Ngày 25-5, thảo luận ở tổ về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết ông đã có trao đổi với Bộ trưởng Bộ Công Thương về vấn đề năng lượng tái tạo.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc tại phiên thảo luận tổ ngày 25-5
Trong bối cảnh nhiều nhà máy điện gió, điện mặt trời đã hoàn thành nhưng chưa thể hòa lưới điện, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết ông đã đặt vấn đề với Bộ trưởng Bộ Công Thương liệu có vướng mắc về giá điện hay không, nếu vướng mắc sẽ phối hợp để xây dựng giá, giải tỏa các khó khăn về vốn cho doanh nghiệp khi đã vay ngân hàng để đầu tư.
"Bộ trưởng Bộ Công Thương nói rằng không phải vướng về giá, mà vướng về công suất, tức hiện nay chúng ta đủ tải rồi. Tôi có hỏi lại, nếu chúng ta đủ tải rồi thì tại sao cho làm. Còn nếu đã làm rồi thì tại sao không giảm bớt điện đã mua của nước ngoài?" - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói
Theo ông Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Công Thương trả lời là đã ký hiệp định với nước ngoài rồi, bây giờ không thể đàm phán để cắt được. Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng cần nhìn nhận vấn đề tận gốc để tìm giải pháp xử lý.
Tại phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên (đoàn Điện Biên) cũng cho biết cử tri băn khoăn khi nhiều dự án năng lượng tái tạo đã được cấp phép đầu tư, nhưng khi xây dựng xong lại không thể đấu nối, phát điện, trong khi đang đứng trước nguy cơ thiếu điện.
Theo đại biểu Tạ Thị Yên, trong khi ngành điện đang khó khăn về tài chính, thua lỗ, thì việc đàm phán giá bán điện với các đơn vị sản xuất điện gió, điện mặt trời vẫn chưa ngã ngũ, vô hình chung đã tạo ra sự lãng phí vô cùng lớn.
Cũng nhấn mạnh đến sự lãng phí khi nhiều nhà máy điện gió, điện mặt trời chưa thể đấu nối, bán điện, đại biểu Đinh Ngọc Minh, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng nếu vướng mắc vì thủ tục, thì thủ tục cũng do con người đặt ra. Theo đại biểu Minh, các dự án điện tái tạo không thể đấu nối, trong khi phải đi mua điện của Trung Quốc, Lào. Đại biểu đề nghị sớm làm rõ vấn đề này để tháo gỡ vướng mắc.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Đức (đoàn TP HCM) cũng cho rằng vướng mắc về cơ chế đang gây khó khăn cho nền kinh tế, và việc các dự án năng lượng tái tạo không thể đấu nối, bán điện do vướng mắc về giá là một dẫn chứng.
Theo ông Đức, rõ ràng các bộ ngành không giải quyết được vướng mắc này thì đó là câu chuyện thể chế. "Cùng với đó là tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm. Thủ tướng đã chỉ đạo giải quyết nhưng các bộ ngành làm chưa quyết liệt. Tôi cho rằng những người đứng đầu phải có trăn trở, phải thể hiện trách nhiệm trong giải quyết vấn đề này" - đại biểu Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh.
Theo thông tin cập nhật đến ngày 24-5 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), đã có 37/85 dự án năng lượng tái tạo chưa có giá gửi hồ sơ cho Công ty Mua bán điện thuộc EVN (EVNEPTC) để phục vụ quá trình đàm phán giá điện và hợp đồng mua bán điện.
Đối với 48 dự án còn lại chưa gửi hồ sơ, EVNEPTC cũng đã có văn bản đề nghị các chủ đầu tư tiếp tục gửi, cung cấp các hồ sơ tài liệu dự án phục vụ cho công tác đàm phán, thỏa thuận giá điện.
Qua quá trình rà soát hồ sơ, đàm phán và căn cứ cơ sở Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại thông báo số 182/TB-VPCP ngày 17-5-2023, trong số 37 dự án đã gửi hồ sơ thì đến ngày 24-5-2023, EVN nhận được đề nghị áp dụng giá tạm của 24 dự án.
Hai bên đã họp và thống nhất: Giá mua điện tạm (chưa bao gồm thuế VAT) bằng 50% giá trần của khung giá phát điện cho từng loại hình Nhà máy điện quy định tại Quyết định số 21/QĐ-BCT của Bộ Công Thương; giá mua điện chính thức và việc quyết toán tiền điện sẽ thực hiện theo hướng dẫn/quyết định của cấp có thẩm quyền.
Kết quả thực hiện đến nay như sau: Có 19 dự án/hoặc một phần dự án với công suất tổng cộng 1347 MW đã được Bộ Công Thương phê duyệt, thông qua giá tạm. EVNEPTC và chủ đầu tư đang phối hợp để sớm ký kết hợp đồng mua bán điện.
Có 1 dự án là dự án điện gió Nhơn Hội giai đoạn 2, công suất 30MW đã hoàn thành đàm phán, hiện đang hoàn thiện thủ tục để sớm trình Bộ Công Thương phê duyệt giá tạm. Có 4 dự án với công suất tổng cộng 154 MW, hiện EVNEPTC và chủ đầu tư vừa tiến hành đàm phán vừa tiếp tục rà soát hồ sơ để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định.