Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) hôm 3-5 tăng thêm lãi suất 0,25 điểm %, lên phạm vi 5%-5,25%, mức cao nhất kể từ tháng 8-2007 và là lần tăng thứ 10 liên tiếp kể từ tháng 3-2022, bất chấp những biến động trong ngành ngân hàng (NH). Thị trường tài chính Việt Nam bị ảnh hưởng đôi chút sau động thái của FED nhưng các chuyên gia đều nhận định những biến động này chỉ là ngắn hạn.

Lo ngại suy thoái

Phản ứng sau thông báo tăng lãi suất mới nhất của FED, thị trường chứng khoán Mỹ, châu Âu, châu Á - Thái Bình Dương ngày 4-5 hầu hết chìm vào sắc đỏ. Cổ phiếu nhóm ngành NH tiếp tục giảm khi giới đầu tư lo ngại về khả năng xảy ra những vụ sụp đổ tiếp theo sau 4 vụ phá sản NH trong chưa đầy 2 tháng. Nhà đầu tư đổ xô tìm đến vàng như kênh trú ẩn an toàn đã đẩy giá kim loại quý này lên mức cao nhất kể từ ngày 14-4, tại 2.078 USD/ounce trước khi hạ nhiệt đôi chút về quanh ngưỡng 2.034 USD/ounce.

Theo Reuters, FED đã tăng lãi suất nhằm kiềm chế lạm phát đang cao hơn mức mục tiêu 2%. FED cũng báo hiệu tạm dừng tăng lãi suất để đánh giá lại hậu quả từ các vụ phá sản NH gần đây, chờ giải quyết bế tắc về trần nợ công của Mỹ và theo dõi diễn biến của lạm phát. Dù vậy, tâm lý lạc quan của nhà đầu tư đảo chiều sau khi Chủ tịch FED Jerome Powell loại trừ khả năng sớm hạ lãi suất vì ông không kỳ vọng lạm phát sẽ giảm đủ nhanh. Cùng với tín hiệu FED chưa sớm cắt giảm lãi suất và mối lo về khủng hoảng NH khiến giá dầu Brent giảm mạnh về 73,18 USD/thùng hôm 4-5.

Ông Ed Moya, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Công ty Giao dịch Oanda (Mỹ), nhận định đợt tăng lãi suất hôm 3-5, đánh dấu lần tăng thứ 10 liên tiếp của FED và có thể sẽ là lần cuối cùng trong chu kỳ này.

Theo ông Clifford Bennett, kinh tế trưởng của Công ty Dịch vụ Tài chính ACY Securities, nếu FED bất ngờ tạm dừng tăng lãi suất, điều này sẽ cho thấy cuộc khủng hoảng NH ngày càng trầm trọng và sẽ đẩy giá vàng lên cao hơn.

Theo hãng tin AP, lạm phát của Mỹ dù đã chậm lại nhưng vẫn duy trì ở mức cao hơn nhiều so với mục tiêu 2%, làm dấy lên lo ngại rằng FED có thể thắt chặt tín dụng hơn nữa để làm chậm tốc độ tăng giá. Nếu các đợt tăng lãi suất còn tiếp tục sẽ khiến lãi suất cho vay ngày càng cao và làm tăng nguy cơ suy thoái kinh tế. NH Goldman Sachs ước tính việc giảm cho vay trên diện rộng có thể khiến tăng trưởng của Mỹ giảm 0,4 điểm % trong năm nay, đủ để gây ra suy thoái.

Nối gót FED, NH Trung ương châu Âu (ECB) tiếp tục tăng lãi suất trong ngày 4-5 (giờ địa phương) nhằm kiềm chế lạm phát trong khu vực đồng euro. Hầu hết giới quan sát thị trường kỳ vọng ECB tăng thêm 0,25 điểm %. ECB đã tích cực tăng lãi suất 3,5 điểm % kể từ tháng 7-2022. Tuy nhiên, ECB sẽ mất nhiều năm để đưa lạm phát về mức mục tiêu 2%, khiến các nhà hoạch định chính sách không có lựa chọn nào khác ngoài việc tăng lãi suất trong tháng này và sau đó. Ông Nicholas Farr, nhà kinh tế châu Âu tại Công ty Capital Economics (Anh), cho biết các NH trung ương trên khắp Trung Âu và Đông Âu đã đưa ra những dấu hiệu chắc chắn hơn rằng với lạm phát đang giảm hiện nay, việc nới lỏng tiền tệ có thể sớm được thực hiện.

