Trong công văn xin ý kiến các bộ liên quan về phương án thí điểm thu phí sử dụng đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, Bộ Giao thông vận tải cho biết hiện có 12 tuyến đường cao tốc thực hiện thu tiền theo cơ chế giá, mức thu dao động 1.000 - 2.100 đồng/PCU (đơn vị xe con quy đổi) /km tùy theo phương án tài chính của dự án. Mức thu bình quân là 1.652 đồng/PCU/km.

Theo Bộ Giao thông vận tải, khi thông qua chủ trương đầu tư các dự án cao tốc Bắc - Nam, vành đai 3 TP.HCM, cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Biên Hòa - Vũng Tàu và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan xây dựng phương án thu hồi vốn đầu tư để hoàn trả vào ngân sách.

Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông vận tải đề xuất thí điểm thu phí sử dụng đường cao tốc do Nhà nước đầu tư thông qua trạm thu phí theo hình công nghệ thu phí điện tử không dừng (ETC).

Trước mắt, thực hiện thu phí thí điểm với 9 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư hoàn thành, đưa vào khai thác trước năm 2025 bao gồm: Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2 và cao tốc TP.HCM - Trung Lương (đã dừng thu phí từ 1-1-2019 đến nay). Số tiền thu được sau khi trừ chi phí tổ chức thu sẽ nộp trực tiếp vào ngân sách nhà nước.

Trong công văn gửi các bộ liên quan, Bộ Giao thông vận tải chưa đưa ra mức phí cụ thể với các tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư. Theo Bộ Giao thông vận tải, mức thu phí sẽ được xác định trên các nguyên tắc cơ bản: mức thu phù hợp với lợi ích và khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc; mức thu phí được xây dựng trên cơ sở tổng số phí thu được sau khi bù đắp chi phí tổ chức thu phải đảm bảo còn dư để cân đối vào ngân sách nhà nước; mức thu được tính toán theo từng đoạn/tuyến đường cao tốc cụ thể để đảm bảo phù hợp với điều kiện khai thác, kinh tế - xã hội theo từng khu vực.               

Thời gian thực hiện thí điểm thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư được Bộ Giao thông vận tải đề xuất thực hiện theo cơ chế phí tối đa là 5 năm, kể từ thời điểm triển khai thu phí cho đến khi quy định pháp luật về thu phí sử dụng đường cao tốc được Quốc hội thông qua.