Trung Quốc liên tiếp từ chối các đề nghị đối thoại do Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đề xuất khiến căng thẳng giữa hai cường quốc này vẫn chưa có cơ hội được giải quyết, tạp chí Financial Times đưa tin.
Ông Austin đã ba lần đề nghị đối thoại với Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc Hứa Kỳ Lượng nhưng Bắc Kinh đều từ chối. Ông Hứa là quan chức quốc phòng hàng đầu tại Bắc Kinh, chỉ dưới quyền Chủ tịch Trung Quốc kiêm Chủ tịch Quân ủy trung ương Tập Cận Bình.
Một nguồn tin từ chính quyền Mỹ chia sẻ rằng Lầu Năm Góc không muốn tổ chức các cuộc đối thoại với Trung Quốc chỉ để cho có mà nhận thấy sự cần thiết phải thảo luận về các căng thẳng đang gia tăng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều này càng cần thiết khi cả Mỹ và Trung Quốc đang tăng cường hoạt động ở Biển Đông và gần Đài Loan.
Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết “quân đội Trung Quốc đã không phản ứng” trước đề nghị từ phía Lầu Năm Góc về một cuộc điện đàm giữa ông Austin và ông Hứa.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin (phải), Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc Hứa Kỳ Lượng (trái). Ảnh: BELT&ROAD NEWS
Một quan chức khác cho biết Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, ông Mark Milley đã không liên lạc với các tướng lĩnh Trung Quốc suốt từ đầu tháng 1 - trước khi Tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức - tới nay.
Trong bốn tháng đầu nhiệm kỳ của ông Biden ở Nhà Trắng, Mỹ và Trung Quốc đã nhiều lần công khai chỉ trích nhau về khu tự trị Tân Cương hay Đài Loan. Trong đó, Đài Loan được tạp chí The Economist nhận xét là “nơi nguy hiểm nhất trên Trái đất” bất chấp nhiều chuyên gia cho rằng nguy cơ ở điểm nóng này đang bị thổi phồng.
Ông Austin đã có kế hoạch trực tiếp tham dự Đối thoại an ninh châu Á Shangri-La - diễn đàn mà Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa cũng dự kiến có mặt. Tuy nhiên, do dịch COVID-19 tái bùng phát mà nước chủ nhà Singapore đã hủy kế hoạch tổ chức diễn đàn an ninh Shangri-La.
Chính quyền Washington bị cho là đang chia rẽ về cách ông Austin nên giải quyết vấn đề đối thoại với Bắc Kinh. Một số cố vấn an ninh quốc gia phản đối việc ông Austin trao đổi với ông Ngụy, trong khi một số khác muốn Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ gặp hoặc điện đàm với ông Ngụy để chuyển lời rằng Lầu Năm Góc muốn đối thoại với ông Hứa.
Một quan chức quốc phòng Mỹ tiết lộ với Financial Times rằng ông Austin đã bỏ qua phương án gặp trực tiếp ông Ngụy mà muốn tổ chức một cuộc điện đàm với ông Hứa. Theo quan chức Mỹ này, “người đồng cấp” với lãnh đạo cao nhất tại Lầu Năm Góc phải là ông Hứa chứ không phải ông Ngụy.
Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ và Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington chưa có bình luận về thông tin này.
Ông Heino Klinck, một cựu quan chức từng phụ trách các vấn đề châu Á trong Lầu Năm Góc, thừa nhận rằng Mỹ luôn gặp khó khăn trong việc tổ chức các cuộc gặp với Trung Quốc do sự khác biệt trong cấu trúc lãnh đạo của quân đội hai nước.
Bà Bonnie Glaser, một chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc tại trung tâm nghiên cứu Quỹ Marshall Đức (có trụ sở tại Mỹ), cho rằng “để giải quyết mối lo ngại đang gia tăng của Mỹ về các hoạt động quân sự của Trung Quốc và các biện pháp giảm thiểu rủi ro nhằm tránh va chạm giữa các lực lượng Mỹ và Trung Quốc đang hoạt động gần nhau”, Lầu Năm Góc nên tập trung vào ông Hứa. Nguyên nhân là Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy hiện không nằm trong Bộ Chính trị - cơ chế lãnh đạo cao nhất của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Một số quan chức và chuyên gia khác lại cho rằng ông Austin không nên chỉ khăng khăng đòi nói chuyện với ông Hứa mà điều quan trọng phải là xây dựng kênh đối thoại quốc phòng giữa hai nước. 