Khi các quốc gia trên thế giới gấp rút triển khai chương trình tiêm chủng để bảo vệ người dân trước sự tấn công của virus SARS-CoV-2 và các biến chủng của nó, thì một số nhà khoa học đã chuyển hướng sang một mục tiêu mới to lớn hơn: đó là điều chế một loại vaccine phổ rộng để phòng tránh cả virus SARS-CoV-2 và nhiều "họ hàng" của nó, theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông).

Virus SARS-CoV-2. Ảnh: AP

Theo các nhà nghiên cứu của DHVI, loại vaccine chứa hạt nano của họ có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch không chỉ với virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 và các biến chủng của nó, mà cả với virus SARS và các virus thuộc họ corona được tìm thấy ở loài dơi, SCMP trích dẫn nội dung nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature tuần trước.

Các nhà khoa học cho biết phát hiện này dựa trên các cuộc thí nghiệm trên động vật và có thể tác động tới nỗ lực kiểm soát đại dịch COVID-19 của nhân loại. Nghiên cứu cho thấy vaccine chứa hạt nano đã phát huy hiệu quả ngăn SARS-CoV-2 lây nhiễm ở loài khỉ. Loại vaccine này cũng tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn, tạo ra số lượng kháng thể vô hiệu hóa virus cao hơn so với những loại vaccine hiện có.

Điều này có nghĩa là nếu loại "siêu vaccine" này được phê duyệt sử dụng trên người, thì nó có thể được sử dụng nhưng một mũi tiêm tăng cường miễn dịch và chống lại các biến thể của virus corona trong tương lai, các nhà khoa học kết luận.

Nhưng không dừng lại ở đó, việc phát triển "siêu vaccine" này còn có ý nghĩa sâu rộng hơn trong "thời đại đại dịch" hiện nay - theo định nghĩa của các nhà khoa học - khi loài người đứng trước nguy cơ lây nhiễm virus từ động vật và bùng phát đại dịch ngày càng gia tăng khi dân số và đất đai mở rộng.

"Trước đại dịch COVID-19, chúng ta đã từng trải qua hai đợt bùng phát [virus thuộc họ corona] lớn, đó là đợt bùng phát virus SARS (2002-2004) và virus MERS (2011), và chắc chắn trong tương lai sẽ có những đợt bùng phát dịch khác", ông Bart Haynes, giám đốc DHVI và là một trong những nhà phát triển vaccine chứa hạt nano, cho biết.

Ông Haynes nói thêm: "Bây giờ là lúc chúng ta phát triển các loại vaccine để chuẩn bị cho viễn cảnh đó, để chúng ta có thể kiểm soát các đợt bùng phát và ngăn chúng trở thành đại dịch trong tương lai".

Ý tưởng của các nhà khoa học thuộc viện nghiên cứu DHVI là tạo ra một loại vaccine không chỉ hiệu quả với virus SARS-CoV-2 và những biến chủng của nó, mà còn có tác dụng đối với những virus thuộc họ corona đã biết và chưa biết có khả năng lây nhiễm sang người.

Ảnh minh họa: AFP

Giấc mơ về "siêu vaccine"

Từ lâu nay, ý tưởng về một loại vaccine corona phổ rộng đã là giấc mơi của các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, và trong bối cảnh đại dịch COVID-19 khiến thế giới khốn đốn, ý tưởng này đã thu hút được sự chú ý đáng kể.

Tương tự các loại vaccine COVID-19 hiện có, loại vaccine phổ rộng chứa hạt nano đang được các nhà khoa học Mỹ nghiên cứu nhắm vào một đoạn của virus SARS-CoV-2 cho phép nó gắn vào tế bào của con người.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã lựa chọn một đoạn có trong cả virus SARS-CoV-2, các biến chủng của nó và virus SARS, cũng như các virus corona được tìm thấy ở loài dơi chưa lây sang người.

Bằng cách này, vaccine phổ rộng có thể kích hoạt các kháng thể trung hòa chống lại một loạt virus trong họ corona khi được thử nghiệm trong máu của loài khỉ. Vaccine này cũng đã tạo ra phản ứng mạnh mẽ hơn đối với các biến thể của virus SARS-CoV-2 ở Nam Phi và Brazil, hai loại biến thể được cho là có khả năng lẩn tránh một số loại vaccine hiện có.

Nhưng một phát hiện quan trọng của nghiên cứu này là nó kích thích phản ứng miễn dịch chống lại hai loại virus corona được tìm thấy ở loài dơi và như virus SARS, mặc dù chúng không mạnh bằng SARS-CoV-2.

Chuyên gia về miễn dịch học Kylie Quinn, người không tham gia vào nghiên cứu nói trên, nhận định rằng việc tạo ra "siêu vaccine" phổ rộng để chống lại họ hàng của virus corona tuy khó khăn nhưng có thể thực hiện được.

Bà Quinn cho rằng mức độ phản ứng kháng thể tương đối cao mà loại vaccine phổ rộng này tạo ra có thể chống lại SARS-CoV-2 và các biến thể của nó, và ngay cả khi nó chỉ tạo được một ít kháng thể thì đó cũng là lợi thế cho con người.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu của DHVI cũng nhấn mạnh rằng phát hiện của họ không có nghĩa là loại "siêu vaccine" này - nếu nó được chứng minh là an toàn cho con người - có khả năng chống lại mọi virus thuộc họ corona trong tự nhiên. Công thức hiện tại không tạo ra phản ứng miễn dịch đối với virus MERS.

Tuy nhiên, ông Kevin Saunders, giám đốc nghiên cứu tại viện, cho biết ông cảm thấy "lạc quan" rằng loại vaccine này sẽ có tác dụng với các virus có họ hàng gần với SARS./.

(Theo SCMP)

Hồng Anh