Người ủng hộ kêu gọi các nhà lập pháp công nhận thủ đô Washington, D.C. trở thành tiểu bang 51 của Hoa Kỳ - Ảnh: Getty Images

Các lá phiếu ở Hạ viện thể hiện sự chia rẽ đảng phái sâu sắc khi không một thành viên nào của Đảng Cộng hòa ủng hộ ý tưởng này.

Theo thủ tục, dự luật sẽ được trình lên Thượng viện. Đài CBS cho biết nhiều khả năng sẽ một lần nữa dự luật này chẳng đi đến đâu.

Vì sao Dân chủ ủng hộ?

Với những người ủng hộ việc công nhận Washington, D.C. (hay còn được gọi tắt là D.C.) là tiểu bang, đây là một vấn đề về dân quyền. 

Dân số của thủ đô Mỹ có hơn 700.000 người, lớn hơn dân số của các tiểu bang như Wyoming hay Vermont. Trong khi mỗi tiểu bang này đều có 2 thượng nghị sĩ ở Thượng viện và 1 dân biểu ở Hạ viện thì Washington D.C. lại chẳng có một lá phiếu nào ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ.

Bà Eleanor Holmes Norton - dân biểu của D.C. ở Hạ viện chỉ là đại diện không được tham gia bỏ phiếu.

Hơn thế, theo dữ liệu của Sở Thuế vụ Mỹ IRS năm 2019, D.C. còn đóng thuế cho liên bang nhiều hơn 21 tiểu bang khác và tiền thuế đóng theo bình quân đầu người nhiều hơn bất cứ tiểu bang nào.

Đạo luật, có tên là H.R. 51, đề xuất thành lập tiểu bang mới có tên Washington, Douglass Commonwealth, đặt theo tên của ông Frederick Douglass - một chính trị gia, nhà hoạt động chống nô lệ người Mỹ vào thế kỷ thứ 19. Ông đã sống 17 năm cuối đời ở Washington D.C..

Nếu được thông qua, D.C. có thể là tiểu bang đầu tiên ở Mỹ có phần đông dân số là người da màu, với khoảng 46% dân số là người da màu và các cộng đồng sắc tộc thiểu số.

Khi đó, Nhà Trắng, tòa nhà Quốc hội Mỹ và công viên quốc gia National Mall vẫn thuộc sự bảo vệ và kiểm soát của chính quyền liên bang với tư cách là nơi đặt trụ sở của Chính phủ Mỹ.

Cuộc vận động để công nhận D.C. trở thành tiểu bang là chuyện không mới và đã xảy ra kể từ khi lập quốc. Cả hai đảng lớn của Mỹ đều đã từng kêu gọi điều này vào những thời điểm khác nhau.

Nhiều thập niên qua, Đảng Dân chủ đang dẫn đầu cuộc vận động này vì D.C. là khu vực bầu cử ủng hộ Đảng Dân chủ với 92% cử tri ủng hộ Tổng thống Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020.

Gần như "không có cửa"

Năm ngoái, Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua một biện pháp về tình trạng tiểu bang của D.C. với 232 phiếu thuận, 180 phiếu chống nhưng dự luật không được bỏ phiếu tại Thượng viện, khi đó do Đảng Cộng hòa kiểm soát.

Do đó, tương lai của dự luật này gần như bằng 0 hoặc chỉ chờ phép mầu để đổi vận. Lãnh đạo phe đa số Thượng viện - ông Chuck Schumer cam kết đưa dự luật này bỏ phiếu tại Thượng viện, nhưng khả năng được thông qua rất thấp.

Đảng Dân chủ hiện chiếm đa số ở Thượng viện với 50 ghế, nhưng đạo luật này cần đến 60 phiếu để được thông qua. Dự luật rất khó có khả năng thu hút được sự ủng hộ của ít nhất 10 đảng viên Cộng hòa.

Những người ủng hộ việc thành lập tiểu bang D.C. đang vận động để đạo luật có thể được thông qua với nguyên tắc đa số đơn giản. 

Để được như vậy, vẫn cần sự ủng hộ của tất cả 50 đảng viên Dân chủ tại Thượng viện cùng với lá phiếu của Phó tổng thống Kamala Harris. Tuy nhiên, đã có hai đảng viên Đảng Dân chủ cho biết họ không ủng hộ dự luật này.

Ý tưởng về việc thành lập tiểu bang D.C. ngày càng được ủng hộ ở Mỹ. Một cuộc thăm dò vào tháng 3-2021 cho thấy 54% cử tri có xu hướng cho rằng D.C. nên là một tiểu bang.

Những người ủng hộ cũng chỉ ra cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6-1 là một lý do khiến D.C. nên là một tiểu bang. 

Không giống như các đơn vị Vệ binh quốc gia khác, Vệ binh quốc gia D.C. không thuộc sự kiểm soát của địa phương mà do Nhà Trắng điều động.

Nếu Washington, D.C. được trao quyền kiểm soát Vệ binh quốc gia thì lực lượng này có thể đã triển khai sớm hơn so với những gì đã diễn ra trên thực tế trong ngày 6-1.

Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện - ông Mitch McConnell là một trong những người phản đối việc thành lập tiểu bang D.C.. 

Trong bài phát biểu tại Đại hội toàn quốc Đảng Cộng hòa năm 2020, ông McConnell cho rằng Đảng Dân chủ muốn D.C. là một bang để áp đặt chương trình nghị sự của họ.

​Thị trưởng Washington D.C muốn thủ đô Mỹ thành bang thứ 51

TTO - Ngày 15-4, bà Muriel E. Bowser, thị trưởng thành phố Washington D.C kêu gọi tổ chức bỏ phiếu trên toàn thành phố về việc đưa thủ đô nước Mỹ trở thành tiểu bang thứ 51.