Một đợt nắng nóng gay gắt vào giữa và cuối tháng 4 năm 2022 khiến nhiệt độ cao hơn bình thường từ 4,5 đến 8,5 độ C ở phía đông, miền trung và tây bắc Ấn Độ — chỉ vài tuần sau khi quốc gia này ghi nhận tháng 3 nóng nhất trong lịch sử kể từ khi khí tượng của quốc gia này bộ phận bắt đầu lưu giữ hồ sơ hơn 120 năm trước.

Vào ngày 27 tháng 4 năm 2022, nhiệt độ cao nhất của Ấn Độ đã đạt đến 45,9 độ C, được ghi nhận tại Prayagraj ở Uttar Pradesh. Một ngày trước đó, mức cao nhất là 45,1 độ C đã được báo cáo tại Barmer ở Tây Rajasthan ở phía tây bắc, theo Cục Khí tượng Ấn Độ. Nhiều địa phương khác ghi nhận nhiệt độ từ 42 đến 44 độ C.

Bản đồ trên hiển thị nhiệt độ không khí được mô hình hóa vào ngày 27 tháng 4 năm 2022. Nó được lấy từ mô hình Hệ thống quan sát Trái đất Goddard (GEOS) và biểu thị nhiệt độ không khí ở độ cao 2 mét so với mặt đất.

Ảnh hưởng của đợt nắng nóng bao gồm các bệnh liên quan đến nắng nóng, chất lượng không khí kém, lượng mưa ít và giảm năng suất cây trồng. Ngoài ra, nhu cầu điện năng tăng đột biến và tồn kho than giảm, khiến quốc gia này rơi vào tình trạng thiếu điện tồi tệ nhất trong hơn sáu năm. Ở các khu vực phía bắc của Uttarakhand và Himachal Pradesh, tuyết trên núi đang tan chảy nhanh chóng. Ngoài ra, hơn 300 đám cháy rừng lớn đã bùng cháy khắp đất nước vào ngày 27 tháng 4, theo Cơ quan Khảo sát Rừng của Ấn Độ . Gần một phần ba trong số đó là ở Uttarakhand.

Các đợt nắng nóng diễn ra phổ biến ở Ấn Độ vào mùa xuân và đầu mùa hè, đặc biệt là vào tháng 5, thường là tháng nóng nhất. Nhưng chúng thường thuyên giảm khi bắt đầu mùa gió mùa từ cuối tháng năm đến tháng chín hàng năm. Theo Bộ Khoa học Trái đất của Ấn Độ, số lượng các đợt nắng nóng vào mùa xuân ngày càng gia tăng khi 12 trong số 15 năm ấm nhất được ghi nhận ở nước này đã xảy ra kể từ năm 2006. Một đợt nắng nóng vào tháng 6 năm 2015 đã giết chết hơn 2.000 người.

Cục Khí tượng Ấn Độ (IMD) cho biết đất nước vừa trải qua tháng 3 nóng nhất trong vòng 122 năm qua. Nhiệt độ cao nhất ghi nhận tại trạm khí tượng Safdarjung ở khu vực New Delhi là 40,8 độ C hôm 26/4 và có thể lên tới 46 độ C ở một số khu vực thuộc Delhi từ 28/4, khi một đợt nắng nóng mới bắt đầu. IMD đã ban hành cảnh báo vàng, nấc cao thứ hai trong thang 4 nấc, tại khu vực thủ đô Ấn Độ từ 28/4. Nhiệt độ tại một số bang ở miền bắc và miền trung có thể lên tới 48,8 độ C trong tuần này, khiến các nhà quan sát quốc tế lo ngại về tác động lâu dài của đợt nắng nóng đối với Ấn Độ và thế giới. Tại nhiều địa phương, nắng nóng khiến trường học bị đóng cửa do các em học sinh không thể chịu được thời tiết khắc nghiệt. Nhiệt độ cao còn tàn phá cây trồng, khiến sản lượng lúa mỳ của Ấn Độ ở nhiều địa phương giảm tới 50%, dấy lên nguy cơ thiếu hụt lương thực.

Vào năm 2016, Ấn Độ đã phải hứng chịu thời tiết nắng nóng vô cùng khắc nghiệt với nền nhiệt tại nhiều khu vực luôn trên ngưỡng 40 độ C. Đặc biệt, vào ngày 19/5/2016, nhiệt độ tại thành phố Phalodi thuộc bang Rajasthan còn được ghi nhận đạt mức 51 độ C, con số cao nhất từng được ghi nhận trong lịch sử.

Vào đầu tháng 6 năm 2019, một đợt nắng nóng dữ dội đã thiêu đốt miền bắc Ấn Độ. Một số khu vực có nhiệt độ vượt quá 45 độ C trong thời gian ba tuần. Vào ngày 10 tháng 6, Delhi đã đạt kỷ lục ngày nóng nhất trong tháng, đạt 48 độ C. Vào năm 2019, lượng mưa thưa thớt trong thời kỳ trước gió mùa, cùng với một đợt gió mùa đến muộn, đã làm cho cái nóng trở nên khó chịu hơn. Thời tiết gió mùa đã xuất hiện muộn khoảng một tuần trong hành trình của nó qua Vịnh Bengal phía đông nam.

Thời tiết cực đoan cũng kéo nhu cầu sử dụng điện tăng cao. Nhiều địa phương của Ấn Độ đối mặt tình trạng điện bị ngắt đến 8 giờ mỗi ngày, dù chính quyền khuyến cáo người dân ở trong nhà và uống đủ nước. Ấn Độ mới đây thậm chí buộc phải hủy bỏ 650 chuyến tàu chở khách từ nay đến hết tháng 5/2022 để dọn đường cho nhiều chuyến tàu chở hàng hơn, trong bối cảnh New Delhi nỗ lực bổ sung lượng than dự trữ tại các nhà máy nhiệt điện.

Quốc gia láng giềng của Ấn Độ là Pakistan đang chứng kiến tình trạng tương tự. Dữ liệu của Cục Khí tượng Pakistan (PMD) cho thấy các thành phố Jacobabad và Sibi ở tỉnh miền Đông Nam Sindh ghi nhận mức nhiệt cao nhất là 47 độ C vào ngày 29/4. PMD xác nhận đây là nhiệt độ cao nhất được ghi nhận ở bất kỳ thành phố nào ở Bắc Bán cầu trong ngày hôm đó. "Đây là lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ, Pakistan trải qua thứ mà nhiều người gọi là 'năm không có mùa xuân'", Bộ trưởng Bộ Biến đổi khí hậu Pakistan, Sherry Rehman, mô tả. Thời tiết tại vùng Nam Á dự kiến sẽ chuyển biến tốt trong vài ngày nữa. Trong đó, ở vùng Tây Bắc Ấn Độ, nhiệt độ sẽ giảm từ 3 đến 4 độ C; còn nhiệt độ trung bình ở Pakistan sẽ duy trì ở mức 40 độ C.

Theo Đức Khương