Một chiều cuối năm 1990, văn phòng Tổ chức từ thiện Cộng đồng, United Way of America (UWA) ở Alexandria, bang Virginia nhận một bức thư nặc danh. "CEO của các vị đang tư tình với con nhóc 17 tuổi. Hắn dùng tiền từ thiện để chơi bời xa xỉ".
Nhưng không phải đến lúc đó, người ta mới bắt đầu bàn tán. Từ đầu năm, các tin đồn về việc Aramony William liên lạc với một bạn gái tuổi teen trong các kỳ nghỉ ở Paris, London và Cairo đã được các nhân viên truyền tai nhau trong các bữa ăn và quán cà phê, mọi lúc, mọi nơi.
Tháng 12/1991, Hội đồng Quản trị của UWA đã thuê các điều tra viên bên ngoài để xem xét sổ sách và kiểm tra các thủ tục kế toán trong cơ quan. Kết quả cho thấy việc lưu trữ hồ sơ cẩu thả, không chú ý đến chi tiết và các vấn đề về kế toán.
"Không thể tìm ra bằng chứng trực tiếp cho thấy Aramony biển thủ quỹ từ thiện do UWA không xây dựng cơ chế phân biệt chi tiêu kinh doanh với chi phí cá nhân", kiểm toán viên chỉ trích nặng nề.
Sự phẫn nộ từ công chúng và các chi nhánh từ thiện cấp dưới của UWA trên khắp đất nước nhen nhóm và sớm bùng lên. Họ bắt đầu ngừng đóng góp, kêu gọi nhau ngừng đóng góp và yêu cầu một "câu trả lời rõ ràng".
Trước sức nóng dư luận, năm 1992, Cục điều tra liên bang (FBI ) và Sở Thuế vụ (IRS) xắn tay điều tra. Cuối cùng, họ xác nhận, những cáo buộc trên thư nặc danh là đúng.
Aramony William khi đương nhiệm Giám đốc điều hành của Tổ chức quyên tiền từ thiện United Way. Ảnh: New York Times
Aramony đã sử dụng tiền từ thiện được công chúng khắp nước Mỹ quyên góp để mua và trang trí một căn hộ trị giá 430.000 USD ở khu nhà giàu, Upper East Side của New York và mua một căn hộ chung cư trị giá 125.000 đô la ở Miami.
Một hoá đơn taxi cũng được giới điều tra cung cấp, cho thấy Giám đốc điều hành của UWA đã vung 90.000 USD cho một dịch vụ xe limousine chỉ vì "không đủ kiên nhẫn chờ taxi", như ông ta trả lời sau đó.
Ông ta đã dùng tiền của UWA để bay hạng thương gia nhiều lần trên máy bay Concorde, đi nghỉ cùng các tình nhân trẻ tới Paris, London và Cairo, gửi tặng họ những món quà xa xỉ. Thậm chí, để tránh bại lộ, Aramony còn mua một máy fax riêng đặt trong văn phòng để các nhân tình có thể gửi thư tình cho mình.
Giữa bão công kích nhắm vào mình, trong một cuộc họp ngày 27/2/1992, Aramony tuyên bố từ chức.
Aramony tốt nghiệp Đại học Clark ở Worcester, bang Massachuset năm 1949 và nhận bằng thạc sĩ năm 1951 ngành Cao học Công tác Xã hội của Đại học Boston danh tiếng. Ông từng phục vụ trong Quân đoàn Dịch vụ Y tế của Quân đội Mỹ, điều trị cho những người lính trở về từ Chiến tranh Triều Tiên mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương.
Đeo hàm trung uý, Aramony sau đó được bổ nhiệm vào bệnh viện quân sự Texas từ năm 1951 đến năm 1953. Xuất ngũ, năm 1954, ông ta bắt đầu làm việc cho United Community Fund and Council of America, tổ chức gây quỹ cộng đồng toàn quốc.
Ban đầu, Aramony chỉ là nhân viên kế hoạch của tổ chức này tại các chi nhánh bang Indiana. Bốn năm sau, ông ta đã lên làm giám đốc điều ở chi nhánh bang Nam Carolina, sau đó là Florida. Ông được biết đến như người gây quỹ xuất sắc và là người quảng bá nhiệt tình cho các tổ chức từ thiện mình đại diện.
Năm 1970, Aramony có bước thăng tiến quan trọng trong sự nghiệp khi ông trở thành Giám đốc điều hành của Tổ chức này và lập tức đổi tên nó thành United Way of America (UWA). Aramony cũng chuyển trụ sở từ New York đến Alexandria, Virginia vào năm 1971.
Sau khi tiếp quản, ông ta đã biến một mạng lưới tổ chức từ thiện rộng lớn không có sứ mệnh thống nhất hay slogan riêng, thành một trong những "đế chế quyên góp từ thiện" nổi tiếng nhất lịch sử nước này.
Đầu tiên, để đánh bóng tên tuổi với giới truyền thông, ông ta thuê nghệ sĩ Saul Bass, nhà thiết kế đồ hoạ và nhà làm phim đoạt giải Oscar, để thiết kế biểu trưng mới của tổ chức, một bàn tay khum và một cầu vồng, như thể "bàn tay của UWA mang hy vọng tới mọi người".
