Sáng 27-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) về tình hình thực hiện nhiệm vụ, một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách trong thời gian tới và giải quyết các kiến nghị, đề xuất.
Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam liên tục tăng bậc
Báo cáo Thủ tướng Chính phủ về những thành tựu đã đạt được, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, thời gian vừa qua, KH&CN từng bước khẳng định vai trò động lực trong phát triển kinh tế-xã hội.
Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ ngày 27-5. Ảnh: VGP
Theo đó, số lượng bài báo công bố quốc tế ISI của Việt Nam trong giai đoạn 2016-2020 tăng trung bình 20%, riêng năm 2020 tăng 45% so với năm 2019. Một số lĩnh vực như toán học, vật lý, hóa học tiếp tục giữ thứ hạng cao trong khu vực ASEAN.
Chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam những năm gần đây liên tục tăng vượt bậc. Năm 2020 xếp thứ 42/131 quốc gia, dẫn đầu nhóm quốc gia có cùng mức thu nhập và đứng thứ 3 trong ASEAN, sau Singapore và Malaysia. Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam bắt đầu được hình thành và phát triển...
Các ý kiến phát biểu tại cuộc họp cũng cho rằng, thành tựu của tất cả các ngành trong thời gian qua đều có dấu ấn của KH&CN.
Tuy nhiên, đối với các vướng mắc về cơ chế, chính sách và hướng giải quyết, các đại biểu nhấn mạnh, con đường ngắn nhất để tăng đầu tư cho KH&CN là khơi thông nguồn lực của xã hội, của doanh nghiệp, nhưng quy định hiện hành còn vướng mắc, như quy định về việc chi Quỹ phát triển KH&CN đầu tư cho đổi mới công nghệ tại doanh nghiệp. Do đó, cần đẩy nhanh tốc độ sửa đổi các quy định này, biến tiềm năng thành động năng thực sự.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đánh giá cao những kết quả nghiên cứu KH&CN trong nước thời gian qua đã góp phần rất hiệu quả cho công tác phòng chống COVID-19, trong đó có việc sản xuất các sinh phẩm xét nghiệm.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ KH&CN chủ động giao các nhiệm vụ liên quan tới nội dung này và đề xuất cần áp dụng các cơ chế đặc thù trong bối cảnh “chống dịch như chống giặc”.
Chưa xứng tầm với sự nghiệp đổi mới
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính hoàn toàn tán thành với những thành tựu của Bộ thời gian qua. Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của KH&CN là “nơi nào cũng cần, giai đoạn nào cũng cần”, nhất là trong bối cảnh hiện nay.
Quang cảnh buổi làm việc. Ảnh: VGP
Thủ tướng cho biết, quốc gia nào muốn phát triển đột phá cũng phải có KH&CN đóng vai trò dẫn dắt, đột phá. Ở nước ta, thời điểm nào Đảng ta cũng xác định tầm quan trọng của KH&CN và nay KH&CN được xác định là quốc sách hàng đầu.
Thủ tướng đồng ý với những kiến nghị cụ thể của Bộ, nhưng Thủ tướng lưu ý, điều đáng làm hơn là thiết kế thể chế, cơ chế, chính sách để hàng trăm nghìn doanh nghiệp, cả xã hội cùng vào cuộc để thúc đẩy KH&CN tiếp tục phát triển.
Với những hạn chế, bất cập còn tồn tại trong ngành, Thủ tướng cho rằng ngành còn phát triển manh mún, chia cắt, chưa thực sự có trọng tâm, trọng điểm, chưa phải là trung tâm kết nối, tạo sức mạnh tổng hợp để phát triển KH&CN.
"Ngành có đóng góp đáng kể cho phát triển đất nước nhưng chưa xứng tầm với sự nghiệp đổi mới. Thị trường KH&CN chưa thực sự phát triển. Đội ngũ KH&CN vừa thiếu, vừa thừa, ít công trình nổi tiếng" - Thủ tướng đánh giá.
Về phương hướng phát triển thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu, trước hết phải kế thừa, phát huy những thành tích, thành tựu đã đạt được, xác định đúng trọng tâm, trọng điểm, tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt để tiếp tục thúc đẩy KH&CN phát triển mạnh mẽ.
“Nghiên cứu, ứng dụng KH&CN phải đi vào cái ta cần chứ không phải cái ta có; lấy khó khăn, thách thức là động lực vươn lên, trưởng thành, phát triển”, Thủ tướng lưu ý.
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ phải tập trung hơn nữa cho công tác quản lý nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, hoàn thiện cơ chế, tổ chức bộ máy để thúc đẩy nghiên cứu, phát triển KH&CN tại các bộ, ngành, địa phương... Xây dựng cơ chế, tạo động lực phát triển KH&CN, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo gắn với phát triển kinh tế-xã hội theo chiều sâu, bền vững, phát triển KH&CN gắn với phát triển văn hóa và con người.
Về các kiến nghị của Bộ, Thủ tướng cơ bản đồng tình. Thủ tướng giao Bộ KH&CN, Bộ Tài chính xây dựng cơ chế, chính sách ưu tiên, khuyến khích nghiên cứu KH&CN phục vụ phòng chống dịch và sản xuất vaccine ngừa COVID-19, trong đó có quy định về đầu tư rủi ro.
Đồng thời, sửa đổi các quy định về tài chính cho nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, “đừng thiết kế một quy trình mà chứng từ thanh toán dày hơn cả công trình nghiên cứu”.
Thủ tướng lưu ý Bộ cần quan tâm công tác thông tin-truyền thông, truyền cảm hứng, tôn vinh các nhà khoa học…
