Quỹ vaccine phòng COVID-19 vừa được Thủ tướng ban hành quyết định thành lập dự kiến có thể huy động số tiền đóng góp lên tới hàng nghìn tỉ đồng. Vậy cơ chế quản lý quỹ này ra sao để đảm bảo công khai, minh bạch và đúng luật? Đơn vị nào được phép quản lý?
Theo tính toán của Bộ Y tế, dự kiến cần khoảng 150 triệu liều vaccine phòng COVID-19 để tiêm phòng khoảng 75 triệu người dân, tổng nhu cầu kinh phí khoảng 25,2 nghìn tỉ đồng.
Đây là yêu cầu nguồn kinh phí rất lớn. Vì vậy chủ trương chung của Chính phủ là bên cạnh nguồn ngân sách thì cần huy động thêm các nguồn lực từ đóng góp mang tính thiện nguyện của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để cùng với nhà nước mua đủ số lượng vaccine tiêm kịp thời cho người dân.
Ông Võ Thành Hưng – Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước (Bộ Tài chính) đã có cuộc trao đổi để làm rõ những thông tin xung quanh Quỹ vaccine phòng COVID-19.
Xin ông cho biết nguyên tắc hoạt động và quy trình tiếp nhận nguồn đóng góp của quỹ ra sao?
- Bộ Tài chính đã xây dựng quy chế hoạt động của Quỹ và thiết lập bộ máy quản lý. Quỹ sẽ được mở tài khoản tại ngân hàng thương mại, huy động nguồn lực đóng góp của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp…
Thủ tướng giao cho Bộ Tài chính làm việc với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Bộ Y tế để chuyển vào Quỹ các khoản tiền mà một số doanh nghiệp đã đóng góp hỗ trợ cho Chính phủ, Bộ Y tế trong thời gian liên quan đến việc mua vaccine.
Số tiền huy động vào Quỹ có thể lên tới hàng nghìn tỉ đồng. Đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm quản lý số tiền này? Cơ chế kiểm soát quỹ để đảm bảo việc chi theo đúng quy định của pháp luật ra sao?
- Trong quyết định thành lập quỹ, Thủ tướng đã giao cho Bộ Tài chính quản lý nguồn tài chính của Quỹ. Tuy nhiên Bộ Tài chính chỉ có chức năng quản lý tài chính, còn quyết định sử dụng khi nào và mỗi lần bao nhiêu thì các cơ quan liên quan sẽ báo cáo Thủ tướng quyết định. Trên cơ sở đó Bộ Tài chính sẽ xuất tiền từ quỹ để thực hiện mua vaccine.
Bên cạnh đó, số thu của Quỹ cũng sẽ được ghi nhận và sẽ được công khai minh bạch trên các Website của Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước. Trong trường hợp cần thiết thì sẽ có thanh tra, kiểm toán theo quy định.
Trong quá trình sử dụng thì mục tiêu sử dụng chủ yếu để mua vaccine hoặc hỗ trợ sản xuất vaccine trong nước. Căn cứ vào yêu cầu thực tế và căn cứ quyết định của Thủ tướng, Bộ Tài chính sẽ xuất tiền từ quỹ.
Các địa phương nếu như có nhu cầu thành lập quỹ tại địa phương thì có được không thưa ông?
- Hiện việc mua vaccine đã được Chính phủ và Thủ tướng giao Bộ Y tế làm cơ quan đầu mối. Tôi nghĩ các địa phương không cần thành lập quỹ.
Tuy nhiên các doanh nghiệp tại địa phương có thể hỗ trợ chính quyền địa phương. Theo Nghị quyết 21/NQ-CP của Chính phủ, các địa phương cũng có trách nhiệm trong việc chia sẻ gánh nặng của ngân sách với ngân sách trung ương. Và các doanh nghiệp trên địa bàn có thể hỗ trợ chính quyền địa phương trong việc chia sẻ gánh nặng này. Có thể đóng góp trực tiếp cho ngân sách địa phương mà không nhất thiết phải thành lập quỹ.
Doanh nghiệp tham gia đóng góp vào Quỹ thì người lao động của doanh nghiệp đó có thuộc đối tượng được ưu tiên tiêm vaccine không, thưa ông?
- Việc mua vaccine hiện nay tập trung qua đầu mối là Bộ Y tế. Cơ quan này được giao xác định các nhóm đối tượng được ưu tiên tiêm trong thời gian đầu. Khi có lượng vaccine đủ lớn, Bộ Y tế sẽ đề xuất mở rộng các nhóm đối tượng được tiêm này, trong đó tôi cho rằng người lao động ở các khu công nghiệp tập trung cũng nên thuộc nhóm được ưu tiên.
Xin cảm ơn ông!