Tại các nền kinh tế thị trường mới nổi, các dấu hiệu về giảm đà tăng lãi suất cũng trở nên rõ ràng hơn. Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary, Ba Lan và Chile đều quyết định giữ nguyên lãi suất. Trong khi đó, NH trung ương của Uruguay đã cắt giảm lãi suất 0,25 điểm % vào tuần trước, trở thành NH đầu tiên giảm lãi suất ở các nền kinh tế mới nổi.

Lãi suất Việt Nam vẫn tích cực

Tại Việt Nam, phản ứng với những biến động của thị trường tài chính toàn cầu sau động thái của FED, NH Nhà nước công bố tỉ giá trung tâm ngày 4-5 giảm 4 đồng xuống còn 23.635 đồng/USD. Giá USD tại các NH thương mại cũng biến động không đáng kể do cung - cầu ngoại tệ khá cân bằng.

Trong khi đó, giá vàng trong nước tăng cùng chiều với giá vàng thế giới nhưng mức tăng khá khiêm tốn. Đơn cử, giá vàng nhẫn, trang sức 24K tăng 400.000 đồng/lượng lên 57,3 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra nhưng vẫn thấp hơn 1 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới quy đổi là 58,3 triệu đồng/lượng. Còn giá vàng SJC chỉ tăng 150.000 đồng/lượng, dù giá vàng thế giới tăng tới hơn 1 triệu đồng/lượng.

Thị trường chứng khoán trong nước lại phản ứng khá tiêu cực với các tin tức thế giới. Áp lực bán lớn và tập trung vào nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn trên sàn khiến các chỉ số chính chìm trong sắc đỏ. VN-Index có lúc giảm sâu hơn 10 điểm xuống 1.038 điểm trước khi thu hẹp đà giảm còn 8,05 điểm (-0,81%) và khép phiên tại 1.040,61 điểm. Nhà đầu tư nước ngoài là một trong những tác nhân chính khiến thị trường ảm đạm khi khối này bán ròng tới hơn 300 tỉ đồng, tập trung ở các mã vốn hóa lớn như Vinamilk (VNM), VietinBank (CTG), Sacombank (STB).

Ông Nguyễn Thành Trung, Trưởng Phòng Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Thành Công (TCSC), nhận định Mỹ bỏ ngỏ khả năng tăng và dừng tăng lãi suất nên rất khó đánh giá xu hướng thị trường chứng khoán trong thời gian tới. Thế nhưng, theo ông Trung, do một số NH ở Mỹ rơi vào khủng hoảng nên nhà đầu tư lo ngại việc nắm giữ cổ phiếu là bất lợi, khiến thị trường chứng khoán giảm điểm. Điều này đã tác động tiêu cực đến tâm lý giao dịch nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam trong ngắn hạn.

Riêng thị trường lãi suất tiếp tục có những chuyển biến tích cực. Sau kỳ nghỉ lễ, một số NH nhỏ chủ động giảm lãi suất tiết kiệm từ 0,1 đến 0,3 điểm % đối với kỳ hạn gửi 6 tháng trở lên. Nhóm NH lớn cũng đồng loạt đưa lãi suất tiền gửi cao nhất về mức 7,2%-7,9%/năm.

Một số NH tiếp tục giảm lãi suất cho vay để mở rộng đầu ra. Ông Từ Tiến Phát, Tổng Giám đốc NH Á Châu, cho biết NH đang tập trung tiết giảm chi phí kinh doanh để hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ khách hàng sản xuất - kinh doanh.

NH Nhà nước cho biết tại cuộc họp vói Thủ tướng Chính phủ vào cuối tháng 4-2023, 4 NH lớn (Vietcombank, Agribank, VietinBank, BIDV) đã đồng thuận giảm thêm lãi suất trong thời gian tới. Theo NH Nhà nước tiếp tục hỗ trợ thanh khoản hệ thống để góp phần giúp các NH hạ mặt bằng lãi suất.