PGS.TS Bùi Thị Nhung, Trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề, Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết hiện trên mạng có rất nhiều chế độ ăn giảm cân khác nhau như chế độ ăn low-carb, keto, chế độ ăn Địa Trung Hải…
Điểm giống nhau giữa các chế độ ăn này thường là giảm glucid, tức là giảm tối đa lượng chất bột đường và carbohydrate. "Tuy nhiên, chúng ta cần biết một điều là bất cứ chế độ ăn nào gây mất cân bằng chất đường - đạm - glucid về lâu dài đều ảnh hưởng đến sức khỏe" - bà Nhung khuyến cáo.
Cũng theo bà Nhung, một nghiên cứu đăng trên tạp chí Lancet năm 2018 đã chỉ ra rằng những người ở độ tuổi trung niên thực hiện chế độ ăn low carb, tức ít tinh bột và nhiều protein từ thịt, có nguy cơ giảm tuổi thọ.
Những người tiếp nhận 50-55% lượng calo từ carbohydrate trong chế độ ăn hàng ngày sống lâu hơn so với những người có chế độ ăn ít tinh bột giàu protein. Tuổi thọ trung bình của những người ăn nhiều tinh bột hơn được kéo dài thêm 4 năm so với một năm của những người có chế độ ăn kiêng low-carb.
Việc tiếp nhận ít hơn 40% tổng lượng calo từ tinh bột được coi là chế độ ăn low-carb, trong khi nhiều chế độ ăn kiêng khác cắt giảm tỷ lệ này xuống còn 20% hoặc ít hơn.
Glucid đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột. Nó cũng là một chất rất cần thiết với não bộ vì bộ não sử dụng tới 25% chất bột đường của cơ thể. Vì thế, khi nhịn ăn chúng ta thường thấy choáng váng, mệt mỏi, lâu dần ảnh hưởng tới giấc ngủ, căng thẳng, stress. Việc kiêng ăn tinh bột cũng ảnh hưởng đến cơ vì cơ cũng sử dụng đường.
Cạnh đó, khi kiêng tinh bột, nhiều người có xu hướng sử dụng nhiều đạm hơn. Điều này gây mất cân bằng giữa chất đạm- đường- chất béo, làm tổn thương hệ vi khuẩn đường ruột, có thể gây rối loạn tiêu hóa.
“Việc kiêng tinh bột ảnh hưởng đến sự tiêu hóa thức ăn, hấp thu chất dinh dưỡng. Chế độ ăn không cân bằng chắc chắn không đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể và sẽ có tổn thương lâu dài. Điều khó khăn nhất là nó không tổn thương trước mắt mà rất lâu dài.
Thực tế đã có những người ăn low-carb kéo dài bị rối loạn lipid máu, bị rối loạn chuyển hóa đường máu mặc dù nhịn cơm. Có những trường hợp trên nền tảng người cao tuổi có thể tổn hại chức năng thận" - bà Nhung nói thêm.
Việc cắt giảm glucid mục đích để tăng tiêu hóa chất béo, từ đó giúp khống chế cân nặng đều không tốt cho cơ thể. Những vấn đề như rụng tóc hay rối loạn kinh nguyệt… chỉ là bước đầu, lâu dài và quan trọng là sẽ bị rối loạn chuyển hóa lipid máu, ảnh hưởng đến chức năng gan thận…
Nguyên tắc giảm cân, điều trị béo phì là giảm lượng mỡ thừa trong cơ thể bằng cách giảm năng lượng ăn vào thông qua kiểm soát chế độ ăn, đồng thời tăng năng lượng tiêu hao thông qua vận động thể lực phù hợp và ngủ đủ thời gian. Do đó, cần chú ý lựa chọn những loại thức ăn ít năng lượng thay vì nhịn đói.
Cụ thể, giảm các loại thức ăn nhiều năng lượng như thức ăn nhiều mỡ, các món ăn chiên, quay, xào, thịt mỡ, lòng, óc…; thức ăn nhiều đồ ngọt như bánh kẹo, mật ong, sữa đặc có đường, nước ngọt… Tăng cường thức ăn nhiều chất xơ, ít năng lượng để đủ no (rau, trái cây ít ngọt, cá, đậu phụ,…). Sữa không béo, không đường là một loại thực phẩm tốt cho những người giảm cân. Kết hợp vận động thường xuyên, từ nhẹ đến nặng, ít đến nhiều, tăng dần cường độ vào đầu buổi và giảm dần vào cuối buổi.
"Giảm cân là một quá trình diễn ra lâu dài và liên quan đến chuyển hóa trong cơ thể. Nếu có nhu cầu giảm cân, chị em nên đến các trung tâm dinh dưỡng để được tư vấn, điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp kết hợp với tập luyện thể thao, đó là phương pháp giảm cân an toàn và hiệu quả" - bà Nhung nói.
