Hồi tháng 5, cú sụp đổ của một trong những dự án stablecoin phổ biến nhất nước Mỹ đã thổi bay 10 tỷ USD của các nhà đầu tư khi họ ồ ạt rút lui trong hoảng loạn. Sự việc được ví như cú "bank run" của thị trường tiền số. (Rút tiền hàng loạt (Bank Run) là hiện tượng xảy ra khi rất nhiều người đồng loạt rút tiền gửi khỏi ngân hàng hoặc các định chế tài chính khác do lo ngại chúng mất khả năng thanh khoản hoặc sắp phá sản).

Tuy nhiên, trước đó, stablecoin được biết đến với cái tên TerraUSD (UST) và Luna đã trải qua một hành trình ngoạn mục. Và một vài nhà đầu tư đã "trúng quả" trước khi thị trường sụp đổ. 

Công ty quỹ đầu tư Pantera Capital nói với CNBC rằng họ đã kiếm được khoản lợi nhuận gấp 100 lần từ khoản đầu tư ban đầu trị giá 1,7 triệu USD vào Luna. Hack VC và Winklevoss thì chưa chia sẻ chi tiết về lợi nhuận chính xác nhưng công ty mẹ của 2 quỹ này CMCC nói rằng họ đã "thoát hàng" thành công vào tháng 3.

Không giống USDC (một stable coin phổ biến khác), UST là một stablecoin thuật toán được tạo ra và điều hành bởi công ty có trụ sở tại Singapore là Terraform Labs. Chúng phụ thuộc vào một mã máy tính để tự ổn định giá trị của mình bằng việc tạo ra và phá hủy các UST và Luna khi có hiệu ứng cung cầu.

Trong một khoảng thời gian, chiến lược này đã được thực hiện rất tốt.

UST giữ được mốc 1 USD và giá token Luna tăng vọt. Luna đã tăng tới hơn 116 USD vào tháng 4, tăng hơn 135% trong chưa đẩy 2 tháng. Sự thúc đẩy lớn nhất của toàn bộ mô hình này là nền tảng cho vay gọi là Anchor – nơi hứa hẹn với các nhà đầu tư khoản lợi nhuận 20% vào số UST mà họ nắm giữ - mức lãi nhiều chuyên gia khi ấy nói rằng không thể bền vững.

Việc mua vào rộng rãi từ các tổ chức tài chính có uy tín cho dự án, tiếp tục thúc đẩy câu chuyện rằng toàn bộ điều này là hợp pháp. Trên thực tế, hầu hết mọi người đều vui vẻ cho tới khi diễn ra cú sụp đổ vào đầu tháng 5.

Mặc dù dự án đã dành lượng Bitcoin trị giá 3 tỷ USD trong kho dự trữ để cứu khẩn cấp UST nhưng giá Luna sau đó đã không thể đứng vững khi các nhà đầu tư tháo chạy khỏi cả 2 token, khiến giá rơi dựng đứng. Luna Foundation Guard đã nỗ lực khôi phục mức 1 USD của UST bằng việc tiêu hầu hết tất cả Bitcoin trong kho dự trữ. Nhưng tất cả đều không có tác dụng.

Ở giai đoạn cao trào, Luna và UST đã chứng kiến tổng lượng vốn hóa 60 tỷ USD bị thổi bay. Hiện tại, cả 2 đều gần như vô giá trị.

Toàn bộ quá trình sụp đổ của Luna và UST đã phơi bày những lợi thế của các nhà đầu tư quy mô lớn có kinh nghiệm so với các nhà đầu tư bán lẻ đánh bạc bằng niềm hy vọng.

Một người đăng tải lên Reddit rằng họ không nghĩ có đủ tiền để trả cho khóa học tiếp theo tại trường sau khi mất tiền vào Luna và UST. Một nhà đầu tư khác chịu ảnh hưởng bởi vụ sụp đổ đã tweet rằng cô và chồng mình đã bán nhà và đặt cược toàn bộ vào Luna và hiện vẫn đang không thể xác định được đây là thực tế hay chỉ là một giấc mộng.

