Ngày 16-5, Báo Người Lao Động tổ chức tọa đàm "Tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy kinh tế TP HCM phát triển". Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM được kỳ vọng thông qua tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV, dự kiến khai mạc vào ngày 22-5.
Nhiều cơ chế đặc thù mới
Dẫn số liệu tăng trưởng của TP HCM trong quý I/2023 chỉ đạt 0,7%, TS Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM, cho rằng đây là hệ quả của một quá trình dài. Trong những biện pháp căn cơ để xử lý điểm nghẽn, TP HCM đã xây dựng dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 với 2 nguyên tắc, 4 cách tiếp cận và 7 nhóm chính sách.
Trong đó, 2 nguyên tắc là gỡ rối, gỡ nghẽn và kiến tạo, thí điểm cái mới. Với nguyên tắc đầu tiên, theo TS Trương Minh Huy Vũ, có những vướng mắc, chồng chéo trong quy định về dự án BT (đổi đất lấy hạ tầng), BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), vốn, đầu tư… cần phải được tháo gỡ. Còn với nguyên tắc thứ hai, dự thảo nghị quyết xác định thí điểm những nội dung mới mà thế giới đã và đang làm, như: xây dựng đô thị dựa trên các tuyến giao thông, khởi nghiệp sáng tạo...
Đáng chú ý, trong 7 nhóm chính sách mà TP HCM đề xuất, có rất nhiều điểm mới, chẳng hạn nhóm chính sách về kinh tế xanh và chuyển đổi xanh. Trong đó, TP HCM đề xuất nhiều trụ cột quan trọng như cho phép phát triển điện áp mái trên các nhà trụ sở công (bệnh viện, trường học...) của thành phố; kiểm soát về khí thải; thu hút nhà đầu tư chiến lược trong các dự án về năng lượng tái tạo, năng lượng xanh; thí điểm có kiểm soát (sandbox), tập trung trước mắt ở khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin của TP HCM...
PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, góp ý cần thay đổi nhận thức trong việc xây dựng cơ chế thí điểm đặc thù cho TP HCM theo hướng xác định đây là vấn đề của cả nước, không phải làm riêng cho thành phố. "TP HCM gánh trên vai sứ mệnh đầu tàu cả nước. Đầu tàu bứt tốc mạnh mẽ thì kéo cả đoàn tàu đi lên. Nên loại bỏ suy nghĩ xin - cho, ơn huệ... khi xây dựng nghị quyết mới lần này" - PGS-TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.
PGS-TS Trần Đình Thiên cũng thẳng thắn chỉ rõ thực tế trong suốt 15-20 năm qua, TP HCM chưa có được sự thay đổi căn bản. Thành phố đề xuất nhiều mô hình, giải pháp hay nhưng ít được áp dụng, chẳng hạn mô hình chính quyền đô thị.
"Kinh tế TP HCM suy yếu về vị thế dù nội lực vẫn dồi dào. Những nút thắt, điểm nghẽn tăng trưởng như giao thông, ngập nước... không được tháo gỡ triệt để mà còn tăng lên; những động lực mới không được đưa ra. Do đó, phải tạo ra đột phá, động lực mới cho TP HCM. Quan trọng hơn cả là cần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho TP HCM, thành phố xứng đáng được điều đó" - PGS-TS Trần Đình Thiên nêu quan điểm.
Nhà báo - TS Tô Đình Tuân khẳng định Báo Người Lao Động sẽ tiếp tục đồng hành, góp tiếng nói, chung sức vào sự phát triển của TP HCM và cả nước. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Cơ chế đột phá để thu hút đầu tư
TS Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhìn nhận nếu nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 sớm được thông qua và áp dụng ngay, lần đầu tiên TP HCM sẽ có quyền tự chủ rất lớn. Khi đó, hàng chục dự án, chương trình sẽ được HĐND TP HCM thông qua để triển khai ngay.
"Dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 có đề cập nội dung sẽ thu hút những doanh nghiệp hàng đầu thế giới ở từng lĩnh vực, trong đó có đầu tư vào cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. TP HCM phải ý thức nếu không thu hút được những nhà đầu tư quốc tế đủ tầm, những "đại bàng" trong từng lĩnh vực thì sẽ khó bứt phá" - TS Trần Du Lịch lưu ý.
Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP HCM, nhấn mạnh giao thông là mạch máu của nền kinh tế. Giao thông thuận tiện, thông suốt thì kinh tế, giao thương sẽ thuận lợi và phát triển.
Do đó, Sở Giao thông Vận tải TP HCM đang nghiên cứu, đề xuất cơ chế hấp dẫn, đột phá để huy động vốn từ đầu tư tư nhân, các tổ chức tài chính lớn có uy tín. Sở cũng rà soát hiện trạng sử dụng đất và nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh quy hoạch đô thị xung quanh các trục giao thông chính, các tuyến đường sắt đô thị, nhà ga metro và vùng phụ cận...
Với nhóm giải pháp về chính sách quản lý, Sở Giao thông Vận tải đã nghiên cứu, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu một số nội dung về quản lý đầu tư tại dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017. Chẳng hạn, TP HCM được áp dụng đầu tư theo phương thức đối tác công - tư đối với các dự án trong lĩnh vực thể thao, công nghiệp văn hóa, bảo tàng, di tích và di sản văn hóa.
TP HCM sẽ vượt qua khó khăn
Phát biểu kết luận tọa đàm, nhà báo - TS Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động, nhìn nhận ý kiến của các chuyên gia, đại diện cơ quan chức năng và doanh nghiệp đã đóng góp nhiều giải pháp có ý nghĩa căn cơ lẫn tình thế nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy kinh tế TP HCM phát triển. Trong đó, có những giải pháp, cơ chế không phải dành cho TP HCM mà còn có ý nghĩa với quốc gia, như xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế của Việt Nam đặt tại TP HCM, xây dựng nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017. Những cơ chế này không chỉ giúp TP HCM phát triển, giữ vững vị trí đầu tàu mà còn đóng góp cho tăng trưởng chung của cả nước.
"Dù vẫn chịu tác động bởi tình hình kinh tế thế giới bất ổn nhưng với tiềm năng, sức sáng tạo, sự quyết tâm của chính quyền và người dân, kinh tế TP HCM sẽ vượt qua khó khăn" - Tổng Biên tập Tô Đình Tuân tin tưởng.
Với riêng Báo Người Lao Động, ông Tô Đình Tuân khẳng định tờ báo sẽ tiếp tục theo dõi tình hình chung, thể hiện tiếng nói thông qua tổ chức các tuyến bài, tọa đàm, bàn tròn để cùng góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy kinh tế TP HCM và cả nước phục hồi, phát triển bền vững.