Đăng ký tạm trú ngay trong vòng 30 ngày
Điều 27 Luật Cư trú 2020 quy định, công dân đến sinh sống tại chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú để lao động, học tập hoặc vì mục đích khác từ 30 ngày trở lên thì phải thực hiện đăng ký tạm trú.
Hiện hành, tại khoản 2 Điều 30 Luật Cư trú 2006 quy định: Người đang sinh sống, làm việc, lao động, học tập tại một địa điểm thuộc xã, phường, thị trấn nhưng không thuộc trường hợp được đăng ký thường trú tại địa phương đó thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày đến phải đăng ký tạm trú tại Công an xã, phường, thị trấn.
Như vậy, quy định mới tại khoản 1 Điều 27 Luật Cư trú 2020 sẽ thoáng hơn so với hiện hành. Nghĩa là đến và sinh sống từ 30 ngày trở lên mới phải đăng ký tạm trú.
Thời hạn tạm trú tối đa là 2 năm và có thể tiếp tục gia hạn nhiều lần. Hiện hành, tại khoản 1 Điều 17 Thông tư 35/2014/TT-BCA thì thời hạn tạm trú theo đề nghị của công dân nhưng tối đa không quá 24 tháng.
Công dân không được đăng ký tạm trú mới tại chỗ ở quy định tại Điều 23 Luật Cư trú 2020.
Ngoài ra, hiện nay theo Nghị định 167/2013/NĐ-CP, nếu không đăng ký tạm trú vòng 30 ngày kể từ ngày ký hợp đồng thuê, người thuê nhà sẽ bị phạt từ 100.000 đến 200.000 đồng (điểm a khoản 1 Điều 8).
Theo dự thảo Thông tư quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Cư trú đang được bộ Công an đưa ra lấy ý kiến, hình thức kiểm tra cư trú được tiến hành định kỳ, đột xuất, hoặc do yêu cầu phòng, chống tội phạm, giữ gìn an ninh, trật tự.
Theo đó, đối tượng kiểm tra cư trú là công dân, hộ gia đình, cơ sở cho thuê lưu trú, cơ quan đăng ký, quản lý cư trú các cấp; cơ quan, tổ chức có liên quan đến quản lý cư trú.
Nội dung kiểm tra cư trú bao gồm kiểm tra việc triển khai và tổ chức thực hiện các nội dung đăng ký, quản lý cư trú; quyền và trách nhiệm của công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức; các nội dung khác theo pháp luật cư trú.
Cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân, công an xã được giao quản lý cư trú tại địa bàn có quyền kiểm tra trực tiếp hoặc phối hợp kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cư trú đối với công dân, hộ gia đình, cơ quan, tổ chức thuộc địa bàn quản lý. Khi kiểm tra được quyền huy động lực lượng quần chúng làm công tác bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức cùng tham gia.
Việc kiểm tra cư trú của công an cấp trên tại địa bàn dân cư phải có cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân, công an xã được giao quản lý cư trú tại địa bàn chứng kiến.
8 trường hợp bị xóa đăng ký tạm trú
Theo khoản 1 Điều 29 Luật Cư trú năm 2020, người thuộc một trong tám trường hợp sau đây thì bị xóa đăng ký tạm trú.
Thứ nhất, chết; có quyết định của Toà án tuyên bố mất tích hoặc đã chết.
Thứ hai, đã có quyết định hủy đăng ký tạm trú (do đăng ký tạm trú không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng và điều kiện theo quy định của Luật này).
Thứ ba, vắng mặt tại nơi tạm trú từ 6 tháng liên tục trở lên mà không đăng ký tạm trú tại chỗ ở khác.
Thứ tư, đã được cơ quan có thẩm quyền cho thôi quốc tịch Việt Nam; bị tước, bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam.
Thứ năm, đã được đăng ký thường trú tại chính nơi tạm trú.
Thứ sáu, người đã đăng ký tạm trú tại chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ nhưng đã chấm dứt việc thuê, mượn, ở nhờ mà không đăng ký tạm trú tại chỗ ở khác.
Thứ bảy, người đã đăng ký tạm trú tại chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của mình, sau đó đã chuyển quyền sở hữu chỗ ở cho người khác mà không đăng ký tạm trú tại chỗ ở khác, trừ trường hợp được chủ sở hữu mới đồng ý cho tiếp tục sinh sống tại chỗ ở đó.
Thứ tám, người đăng ký tạm trú tại chỗ ở đã bị phá dỡ, tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc tại phương tiện đã bị xóa đăng ký phương tiện theo quy định của pháp luật.
Cơ quan đã đăng ký tạm trú có thẩm quyền xóa đăng ký tạm trú và phải ghi rõ lý do, thời điểm xóa đăng ký tạm trú trong cơ sở dữ liệu về cư trú.
Nhà thuê có thể đăng ký thường trú
Luật Cư trú 2020 cũng tạo cơ hội cho người thuê nhà có “hộ khẩu thành phố” bằng việc đăng ký thường trú tại nhà thuê.
Hiện nay, công dân được đăng ký thường trú vào nhà thuê ở thành phố trực thuộc trung ương nếu được chủ nhà đồng ý; đã tạm trú liên tục từ 1 đến 2 năm trở lên; bảo đảm diện tích nhà thuê theo quy định của địa phương (khoản 1 Điều 20 Luật Cư trú 2006, sửa đổi năm 2013).
Từ ngày 1/7, công dân được đăng ký thường trú vào nhà thuê nếu được chủ nhà đồng ý. Bảo đảm diện tích nhà thuê theo quy định của địa phương nhưng tối thiểu 8m2 sàn/người.
Người thuê nhà ở các thành phố lớn, nếu có nhu cầu đăng ký thường trú ở đây thì cần phải lưu ý các điều kiện mới nêu trên.
Không đăng ký tạm trú coi chừng bị xóa thường trú
Theo điểm d khoản 1 Điều 24 Luật cư trú 2020, công dân vắng mặt liên tục tại nơi thường trú từ 12 tháng trở lên mà không đăng ký tạm trú tại chỗ ở khác hoặc không khai báo tạm vắng sẽ bị xóa thường trú; trừ trường hợp xuất cảnh ra nước ngoài nhưng không phải để định cư hoặc trường hợp đang chấp hành án phạt tù, chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng.
Cơ quan đã đăng ký thường trú có thẩm quyền xóa đăng ký thường trú và ghi rõ lý do, thời điểm xóa đăng ký thường trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
H.M