Đang khỏe mạnh thành nguy kịch

Nhiều người dùng An cung, uống hằng ngày, định kỳ như một thứ "thần dược" để dự phòng đột quỵ mà không biết đây là một loại thuốc đông y chữa bệnh, không phải dùng "bồi bổ" như họ lầm tưởng.

Khoa hồi sức tích cực - chống độc - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ vừa cứu sống bà Đ.T.H. sốc mất máu do rối loạn đông máu, trước đó bà có thời gian dài dùng thuốc An cung.

Theo thông tin từ bệnh viện, bà H. có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường hơn 10 năm nay, đang duy trì thuốc uống hằng ngày. Năm 2014 và 2019 bà bị đột quỵ não, di chứng yếu nửa người trái nên đã được gia đình mua thuốc An cung cho uống thường xuyên.

Trước khi vào viện 4 ngày, bà H. xuất hiện đau bụng, chướng bụng, bí tiểu, được đưa vào khoa hồi sức tích cực - chống độc trong tình trạng ý thức lơ mơ, suy hô hấp, huyết áp tụt, da niêm mạc nhợt, đau khắp bụng, đi ngoài có máu đỏ tươi số lượng nhiều.

Kết quả xét nghiệm thấy thiếu máu, rối loạn đông máu nặng, thiếu toàn bộ các yếu tố đông máu nội sinh; chụp MRI sọ não xuất hiện nhiều ổ nhồi máu não mới bán cầu não hai bên...

Đây không phải là trường hợp đầu tiên gặp biến chứng nghi liên quan đến An cung. Mới đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương cũng tiếp nhận ông N.V.H. (65 tuổi, Vĩnh Phúc), được chuyển cấp cứu từ bệnh viện tỉnh xuống trong tình trạng nặng: xuất huyết dưới da, xuất huyết cơ, chảy máu dạ dày… 

Chiếu chụp cho thấy khả năng đông máu giảm, xuất huyết dưới da ngày càng nặng, có chảy máu dạ dày, chảy máu trong cơ kèm theo biểu hiện suy gan. Nguyên nhân là do ông bị bệnh tiểu đường, cao huyết áp, nghe theo mọi người mua An cung uống để phòng đột quỵ, nào ngờ đang khỏe mạnh lại thành nguy kịch.

Thực tế có rất nhiều bệnh nhân bị đột quỵ nhẹ được người nhà cho uống An cung trước khi nhập viện. Hậu quả là máu chảy ồ ạt, không cứu được người bệnh tại các trung tâm đột quỵ não trên cả nước.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai - trưởng khoa hồi sức tích cực - chống độc, hiện nay có nhiều thông tin truyền miệng về tác dụng của An cung giúp phòng đột quỵ. 

Do đó rất nhiều người dân lạm dụng thuốc An cung với mong muốn phòng đột quỵ mà không theo hướng dẫn của bác sĩ. "Hiện nay không có bất cứ khuyến cáo nào của Bộ Y tế về sử dụng An cung trong việc dự phòng đột quỵ não" - bác sĩ Mai nhấn mạnh.

Không phải ai cũng dùng được 

Lương y Trần Văn Quảng, Hội Đông y Việt Nam, cho biết ông đã chứng kiến người nhà bị hôn mê bất tỉnh, uống thuốc An cung ngay nhưng hai hôm sau vẫn tử vong.

Theo ông Quảng, An cung là thuốc trị đột quỵ mà đông y gọi là thống phong nhưng không phải ai cũng dùng được, phải dùng đúng bệnh (do nhiệt bế), còn do hàn bế thì nguy hiểm. 

Hơn nữa, thuốc chỉ có tác dụng khi bị tai biến nhẹ, nếu dùng ngay có thể sẽ qua khỏi, nhưng nếu nặng thì thuốc không có tác dụng. Vì vậy, ông Quảng khuyên nếu thuốc hay không đúng bệnh thì tiền tỉ cũng không được uống.

Bác sĩ Hoàng Khánh Toàn, nguyên chủ nhiệm khoa đông y, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết An cung là một trong những loại thuốc rất quý của y học cổ truyền. Tuy nhiên, đây là một loại thuốc "bệnh" của đông y có sức công phá mãnh liệt chứ hoàn toàn không phải là loại dược phẩm có công dụng "bồi bổ" như nhiều người lầm tưởng. 

Vậy nên, khi dùng nhất thiết phải được các thầy thuốc chuyên khoa thăm khám, chỉ định và hướng dẫn tỉ mỉ, tuyệt đối không được tự ý sử dụng, dẫn đến hậu quả tiền mất tật mang.

An cung chỉ có thể áp dụng đối với trường hợp "nhiệt bế", với biểu hiện: đột nhiên hôn mê bất tỉnh nhân sự, hai hàm răng cắn chặt, miệng mím chặt, hai tay nắm chặt, thân và tứ chi co cứng, mặt đỏ, người nóng, thở thô, miệng hôi, phiền táo, rêu lưỡi vàng nhợt, mạch huyền hoạt.

Trường hợp "hàn bế": hôn mê kèm theo các biểu hiện: mặt trắng bệch, môi tái nhợt, nằm yên bất động, rêu lưỡi trắng nhớt, tay xèo, chân tay lạnh, mồ hôi trán vã ra như dầu…, lúc này uống An cung sẽ khiến bệnh thêm trầm trọng.

Ngoài ra, những người mắc chứng âm hư, lưỡi đỏ ít rêu không được uống An cung, nếu không âm dịch trong cơ thể càng thương tổn nặng, các triệu chứng âm hư càng thêm trầm trọng.

Do đó, không được sử dụng với liều cao hoặc sử dụng dài ngày. Người có chức năng gan thận kém cần sử dụng thận trọng.

Trong thuốc còn có xạ hương, vị thuốc dễ gây trụy thai nên phụ nữ có thai không được dùng. Khi dùng nếu thấy xuất hiện triệu chứng sợ rét, chân tay lạnh, sắc diện trắng nhợt, vã mồ hôi lạnh, mạch đập yếu… cần lập tức ngưng sử dụng thuốc.