Để mở rộng nhận diện thương hiệu, năm 1973, vị CEO này cũng tạo dựng mối quan hệ đối tác với Liên đoàn Bóng bầu dục Quốc gia (NFL). Điều này giúp Aramony có được hàng chục triệu đô la quảng cáo miễn phí, nơi các vận động viên ngôi sao của giải sẽ quảng bá hoạt động từ thiện của UWA trên tivi trong các trận đấu.
UWA giám sát một mạng lưới từ thiện rộng khắp nước Mỹ với 2.100 cơ gây quỹ độc lập. Ngoài ra, UWA còn kiếm tiền bằng cách cung cấp các khóa đào tạo và dịch vụ về cách gây quỹ từ thiện.
Với tư cách là chủ tịch, ông Aramony đã giúp số tiền quyên góp hàng năm của UWA tăng lên hơn 3 tỷ USD vào năm 1990. Con số này trước khi Aramony nhậm chức, năm 1970, chưa bằng 1/4. Ông được ca ngợi trong Tổ chức như một "thiên tài có có tầm nhìn xa", đã cứu tổ chức từ thiện khỏi bờ vực giải tán và "trỗi dậy".
Năm 1988, Aramony thậm chí còn được trao giải thưởng Silver Buffalo bởi Hội đồng quốc gia của Hướng đạo sinh Mỹ. Với thu nhập hơn 460.000 USD mỗi năm, Aramony thời đó là một trong những CEO được trả lương cao nhất trong lĩnh vực từ thiện. Song dường như với Aramony, bấy nhiêu chưa đủ.
Tại phiên tòa xét xử liên bang vào năm 1995 ở Alexandria, nơi đặt trụ sở của UWA, Aramony bị cáo buộc đã chiếm đoạt của các nhà hảo tâm 1,2 triệu USD trong khoảng 10 năm. Ông ta bị truy tố tới 27 tội danh, bao gồm gian lận, trốn thuế và biển thủ công quỹ.
Các công tố viên liên bang buộc tội, ông ta đã sử dụng tiền của Tổ chức từ thiện để thoả mãn lối sống xa hoa bao gồm các trò bài bạc ở Las Vegas, thường xuyên đến các câu lạc bộ thoát y và ăn tối tôm hùm trong các nhà hàng sang trọng.
William Aramony (giữa) cùng các con tới hầu toà đầu năm 1995. Ảnh: AP
Trong phiên tòa này, 4 tình nhân cũ của Aramony đã làm chứng chống lại ông. Song lời chứng quan trọng nhất liên quan đến mối tình kéo dài 4 năm của ông ta với Lori Villasor, cô nữ sinh mới 17 tuổi. Ông ta đã đưa cô bé đi du lịch, mua quà đắt tiền, xuất hóa đơn vé máy bay và bữa ăn cho cô ấy bằng quỹ từ thiện mình đang quản lý.
Cơ quan công tố lập luận rằng việc Aramony chi tiêu cho những thứ xa xỉ cá nhân bằng quỹ từ thiện cộng đồng, đã cấu thành hành vi gian lận công chúng, những người mong đợi tiền của họ sẽ được dùng để làm từ thiện.
Aramony bào chữa rằng việc chi tiêu xa hoa của mình là một cách đánh bóng tên tuổi để lấy lòng các nhà tài trợ lớn để thúc đẩy họ rót tiền vào quỹ.
Luật sư bào chữa lại lập luận thân chủ đang bị chấn thương sọ não, thùy trán bị teo lại khiến anh ta ngày càng trở nên "mất lý trí" và trở nên thô bạo hơn với ham muốn tình dục của mình. Lập luận "đường cùng" này bị chủ toạ xua tay bác bỏ.
Các lời khai khác tại tòa cho thấy Aramony đã chỉ đạo thư ký của mình che giấu chi phí cho các chuyến đi của ông ta đến Ai Cập, London, Paris, Las Vegas, New York và các địa điểm khác. Một số phụ nữ làm việc tại tổ chức từ thiện cũng làm chứng rằng họ đã bị Aramony thực hiện hành vi quấy rối tình dục.
Sau phiên xét xử kéo dài tới 3 tuần, ngày 3/4/1995, Aramony bị kết án 7 năm tù với 23 tội danh, buộc phải bồi thường 300.000 USD cho UWA. Sau khi kháng cáo, khoản tiền phạt 300.000 đô la đã được Tòa phúc thẩm miễn trừ, do Aramony không có khả năng thanh toán.
Aramony ra tù tháng 9/2001 sau 6 năm bị giam giữ và qua đời năm 2011 tại nhà riêng ở Alexandria khi 84 tuổi do biến chứng do ung thư tuyến tiền liệt.
Nhiều năm sau này, khi những "tội phạm từ thiện" khác bị phanh phui, người Mỹ còn nhắc lại câu nói của Aramony trước khi từ chức ở UWA, một cách đầy mỉa mai. "Tôi quyên tiền từ thiện một cách vui vẻ và hạnh phúc. Tôi sẽ không bao giờ làm bất cứ điều gì làm tổn thương cộng đồng".
Hải Thư (Theo Washington Post, Charity Watch)
Xem thêm: lmth.0315824-ym-coun-tahn-nol-neiht-ut-yuq-us-hcil-gnort-ohn-tev/ten.sserpxenv