Theo Bộ Giao thông vận tải, dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 có 11 dự án thành phần với tổng chiều dài 652,85km. Đến nay đã có 7 dự án khởi công.

Trong tổng nhu cầu về đất đắp nền đường của các dự án là khoảng 72 triệu m³ đã tận dụng được 18,5 triệu m³. Còn khoảng 53,5 triệu m³ khai thác từ các mỏ đất.

Qua khảo sát, khả năng cung cấp của các mỏ đất tại địa phương có dự án đi qua khoảng 164,6 triệu m³ tại 184 mỏ, đáp ứng nhu cầu về vật liệu đất đắp cho dự án. Tuy nhiên, có 99 mỏ đất chưa đủ điều kiện khai thác (còn trữ lượng nhưng đã hết hạn giấy phép khai thác, đã có trong quy hoạch nhưng chưa có giấy phép khai thác).

Đến nay các dự án đồng loạt triển khai đắp nền đường nên các mỏ đất mới cung cấp cho các dự án khoảng 33,6 triệu m³ (tại 85 mỏ đất đủ điều kiện) tương đương 62,8% nhu cầu. Còn khoảng 19,9 triệu m³ đất tương đương 37,2% nhu cầu chưa thể khai thác để thi công tại 8 dự án do khối lượng này nằm tại 99 mỏ đất chưa đủ điều kiện khai thác.

Trong khi đó, Luật khoáng sản quy định để hoàn thành các thủ tục cấp phép khai thác đối với các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, tổng thời gian từ khi trình cấp phép thăm dò cho tới khi cấp phép khai thác từ 9 tháng đến 15 tháng với nhiều quy trình, thủ tục.

Thời gian thực hiện các thủ tục trên khiến dự án đường cao tốc Bắc - Nam kéo dài tiến độ, thậm chí phải dừng thi công ở một số dự án vì phải chờ thủ tục cấp phép khai thác đất đắp nền đường, không đáp ứng tiến độ thông xe tuyến cao tốc Bắc - Nam theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ.

Trước những khó khăn, vướng mắc nêu trên, nhiều địa phương đã có văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và môi trường, Bộ Giao thông vận tải đề nghị rà soát quy định của pháp luật về khai thác khoáng sản để cắt giảm thủ tục, đơn giản hóa điều kiện khai thác các mỏ đất đã được quy hoạch phục vụ thi công đường cao tốc Bắc - Nam.