Theo đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm, tình trạng có tiền không tiêu được là thực tế đang diễn ra trên nhiều lĩnh vực chứ không riêng gì đầu tư công.
Đại biểu Trần Văn Lâm, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội.
Giai đoạn năm 2021-2022, khi quyết toán và báo cáo thì số chuyển nguồn lên tới 700.000 đến 800.000 tỉ đồng, chưa đưa vào nền kinh tế. Cộng với các khoản chi đầu tư xây dựng cơ bản chậm giải ngân. Vốn có, tiền có nhưng không phân bổ được hoặc phân bổ rồi lại không giải ngân được.
Theo đại biểu Lâm, hơn 1 triệu tỉ đồng là khoản tiền rất lớn đang dư ở một số lĩnh vực như đầu tư công, cải cách tiền lương, đầu tư xây dựng cơ bản và một số khoản chi mang tính chất thường xuyên.
"Ai cũng xót xa khi ngân quỹ tồn số tiền lớn đến như vậy. 1 triệu tỉ đồng không được phát huy nguồn lực, trong khi chúng ta vẫn phải đi vay, chịu lãi vay hơn 3 triệu tỉ đồng. Mỗi năm bội chi làm chúng ta cũng phải vay 200.000 đến 300.000 tỉ đồng, trong khi tiền có trong két mà không tiêu được. Đấy là sự lãng phí" - vị đại biểu là thành viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội bày tỏ.
Tuy nhiên, đại biểu Lâm cho rằng chúng ta cũng không nên đẩy tiền đầu tư công ra bằng mọi giá, mà cần sử dụng hiệu quả. Nếu đưa tiền ra mà làm thất thoát, lãng phí thì còn xót xa hơn. Không thể nóng vội mà đưa ra những giải pháp cực đoan. Trong chi tiêu ngân sách cũng cần thận trọng, tuân thủ luật. Bởi nếu cắt hết các quy trình, thủ tục thì dễ nảy sinh thất thoát, tiêu cực, lãng phí.
Trả lời câu hỏi về việc để tháo gỡ rào cản, khơi thông nguồn vốn đầu tư công, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc có cho rằng cần sớm dùng một luật sửa nhiều luật, trong đó có Luật Đầu tư công... đại biểu Trần Văn Lâm cho hay chúng ta phải đơn giản hóa thủ tục, quy trình để rút ngắn thời gian chuẩn bị hồ sơ, chuẩn bị dự án đầu tư, thanh quyết toán. Mỗi bước rút bớt thủ tục thì thời gian sẽ được đẩy nhanh lên, đơn giản đi. Quốc hội đã có nhiều cố gắng theo hướng này. Các luật đang sửa như Luật Đấu thầu, Luật Giá, Luật Đất đai… đều hướng tới việc tăng cường quản lý nhưng đơn giản hoá, giảm bớt thủ tục rườm rà không cần thiết.
Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng cho rằng về yếu tố chủ quan, việc nhanh hay chậm trong giải ngân vốn đầu tư công phụ thuộc năng lực quản lý, năng lực triển khai của người có trách nhiệm. Còn yếu tố khách quan thì mỗi địa phương có tính chất đặc thù khác nhau.
Với những địa phương không có vướng mắc gì thì giải ngân vốn đầu tư công rất nhanh. Còn với địa phương "tấc đất, tấc vàng", nếu đền bù sai một ly sẽ dẫn tới khiếu kiện, quá trình thực hiện dự án phức tạp, khó khăn hơn. Thế nên khó có thể so sánh sự phức tạp giữa TP HCM, Hà Nội với một số tỉnh miền núi...
Trả lời câu hỏi Quốc hội có cần một Nghị quyết đại phẫu "cục máu đông" trong đầu tư công hay không, đại biểu Trần Văn Lâm cho biết Quốc hội đã nhiều lần đề cập chủ trương, giải pháp đẩy nhanh quá trình giải ngân, sử dụng vốn hiệu quả. Cụ thể, như việc thí điểm tách giải phóng mặt bằng khỏi dự án. Với một số dự án giao thông trọng điểm, chúng ta đã cho giải phóng cả khu quy hoạch mới đấu thầu sử dụng đất. Đây là cách làm khác luật nên cần phải thí điểm, làm từng bước rồi tổng kết, đánh giá.
Trước đó, ngày 25-5, tại phiên thảo luận ở tổ về thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho biết tồn dư ngân quỹ nhà nước đang gửi ở hệ thống ngân hàng tới giữa tháng 5 đã vượt 1 triệu tỉ đồng. Đây là một vấn đề nhức nhối, là nghịch lý "tiền sẵn trong túi mà không sao tiêu được", không quay trở lại được nền kinh tế do sự tắc nghẽn ở kênh giải ngân đầu tư công.
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết hiện do nghẽn giải ngân đầu tư công nên Bộ Tài chính phải gửi số tiền này của Kho bạc nhà nước vào Ngân hàng Nhà nước lãi suất 0,8 %/năm.
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng phải sửa luật, trong đó có Luật Đầu tư công, mới có thể khắc phục tình trạng này. Theo Bộ trưởng, khâu chuẩn bị đầu tư hiện nay còn nhiều bất cập.