Những người khác thì nghĩ tới việc tự sát sau khi mất hết những gì đã tích góp được.

Một người đăng tải trên Reddit: "Tôi mất toàn bộ tiền tiết kiệm trong khoản đầu tư vào Luna và UST trong 3 tuần trước khi cầu hôn bạn gái. Cô ấy không biết gì cả. Tôi đã mất 62.000 USD. Tôi đang ở đây và không biết phải làm gì cả".

Ai đã rút được tiền ra sớm, tại sao?

Trong số những người chiến thắng ngay trước cú sụp đổ của UST có Pantera Capital – một quỹ đầu tư chứng kiến khoản lợi nhuận gấp 100 lần.

Joey Krug – đồng CEO của quỹ nói rằng trong quỹ chính của họ – nơi có nhiệm vụ giữ và giao dịch Luna, họ đã bán 87% lượng coin nắm giữ từ tháng 1/2021 đến 4/2022. Pantera sau đó đã bán 8% vào tháng 5 khi họ thấy rõ rằng độ neo của UST đã không còn nữa. Sau cùng, Krug nói rằng Pantera còn "mắc kẹt" với 5% lượng coin của họ.

Tất cả những giao dịch đó chuyển thành khoản lợi nhuận 171 triệu USD từ khoản đầu tư 1,7 triệu USD ban đầu. Còn lượng Luna hiện tại của họ gần như không có giá trị.

CEO Dan Morehead nói: "Ban đầu, chúng tôi nghĩ đó là một trong những coin hứa hẹn nhất trong năm tới. Nhiều người chỉ vừa phát hiện ra nó và bắt đầu mua bán luôn".

Tuy nhiên, Krug nói rằng quyết định ban đầu của công ty khi bán Luna chỉ liên quan tới quản trị rủi ro và cân bằng tình hình tài chính của quỹ.

"Trong tỷ lệ lớn coin được bán trong năm 2021 và một phần 2022, lý do đơn giản là quản trị rủi ro. Tỷ lệ nắm giữ tiếp tục lớn hơn trong quỹ và vì vậy chúng tôi phải giảm rủi ro".

Khi Pantera thấy dấu hiệu mức neo 1 USD bị phá vỡ, họ tiếp tục bán.

CMCC là công ty đầu tư sớm vào Terraform từ đầu năm 2018. Nhà sáng lập CMCC là Martin Baumann nói rằng họ đã giảm cổ phần vào tháng 3 bởi lo ngại về đầu ra. Quyết định bán liên quan một phần công nghệ đằng sau UST nhưng lo ngại chính là có nhiều việc phải làm với nhà chức trách.

Tốc độ tăng trưởng quá mạnh mẽ của UST càng củng cố những lo ngại của CMCC.

Khi CMCC bán, token Luna đã được giao dịch ở mức 100 USD. Khi được hỏi về lợi nhuận của đợt bán này, Baumann nói rằng công ty không muốn bình luận.

Quỹ đầu tư mạo hiểm Hack VC cũng đã thoát khỏi Luna vào tháng 12.

Trong một lá thư công khai gửi đến “các cổ đông, bạn bè, đối tác và cộng đồng tiền số”, Novogratz - người có một hình xăm Luna trên cánh tay đã nói về đoạn đường mà dự án đi sai và cũng lưu ý rằng quỹ Galaxy của ông đã kiếm được lợi nhuận.

Trong hồ sơ báo cáo kết quả kinh doanh quý 1, Galaxy lưu ý rằng thứ đóng góp lớn nhất cho lợi nhuận ròng của quỹ là doanh thu từ khoản đầu tư vào Luna.

Nguồn: CNBC

http://tintuc.vdong.vn/05/1369353.htm

Phương Linh