EU sẽ thảo luận về vấn đề này tại cuộc họp vào ngày 19-4.
Bộ ngoại giao Mỹ đã khen ngợi phản ứng cứng rắn của Praha đối với "các hành động lật đổ" của Nga trên đất Czech.
Theo BBC, sự việc này như đổ thêm dầu vào căng thẳng giữa Nga và các nước phương Tây nói chung vì rất nhiều lý do. Gần đây, Nga đã cho tăng cường quân ở biên giới phía Tây và ở Crimea, địa phương được sáp nhập vào Nga từ Ukraine năm 2014. Cách đây chưa đến một tuần, Mỹ và Nga trục xuất 10 nhà ngoại giao của nhau.
Nga dọa đáp trả việc 18 nhà ngoại giao bị trục xuất khỏi Czech TTO - Bộ Ngoại giao Nga khẳng định sẽ đáp trả việc CH Czech trục xuất 18 nhà ngoại giao Nga với cáo buộc làm gián điệp và liên quan đến vụ nổ kho đạn của CH Czech năm 2014.