Series bài viết "Cá mập thứ 6" là chuỗi bài viết phân tích từng case cụ thể trong Shark Tank, dưới góc nhìn của Shark, để khán giả hiểu rõ những phân tích đầu tư, lý do quyết định của các Shark. Từ những phân tích kinh doanh, mỗi CEO, doanh nghiệp sẽ rút ra được bài học riêng cho bản thân.

CEO: Tôi đến đây kêu gọi 1 tỷ đồng cho 10% cổ phần.

Shark X: Vậy định giá post money công ty sẽ là 10 tỷ đồng (1 tỷ/10*100)

Shark Phú: Em đã đăng ký bản quyền chưa?

CEO: Em đã đăng ký bản quyền và đầu năm 2022 sẽ có kết quả.

Shark Hưng: Em đừng hi vọng. Cái đăng ký bản quyền không giúp gì được cho em đâu. Em phải đi nhanh, phủ thị trường luôn. Kế hoạch của em về doanh thu lợi nhuận như thế nào?

CEO: Giá sản phẩm là 4,2 triệu tới 5,3 triệu. Em hi vọng bán được 1000 sản phẩm năm nay. Lãi gộp là 33%.

Shark X: Lấy giá trung bình là 4,5 triệu thì doanh thu của em là 4,5 tỷ. Lợi nhuận sẽ khoảng là 1,48 tỷ (4,5 tỷ*33%). Tỷ số P/E sẽ là 6,75 (10 tỷ/1,48 tỷ), nghĩa là nhà đầu tư cần bỏ ra 6,75 đồng để thu về 1 đồng lợi nhuận. Nếu dự án mà giữ nguyên mức kinh doanh như vậy thì cần 6,75 năm để hoàn vốn. Nếu tính thêm tăng trưởng thì hoàn toàn có thể hoàn vốn trong khoảng 3 năm. Khá tốt! Chỉ tiếc đây toàn số liệu trên giấy vì em gần như chưa bán được sản phẩm nào.

Shark Hưng: Em có nghĩ đến chuyện cho thuê không?

Shark X: Tại vì em chẳng có số liệu kinh doanh nên các Shark chỉ biết đầu tư vào con người và chiến lược phát triển của em thôi.

Shark Liên đề nghị 1 tỷ cho 45% cổ phần. Định giá công ty post money là 2,2 tỷ, chỉ bằng 1/5 theo yêu cầu ban đầu của CEO.

Shark X nghĩ: Khi Shark Liên đưa ra lời đề nghị, CEO COVO bị bất ngờ. Mắt mở to, hít một hơi sâu là những biểu hiện đặc trưng của tâm lý bất ngờ. Điều này chứng tỏ CEO chưa chuẩn bị cho tình huống này. Theo tâm lý học hành vi, mắt mở to để tiếp nhận nhiều ánh sáng để quan sát rõ hơn, hít hơi sâu là để chuẩn bị năng lượng cho cơ thể để sẵn sàng phản ứng với điều bất ngờ, có thể là sự nguy hiểm. Điều thú vị là ngay sau đó, CEO lại chớp mắt liên tục chứng tỏ CEO suy nghĩ, hứng thú với thông tin này. Nếu Shark Liên nắm được tâm lý điều này thì có thể tạo ra lợi thế cực lớn khi đàm phán.

Shark Hưng: Anh ra giá 1 tỷ cho 10%. Royalty fee 500 nghìn cho 10.000 sản phẩm đầu tiên.

Shark Bình: 1 tỷ cho 0% cổ phần. Royalty fee 500 nghìn cho đến khi thu hồi vốn và có lợi nhuận 5 tỷ. Sau đó mỗi sản phẩm lấy 250 nghìn thôi.

Shark X nghĩ: Lấy giá 4.5 triệu là trung bình thì Shark Hưng lấy royalty fee tận 33.67% của lợi nhuận (500k/(4,5 triệu*33%)). Thêm 10% cổ phần nữa thì Shark Hưng lấy đến khoảng 43% lợi nhuận cho 10,000 sản phẩm đầu tiên. Doanh thu của 10,000 sản phẩm khoảng 45 tỷ, lợi nhuận là 14,85 tỷ. Shark Hưng sẽ lấy khoảng 6,38 tỷ trong số lãi này. Thời gian nhanh hay chậm thì tùy Shark. Nếu Shark bán được số tiền này trong khoảng 3-5 năm thì lãi to rồi.

Shark X nhìn Shark Bình: Để thu hồi vốn (1 tỷ) và lãi 5 tỷ thì Shark Bình cần thu về 6 tỷ. Cũng gần bằng con số 6,38 tỷ của Shark Hưng. 250k royalty fee sau khi thu hồi vốn là khoảng 16,83% của lợi nhuận. Vậy thì số tiền Shark Bình lấy còn nhiều hơn 10% cổ phần của Shark Hưng. Deal tốt nhất của Shark Bình vẫn khát máu lắm.

CEO: Em chọn Shark Hưng ạ.

Shark Hưng: Em có muốn bắt tay với Shark Liên không? Khách hàng tiềm năng để bán nhanh được 10.000 sản phẩm đó.

Shark Liên: Nếu muốn thì cả hai em phải đến đây mời chị.

Shark X nghĩ: Shark Liên là người đầu tư cho các dự án xã hội nhiều nên lòng tự trọng rất cao. Người có lòng tự trọng cao thì càng dễ tự ái khi không được chọn. CEO và Shark Hưng cần phải đến tận nơi mời thì mới chịu. Nhưng cơ thể mở, lòng tay mở và đưa lên khi đề nghị chứng tỏ là Shark Liên thích và sẵn sàng nhận lời rồi. Chỉ cần Shark Hưng và CEO có lòng là Shark Liên có dạ ngay.

Shark X: Chúc mừng CEO COVO đã nhận được sự đầu tư của 2 shark. Có khách hàng tiềm năng là Shark Liên thì doanh thu năm tới khỏi phải lo rồi. Vui nhất là gọi được Shark Liên vào nhưng vẫn giữ được định giá công ty như mong muốn mà không bị dìm.

Vũ Minh Trường - NCS Tiến sĩ Lãnh Đạo Chiến Lược, ĐH James Madison