Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) cho biết đây là diễn biến mới nhất trong một loạt sự kiện liên quan đến việc Bộ Thương mại Mỹ (DOC) điều tra chống lẩn tránh thuế, chống bán phá giá chống trợ cấp với pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ bốn quốc gia trên.
Sau khi phủ quyết, Tổng thống Mỹ sẽ trả lại Nghị quyết cho Hạ viện - nơi đưa ra đề xuất. Quy trình thông qua Nghị quyết lần thứ hai sẽ được khởi động lại từ đầu tại hai viện. Chỉ khi nào tỷ lệ thông qua đạt hai phần ba số phiếu ở cả hai viện, Quốc hội mới có quyền hủy bỏ quyết định phủ quyết của Tổng thống và Nghị quyết chính thức được thông qua.
Nếu Nghị quyết được thông qua, DOC sẽ không thể thực hiện miễn thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp cho pin mặt trời nhập khẩu từ bốn nước trên trong vòng hai năm như chỉ đạo trước đó của ông Biden. Khi đó, pin năng lượng của Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam xuất qua Mỹ sẽ chịu thuế, làm giảm lợi thế cạnh tranh.
Đây là lần phủ quyết thứ ba trong nhiệm kỳ của ông Joe Biden. Theo đó, Tổng thống cho rằng chương trình "Đầu tư vào nước Mỹ" của ông đã huy động được hàng trăm triệu USD đầu tư tư nhân vào lĩnh vực sản xuất và năng lượng sạch, tạo ra nhiều việc làm thu nhập tốt. Riêng với ngành năng lượng mặt trời, kể từ khi ông nhậm chức, có 51 nhà máy sản xuất thiết bị điện mặt trời được xây dựng mới và mở rộng. Nước Mỹ đang trên lộ trình tăng cường công suất sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời lên tới 8 lần.
Kế hoạch đang có hiệu quả, do đó Tổng thống quyết định phủ quyết đề xuất của Quốc hội vì không muốn gây ra các yếu tố khó đoán định với doanh nghiệp và người lao động. Mỹ phải tăng cường an ninh năng lượng bằng cách tập trung vào việc mở rộng công suất và điều này sẽ đạt được khi biện pháp miễn thuế của Tổng thống kết thúc vào tháng 6/2024.
Tháng 6/2022, trước tình trạng khẩn cấp do thiếu hụt nguồn cung tế bào, modun pin năng lượng mặt trời tại Mỹ, ông Biden đã giao DOC xem xét cho phép miễn thuế chống bán phá giá, lẩn tránh thuế (nếu có) với các sản phẩm này nhập khẩu từ Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam với thời hạn 24 tháng kể từ ngày tuyên bố hoặc khi tình trạng khẩn cấp được bãi bỏ. 75% số modun nhập khẩu vào Mỹ thực tế đến từ 4 quốc gia trên, do đó, việc áp thuế sẽ khiến các công ty năng lượng Mỹ gặp rủi ro về chi phí đầu vào, tạm dừng các dự án.
Theo S&P Global, số lượng tấm pin mặt trời được nhập khẩu vào Mỹ trong quý I đạt hơn 850.100 tấn, tăng từ khoảng 673.000 tấn trong quý IV/2022. Việt Nam chiếm gần 1/3 lượng pin xuất khẩu sang Mỹ, tiếp theo là Thái Lan, Malaysia và Campuchia.
Tháng 9/2022, DOC đã cập nhật các quy định để triển khai tuyên bố của Tổng thống Biden - hiệu lực từ 15/11/2022.
Tuy nhiên, đến ngày 19/4, Hạ viện Mỹ đã thông qua Nghị quyết H.J.Res.39 liên quan đến nhập khẩu sản phẩm pin năng lượng mặt trời. Theo đó, Hạ viện đề xuất hủy bỏ Quyết định của DOC. Thượng viện Mỹ sau đó đã bỏ phiếu biểu quyết thông qua Nghị quyết nêu trên.
Theo quy trình lập pháp của Mỹ, Nghị quyết sau khi được thông qua tại Quốc hội (bao gồm Thượng viện và Hạ viện) sẽ được gửi tới Tổng thống để phê duyệt hoặc phủ quyết.
Đức Minh