Bộ Nội vụ vừa có tờ trình Chính phủ về dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về trình tự cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND.
Theo Bộ Nội vụ, Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) đã quy định về việc đại biểu HĐND khi không còn sự tín nhiệm của Nhân dân thì bị HĐND hoặc cử tri bãi nhiệm.
Điều 102 Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định đại biểu HĐND không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn của đại biểu HĐND, không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của Nhân dân thì bị HĐND hoặc cử tri bãi nhiệm.
Thường trực HĐND quyết định việc đưa ra HĐND bãi nhiệm đại biểu HĐND hoặc theo đề nghị của Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp đưa ra để cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND. Trong trường hợp HĐND bãi nhiệm đại biểu HĐND thì việc bãi nhiệm phải được ít nhất hai phần ba tổng số HĐND biểu quyết tán thành.
 |
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: QH |
Ngoài ra, trong trường hợp cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND thì việc bãi nhiệm được tiến hành theo trình tự do UBTVQH quy định.
Tuy nhiên theo Bộ Nội vụ, trên thực tế, khi có trường hợp đại biểu HĐND vi phạm nghiêm trọng thì các địa phương thường đưa ra HĐND bãi nhiệm. Việc HĐND bãi nhiệm đại biểu HĐND đã được tiến hành đúng quy định của pháp luật, được cử tri và Nhân dân đồng tình.
Trong khi đó, việc cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND chưa thực hiện được do chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, cách thức tiến hành.
Vì vậy, việc ban hành Nghị quyết của UBTVQH về trình tự cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND là cần thiết, làm cơ sở triển khai thực hiện trên thực tế và phù hợp với quy định của Hiến pháp và của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Dự thảo Nghị quyết gồm 6 chương, 29 điều trong đó quy định rõ về nguyên tắc tổ chức cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND.
Theo đó, việc bỏ phiếu được tiến hành ở nơi đại biểu được bầu hoặc ở đơn vị bầu cử nơi đại biểu đã chuyển đến sinh hoạt được tổ chức vào ngày chủ nhật theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.
Cuộc bỏ phiếu hợp lệ khi có quá nửa tổng số cử tri trong danh sách cử tri tại đơn vị bầu cử tham gia bỏ phiếu bãi nhiệm. Theo đó, cơ quan có thẩm quyền đề nghị việc cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND là Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp.
Cơ quan có thẩm quyền quyết định việc đưa ra cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND là Thường trực HĐND cùng cấp. Ban Pháp chế của HĐND trình Thường trực HĐND cùng cấp xem xét, ban hành Nghị quyết về việc đưa ra cử tri bãi nhiệm đại biểu HĐND.
Dự thảo Nghị quyết cũng quy định các trường hợp đặc biệt khi thành lập Tổ công tác bãi nhiệm ở huyện không tổ chức đơn vị hành chính xã, ở phường không tổ chức HĐND và ở đơn vị vũ trang nhân dân được xác định là khu vực bỏ phiếu riêng.
Chậm nhất là 15 ngày trước ngày bỏ phiếu, Hội nghị cử tri được tổ chức để thông báo và trao đổi, thảo luận về việc bãi nhiệm đại biểu HĐND cấp mình. Tại Hội nghị này, đại biểu bị đề nghị đưa ra bãi nhiệm được mời đến và được quyền phát biểu ý kiến, trừ trường hợp đại biểu đang bị áp dụng biện pháp ngăn chặn theo quy định.
Đại biểu HĐND bị đưa ra cử tri bãi nhiệm chấm dứt nhiệm vụ đại biểu HĐND kể từ thời điểm Nghị quyết của Thường trực HĐND xác nhận kết quả bỏ phiếu bãi nhiệm đại biểu HĐND có hiệu lực.
Cũng tại tờ trình, Bộ Nội vụ xin ý kiến Chính phủ về hai phương án liên quan đến biên bản xác định kết quả bỏ phiếu bãi nhiệm tại dự thảo Nghị quyết.
Phương án 1: Đại biểu HĐND bị bãi nhiệm khi có ít nhất hai phần ba tổng số phiếu hợp lệ của cử tri ở đơn vị bãi nhiệm bãi nhiệm.
Phương án 2: Đại biểu HĐND bị bãi nhiệm khi có quá nửa tổng số phiếu hợp lệ của cử tri ở đơn vị bãi nhiệm đồng ý đồng nhiệm.
Căn cứ theo Bộ Nội vụ là việc đại biểu HĐND bị HĐND bãi nhiệm khi có ít nhất hai phần ba tổng số đại biểu HĐND biểu quyết tán thành quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Cũng theo Bộ Nội vụ, do việc bãi nhiệm đại biểu HĐND là vấn đề hệ trọng liên quan đến quyền và trách nhiệm của đại biểu HĐND được tiến hành tại đơn vị bầu cử nơi đại biểu được bầu hoặc nơi đại biểu đến sinh hoạt, do vậy, Bộ đề nghị lựa chọn phương án 1.
