Tỷ phú Elon Musk thường xuyên tranh cãi trên mạng xã hội. Đến cả bạn gái ông là nữ ca sĩ Grimes cũng phải thừa nhận rằng vị tỷ phú 49 tuổi vẫn còn "thiếu chín chắn" và "non nớt" khi dùng Twitter.

Ông lời qua tiếng lại với Mark Zuckerberg, Jeff Bezos và không ngại chê bai cả Ủy ban chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) trên Twitter. Tuy nhiên, những cuộc 'khẩu chiến' này lại khiến Elon Musk được coi là "cool ngầu".

Những dòng tweet gần đây của Elon Musk đã giúp vốn hóa của Dogecoin, đồng tiền được tạo ra như trò đùa, gần "lên tới mặt trăng". Hàng triệu người hâm mộ trẻ, trung thành của Elon Musk đã đổ xô mua cổ phiếu Tesla, biến ông thành người giàu thứ hai thế giới.

Lối hành động theo kiểu tỷ phú này không có lợi ở Trung Quốc, nơi mà cái giá của ngôn từ có thể rất đắt đỏ. Năm ngoái, bài phát biểu chỉ trích cơ quan quản lý ngành ngân hàng Trung Quốc của tỷ phú Jack Ma đã đánh sập hoàn toàn kế hoạch IPO trị giá 45 tỷ USD của Ant Group. 

Hôm 10/5, một bài thơ 1.100 năm tuổi về các sự kiện xảy ra 2.200 năm trước được đăng trên mạng xã hội bởi CEO công ty gọi đồ ăn Meituan đã xóa sổ 15,6 tỷ USD khỏi vốn hóa công ty. Các tỷ phú công nghệ Trung Quốc không nên cố tỏ ra uyên bác chứ đừng nói là hấp dẫn, Bloomberg bình luận.

Bài thơ đời Đường mà CEO Wang Xing đăng lên nền tảng Fanfou viết về hiện tượng đốt sách thời Tần Thủy Hoàng. Ý phê phán của tác giả rất rõ ràng: Mọi sự đàn áp mà nhà Tần thực hiện đối với giới trí sĩ đều vô ích, vì mối nguy thực sự với nhà Tần đến từ những chiến binh ít học như Lưu Bang. 

Triều đại nhà Hán mà Lưu Bang lập nên sau này đã nhanh chóng thay thế nhà Tần. Bài thơ có đoạn "Tro tàn chưa kịp nguội lạnh, loạn binh đã nổ ra ở phía đông dãy núi".

Nhà đầu tư hoảng sợ, lo ngại rằng CEO Wang đang mượn thơ cổ để phàn nàn về cuộc điều tra chống độc quyền. Tháng trước, Cục Quản lý Thị trường Nhà nước Trung Quốc, trở nên mạnh bạo hơn nhờ khoản phạt kỷ lục 2,8 tỷ USD đối với Alibaba, cũng đã mở một cuộc điều tra đối với Meituan, công ty giao đồ ăn lớn nhất nước.

Ông Wang đã xóa bỏ bài đăng và giải thích rõ ý định của mình. Vị CEO này nói rằng bài thơ cổ nhắc nhở ông rằng các đối thủ nguy hiểm nhất của doanh nghiệp thường là những kẻ không lường trước được. Tuy nhiên, bài đăng của ông đã gây ra tổn hại nhãn tiền.

Kết phiên giao dịch 10/5, Meituan giảm 7,1% xuống mức thấp nhất trong vòng 7 tháng qua. Vốn hóa công ty mất 16 tỷ USD.

Công bằng mà nói, bài thơ ông Wang đăng có thể được hiểu theo rất nhiều cách. Suy đoán của một số nhà đầu tư – rằng ông Wang ngầm ví Chủ tịch Tập Cận Bình giống như Tần Thủy Hoàng – có phần xa vời. Nhưng dù sao cổ phiếu Meituan cũng bị trừng phạt.

Ông Wang học kỹ thuật, chứ không phải nghệ thuật. Thơ không phải là sở trường của ông. Điều đó có thể là lý do vì sao ông không ngờ rằng suy diễn của cư dân mạng có thể khác xa với suy nghĩ của mình.

Đằng sau sự cứng rắn của Bắc Kinh đối với những công ty công nghệ lớn như Alibaba và Meituan là sự thay đổi trong suy nghĩ về điều gì thực sự quan trọng đối với tiến bộ của đất nước.

Công ty nghiên cứu Gavekal Research viết "Khác với Mỹ, Trung Quốc không coi các công ty công nghệ của họ là những người dẫn dắt sự đổi mới quốc gia, mà là nguồn gốc của các vấn đề xã hội".

Cụ thể, Bắc Kinh không hài lòng với chính sách "chọn một trong hai" của nhiều công ty lớn, buộc các doanh nghiệp nhỏ chỉ được hợp tác với một nền tảng. Chính phủ Trung Quốc cũng không ưa những thương vụ mua lại qua mắt các nhà quản lý.

Tại Mỹ, Elon Musk có thể lên chương trình tấu hài buổi tối và tự mãn rằng ông không phải "một tay tầm thường", mà là người sáng tạo lại xe điện và định đưa người khác lên sao Hỏa. Kiểu thể hiện bản thân như vậy là không tưởng đối với các tỷ phú công nghệ Trung Quốc. Để không chuốc lấy vạ vào thân, họ cần giữ im lặng.