Đề kiểm tra cuối học kỳ 2 môn văn dành cho học sinh khối 10 ở Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong

Ngày 27-4, nhiều học sinh lớp 10 trên địa bàn TP.HCM đã chuyền tay nhau đề kiểm tra môn ngữ văn cuối học kỳ 2 năm học 2020 - 2021 của Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TP.HCM. Các em cho rằng đề thi có những câu hỏi thú vị và rất thời sự vì có liên quan đến "chiếc khẩu trang".

Theo đó, đề thi có câu hỏi phần đọc - hiểu với văn bản là một đoạn trích trong bài viết "Chiếc khẩu trang" của GS Huỳnh Như Phương đăng trên báo xuân Người Lao Động 2021:

Đọc đoạn trích:

"Một trong những nhân vật - đồ vật xuất hiện xuyên suốt trong đời sống nhân loại năm 2020 chính là chiếc khẩu trang. Vốn chỉ thông dụng ở những xứ sở ô nhiễm môi trường hay trong những nơi làm việc độc hại, từ khi coronavirus khởi phát ở Vũ Hán (Trung Quốc) rồi trở thành đại dịch, chiếc khẩu trang đồng hành với đời sống con người, từ Đông sang Tây, từ thành phố hoa lệ đến thôn quê hẻo lánh, từ người trẻ trong học đường đến người già trong nhà dưỡng lão… Vượt qua những e ngại và thành kiến ban đầu, nay chiếc khẩu trang đã chinh phục tuyệt đại đa số nhân loại như là một "vị cứu tinh" trong đại dịch Covid-19, ít nhất là cho đến khi vaccine chủng ngừa căn bệnh này được sử dụng phổ biến trên toàn cầu.

Chiếc khẩu trang trước hết là một sản phẩm y tế, nhằm bảo vệ sức khỏe con người. Đeo khẩu trang là để lập lá chắn bảo vệ bản thân, gia đình và xã hội. Đeo khẩu trang cũng là cách góp phẩn giảm gánh nặng của y, bác sĩ và nhân viên y tế trong tình trạng quá tải của các bệnh viện...

Từ một sản phẩm y tế, chiếc khẩu trang trở thành một hiện tượng giao tiếp xã hội. Đeo khẩu trang là một cách thể hiện thái độ ứng xử với tha nhân, với không gian công cộng. Cũng là "mask" như cái mặt nạ trong hội hóa trang, nhưng khẩu trang chỉ che miệng và mũi, vẫn còn để hở đôi mắt, vầng trán, mái tóc để nhận ra một hình ảnh. Người ta vẫn có thể nhận ra nhau qua ánh mắt lấp lánh niềm vui để động viên nhau hay buồn rầu ứa lệ trước cảnh người thân bị cách ly, thậm chí lìa đời mà không thể tiễn đưa. Giao tiếp qua trung gian chiếc khẩu trang đòi hỏi những thay đổi nhất định: giọng nói tăng âm, ánh mắt biểu cảm, khoảng cách cần thiết, cử chỉ linh hoạt để thu hút người đối thoại… Cách đeo khẩu trang nói lên tính kỷ luật và ý thức cộng đồng của con người. Người cẩn trọng đeo khẩu trang chỉ chạm vào sợi dây, không chạm vào mặt vải và thay mới hằng ngày; người cẩu thả đeo cho lấy có, dùng một khẩu trang vải nhiều ngày liền mà không giặt sạch. Năm qua nước ta thành công trong chống dịch, ngoài những biện pháp quyết liệt như giãn cách xã hội, cách ly tập trung, có phần nhờ nâng cao ý thức cá nhân trong việc sử dụng khẩu trang.

Trong hoạn nạn, chiếc khẩu trang trở thành một hiện tượng văn hóa, thể hiện tình gia đình, tình đồng bào, tình nhân loại"

Học sinh thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Theo văn bản, nhân vật - đồ vật nào xuất hiện xuyên suốt trong đời sống nhân loại năm 2020?

Câu 2: Chỉ ra hai tác dụng của việc đeo khẩu trang đã được đề cập trong đoạn trích

Câu 3: Anh / chị có đồng tình với ý kiến của tác giả: "Trong hoạn nạn, chiếc khẩu trang trở thành một hiện tượng văn hóa, thể hiện tình gia đình, tình đồng bào, tình nhân loại" không? Vì sao?

Câu 4: Anh / chị rút ra những bài học gì cho bản thân qua việc đeo khẩu trang?

Được biết, học sinh khối lớp 10 Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đã làm đề thi trên vào sáng 26-4.

Cô Nguyễn Thị Ái Vân, tổ trưởng tổ văn Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, cho biết: "Khi chọn ngữ liệu đưa vào đề thi, giáo viên chúng tôi đều lồng vào đó một thông điệp mang tính giáo dục học sinh. Khẩu trang là một vật dụng gần gũi, nhỏ bé nhưng nó lại mang một ý nghĩa rất lớn trong quá trình phòng chống dịch COVID-19.

Từ thực tế một số học sinh cảm thấy khó chịu với chiếc khẩu trang, chúng tôi mong muốn đề kiểm tra này như một sự nhắc nhở các em học sinh giữ gìn sức khỏe cho bản thân và cho cộng đồng trong bối cảnh đại dịch COVID-19 kéo dài.

Hơn thế nữa, cách viết của GS Huỳnh Như Phương cũng rất hấp dẫn và thể hiện tính nhân văn cao, "chiếc khẩu trang" không chỉ thể hiện tính cộng đồng mà còn mang ý nghĩa yêu thương và chia sẻ. Chúng tôi cũng hi vọng học sinh sẽ cảm nhận được điều đó".

Yêu thích môn văn hơn từ đề thi văn

TTO - Đề thi môn ngữ văn dành cho học sinh lớp 12 tại kỳ thi học sinh giỏi năm 2021 ở TP.HCM sáng 17-3 nhận được nhiều phản hồi tích cực từ trong và ngoài nhà trường (Tuổi Trẻ Online ngày 17-3).