Ngày 18.5, TAND TP.Hà Nội mở phiên sơ thẩm, xét xử bị cáo Trần Ngọc Hà, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV), cựu Tổng giám đốc Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp (VEAM) và 15 đồng phạm về tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại điều 219 bộ luật Hình sự.

Bị cáo Trần Ngọc Hà tại phiên tòa trần cường

Bị cáo Nguyễn Văn Khôi, cựu Trưởng ban Kiểm soát, Thành viên HĐTV VEAM, bị xét xử về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại điều 285 bộ luật Hình sự.

Trong vụ án này, bị cáo Trần Ngọc Hà bị cáo buộc đã 3 lần để xảy ra sai phạm, gây thất thoát hơn 140 tỉ đồng tài sản nhà nước.

Là người đầu tiên được xét hỏi, bị cáo Hà bác bỏ quy kết mình phải chịu trách nhiệm trong 3 sai phạm, gây thất thoát hơn 140 tỉ đồng của Viện KSND Tối cao.

Sai phạm thứ nhất, bị cáo Hà bị cáo buộc đã “vi phạm quy chế tài chính” khi để cấp dưới ký chứng thư bảo lãnh cho Công ty cổ phần vận tải và thương mại VEAM (công ty con của VEAM, viết tắt là Vetraco) vay tổng số 193 tỉ đồng của nhiều ngân hàng, sau đó không thể trả nợ, khiến công ty mẹ bị thiệt hại hơn 75 tỉ đồng.

Với cáo buộc này, hơn 5 lần bị cáo Hà phủ nhận trách nhiệm, cho rằng mình không có trách nhiệm phải biết và không có điều kiện để biết về việc cấp dưới làm sai.

Gỡ tội cho mình, bị cáo Hà cho rằng thẩm quyền bảo lãnh khoản vay không quá 20% vốn điều lệ của VEAM thuộc về bị cáo Lâm Chí Quang, cựu Tổng giám đốc VEAM. Bị cáo Quang hoàn toàn có thể tự quyết định, ký với ngân hàng là xong chứ không cần xin phép bị cáo Hà.

Theo bị cáo Hà, năm 2013, VEAM có vốn điều lệ khoảng 2.300 tỉ đồng nên bị cáo Quang có thể duyệt bảo lãnh vay lên tới 460 tỉ đồng mà không cần trình HĐTV. Do vậy, bị cáo Hà chỉ thừa nhận có sai phạm chung chung, do là người đứng đầu VEAM về mặt hành chính.

Cáo buộc thứ 2, năm 2016, thời điểm bị cáo Hà là Tổng giám đốc VEAM, tổng công ty này đầu tư máy kéo 4 bánh hạng trung. Khi dự án chưa được Bộ Công thương phê duyệt, bị cáo Hà đã ký hợp đồng mua bản quyền máy của Công ty ISEKI Nhật Bản với giá hơn 56 tỉ đồng. Dự án sau đó bị Bộ Công thương bác bỏ và VEAM không thể đòi tiền đối tác Nhật Bản, gây thiệt hại cho VEAM hơn 56 tỉ đồng.

Đối với cáo buộc này, bị cáo Hà tiếp tục phủ nhận trách nhiệm, cho rằng dự án đã được 100% HĐTV VEAM biểu quyết thông qua. Ngoài ra, đối tác Nhật Bản đã bàn giao bản quyền máy, đây là một dạng tài sản trí tuệ và VEAM đã mang về để nghiên cứu.

Cáo buộc thứ 3, năm 2015, bị cáo Hà giữ chức Tổng giám đốc VEAM đã tự ý ký quyết định hợp tác với Công ty T-King (Trung Quốc) để đầu tư, phát triển sản phẩm ô tô tay lái bên phải để xuất khẩu nhưng không có nghị quyết của HĐTV VEAM và không nằm trong kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được phê duyệt của VEAM.

Bị cáo Hà đã chuyển tạm ứng cho T-King 400.000 USD để đơn vị này nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ô tô tay lái bên phải. Dự án sau đó thất bại, không thu hồi được tiền tạm ứng, gây thiệt hại cho VEAM gần 10 tỉ đồng.

Biện minh tại tòa, bị cáo Hà dẫn chứng, hơn 30 năm hoạt động, HĐTV VEAM hàng năm chỉ ban hành kế hoạch sản xuất ở dạng các mục tiêu doanh số ở đơn vị tỉ đồng. Còn ông phải xây dựng kế hoạch sản xuất cụ thể sản phẩm gì. Do vậy, việc ký hợp đồng với T-King là quyền của bị cáo Hà và không thuộc thẩm quyền của HĐTV, cáo buộc bị cáo tự quyết là áp đặt.

Bị cáo Hà cũng cho rằng, việc hợp tác với T-King đang tốt đẹp, VEAM đã tìm được đầu ra cho sản phẩm với nhiều đối tác nhưng lại bị dừng dự án. Bị cáo Hà khẳng định đã làm tròn trách nhiệm và cáo buộc là không đúng.