Hãng tin Bloomberg của Mỹ vừa đăng bài phóng sự về những con tàu chở dầu bí ẩn này hôm 12-5.

Một chuỗi cung ứng "không có khuôn mặt"

Lúc đó là 6h48 sáng ngày 21-2 và hai tàu cũ chở dầu mỏ Nga Amber 6 và Catalina 7 bồng bềnh cùng nhau trên vùng biển quốc tế cách thành phố Ceuta (Tây Ban Nha) khoảng 64km.

Lúc hai tàu di chuyển song song, những tấm chắn bùn khổng lồ được treo bên hông để tránh thân tàu va vào nhau.

Khi hai con tàu được cột chặt với nhau bằng dây neo, công việc thực sự bắt đầu: chuyển 730.000 thùng dầu từ Amber 6 sang Catalina 7. Mất 30 giờ, Catalina 7 lấy giọt dầu cuối cùng từ Amber 6.

Cuộc gặp gỡ này giữa Amber 6 và Catalina 7 để vận chuyển dầu đến Trung Quốc không phải là chuyện mới. Đây chỉ là một trong số hàng trăm lần dầu Nga được chuyển đi như vậy, kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra vào ngày 24-2-2022. 

Những hình ảnh này cung cấp một cái nhìn thoáng qua theo thời gian thực về một mạng lưới các chủ sở hữu tàu và trung gian mới "thường không có khuôn mặt" cho dầu Nga ra thị trường quốc tế.

Mạng lưới chuyên chở này làm việc ở các địa điểm như Dubai và Hong Kong - và thường sử dụng một đội tàu chở dầu cũ kỹ - đã mọc lên như nấm trong những tháng gần đây, thiết lập một chuỗi cung ứng cho dầu mỏ Nga.

Sử dụng các hệ thống theo dõi vệ tinh giám sát mọi thứ từ vị trí của một con tàu đến điểm đến và độ sâu dưới nước, Hãng tin Bloomberg đã ghép lại chuyển động của hai tàu chở dầu kể từ thời điểm Amber 6 nhận hàng tại cảng biển Ust-Luga của Baltic.

Hạm đội bóng tối

Trước tháng 2-2022, hơn một nửa lượng dầu thô được vận chuyển ra khỏi Nga - khoảng 1,5 triệu thùng mỗi ngày - đến châu Âu.

Sau khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, phương Tây ban hành các biện pháp trừng phạt dầu Nga để hạn chế doanh thu cho Điện Kremlin hơn là ngăn chặn dòng dầu vào thị trường toàn cầu.

Dù hiệu quả các biện pháp trừng phạt vẫn còn gây tranh cãi nhưng chắc chắn nó đã làm cho việc buôn bán dầu của Nga trở nên kém minh bạch hơn.

Kể từ đầu năm 2023, hơn 40 triệu thùng dầu thô của Nga đã được chuyển đổi giữa các tàu chở dầu ngoài khơi Ceuta và tại một vịnh ở miền nam Hy Lạp, gần thành phố cảng Kalamata.

Đó là những con tàu chở dầu không chắc chắn ai sở hữu hoặc ai bảo hiểm cho chúng, hoặc cả hai.

Tổ chức Hàng hải quốc tế, cơ quan của Liên Hiệp Quốc quản lý vận chuyển, đã mô tả sự gia tăng trong việc chuyển hàng hóa trên biển bằng cách sử dụng các tàu cũ là một "hành vi nguy hiểm". Nga đã đổ lỗi cho các lệnh trừng phạt của phương Tây về tình hình này.

Ông Rolf Thore Roppestad, giám đốc điều hành của Gard AS - công ty cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho ngành hàng hải và dầu khí, cho biết: “Ở Scandinavia và vùng Skagerrak, chúng tôi thấy một phần đáng kể trong đội tàu ngầm là các tàu thuộc sở hữu của Nga. Nhưng ở các khu vực khác, hạm đội bóng tối đang phát triển”.

Hơn ba tuần trước khi gặp Catalina 7, Amber 6 đã cập cảng Ust-Luga để lấy hàng thay mặt cho một công ty ít được biết đến, Sunrise X Trading Co.

Sunrise X, chỉ là một phần của mạng lưới lớn hơn gồm các thực thể mới liên quan đến việc buôn bán dầu mỏ của Nga, được thành lập tại Hong Kong vào tháng 6-2022 và có địa chỉ đăng ký tại một căn hộ trong thành phố.

Quyền sở hữu cuối cùng của nhiều công ty trong số này, hoặc liên kết của các cá nhân điều hành chúng, hiếm khi được biết đến. Các nhà môi giới tàu biển, thương nhân và các phương tiện truyền thông chuyên nghiệp đã xác định được ít nhất 17 thương nhân mới nổi lên kể từ cuộc xung đột ở Ukraine.

Các thương nhân lớn ước tính có tới 600 tàu chở dầu đã tham gia cái gọi là đội tàu ngầm phục vụ lợi ích của Nga, cộng với các nhà sản xuất dầu khác đang chịu lệnh trừng phạt, bao gồm Venezuela và Iran.