Ngày 30-5, thảo luận tổ về nghị quyết thí điểm chính sách đột phá phát triển TP.HCM (gọi tắt nghị quyết đột phá phát triển TP.HCM), hầu hết đại biểu phân tích kỹ vai trò, vị trí rất quan trọng cũng như đóng góp lớn của TP.HCM cho cả nước. 

Đồng thời các đại biểu cũng nhìn nhận bối cảnh hiện nay TP.HCM gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội, có dấu hiệu suy giảm kinh tế, có nhiều điểm nghẽn cần phải tháo gỡ. Từ đó, các đại biểu ủng hộ việc thông qua nghị quyết để TP.HCM vượt lên.

Phải định hình được các nội dung đặc thù cụ thể là gì

Một trong những nội dung được thảo luận nhiều là làm sao để thực hiện hiệu quả các chính sách kế thừa nghị quyết 54 trước đây. Đại biểu Nguyễn Duy Minh (Đà Nẵng) bày tỏ băn khoăn về chính sách phí và lệ phí khi cho phép TP.HCM ban hành danh mục chưa có trong danh mục phí, lệ phí. Chính sách này kế thừa toàn bộ ở nghị quyết 54 nhưng chưa triển khai, chưa đạt được kết quả như mong đợi. 

Trước đây, do doanh nghiệp gặp khó khăn nên TP phải tạm dừng việc này. Ông Minh cho rằng việc đưa ra trong dự thảo cần có đánh giá kỹ lưỡng để triển khai giai đoạn tới hiệu quả hơn.

Ông Minh cũng lưu ý hết sức cân nhắc quy định thí điểm một số cơ chế tài chính giảm phát thải khí nhà kính, bù trừ chứng chỉ carbon. Ngoài ra, ông Minh lưu ý: "Quy định về kiểm soát khí thải, phương tiện giao thông sẽ tác động lớn đến lao động, người dân. Vì vậy các quy định đưa ra đòi hỏi phải có đánh giá, tác động kỹ lưỡng, do việc áp dụng thực hiện trong thời gian ngắn là năm năm sẽ rất khó khăn, ảnh hưởng lớn đến đời sống người lao động".

Cùng quan điểm, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cho rằng chính sách về trao đổi tín chỉ carbon là vấn đề khá mới. Do đó trong giải thích từ ngữ cần giải thích cụ thể thế nào là tín chỉ carbon, thị trường, sàn giao dịch tín chỉ carbon. Mặt khác, cần quy định thêm lộ trình thực hiện giao dịch trao đổi tín chỉ carbon của TP.HCM.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu) đề nghị cần phải định hình được các nội dung đặc thù cụ thể là gì, tránh tình trạng loay hoay cả năm mà TP.HCM vẫn chưa quyết định được, lại phải quay về trung ương để xin ý kiến.

Có thực hiện được không?

Băn khoăn này được đặt ra khi chỉ năm năm thí điểm nhưng có đến hơn 40 chính sách được đề xuất. Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (Cần Thơ) đặt vấn đề: "Nghị quyết thí điểm có năm năm thôi nhưng lại quá nhiều chính sách, không biết có triển khai được hết không? Sợ đôi khi mới chuẩn bị triển khai lại hết năm năm, giả sử tình huống đó xảy ra thì không biết làm sao?".

Ông Phương dẫn ví dụ về chính sách ưu tiên thu hút các nhà đầu tư, đọc dự thảo thấy chính sách ưu tiên, hỗ trợ cho các nhà đầu tư không lớn so với trách nhiệm họ phải làm. Trong khi muốn thu hút nhà đầu tư, phải thiết kế chính sách hỗ trợ, quyền lợi lớn hơn cái họ phải làm. Do đó cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu làm rõ thêm.

Hay như việc giảm phát thải nhà kính, bù trừ theo tín chỉ carbon, ông Phương cho rằng còn mơ hồ. Hoặc về điện mặt trời ở các tòa nhà, cơ quan soạn thảo có nêu có 1.572 tòa nhà, dự kiến được 167 MW, đầu tư khoảng 2.000 tỉ đồng và nếu có tiền làm từ 2023-2030. Nhưng đại biểu thắc mắc chính sách này Nhà nước sẽ được lợi như thế nào, tiết kiệm chi ngân sách ra sao lại chưa được phân tích.

Nhà ở xã hội: nên hay không?

Cũng có những chính sách có sự tranh luận giữa việc nên hay không nên đề xuất, ví dụ chính sách về nhà ở xã hội. Dự thảo nghị quyết quy định TP.HCM không nhất thiết phải dành 20% tổng diện tích đất đối với dự án nhà ở thương mại trên 2ha để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định. Thay vì đó, giao TP.HCM quyết định linh hoạt.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ đồng tình với chính sách này. Nếu cứng nhắc buộc chủ đầu tư phải bỏ 20% tổng diện tích đất để làm nhà ở xã hội ngay trong dự án sẽ khiến giá nhà ở xã hội bán ra cao, người thu nhập thấp khó mua. 

"Cơ chế linh hoạt này sẽ giúp TP.HCM linh động định giá phần đất dự án thương mại phải dành làm nhà ở xã hội, sau đó quy ra tiền để tạo quỹ đất làm dự án nhà ở xã hội tập trung ở những khu vực phù hợp giá tiền cho người lao động", ông Hòa nói.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thanh Cầm (Tiền Giang) chưa hoàn toàn đồng tình vì cho rằng cần đánh giá cẩn trọng để tránh xảy ra tình trạng nhà ở xã hội sẽ gắn với những khu vực cơ sở hạ tầng chưa phát triển bằng những khu vực khác, lại xa xôi cách biệt và nhất là không đảm bảo an toàn cho người dân.

Theo đại biểu, dự thảo nghị quyết cần có những quy định chặt chẽ để đảm bảo nhà ở xã hội cũng được quy định, bố trí ở những vị trí quỹ đất hoán đổi thật sự tương xứng như quỹ đất mà dự án thương mại phải dành ra để xây dựng nhà ở xã hội.

"Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có cụ thể hóa nguyên tắc có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, thông qua quy định tiêu chí khu tái định cư về hạ tầng kỹ thuật về đường giao thông đảm bảo kết nối giao thông liên kết với khu vực lân cận, điện chiếu sáng, điện sinh hoạt, hệ thống cấp, thoát nước, thông tin liên lạc, xử lý môi trường, hạ tầng xã hội... Dự thảo nghị quyết này cũng cần quy định rõ như vậy", bà Cầm nêu ý kiến.