Trần Bích Ngọc là một trong những gương mặt trẻ lọt Forbes 30 Under 30 Châu Á năm 2022 ở hạng mục Nghệ thuật.

Có biệt danh là Ngọc Like, cô gái sinh năm 1993 từng là Á khoa đầu vào, Thủ khoa đầu ra của khoa Thiết kế mỹ thuật và nay đã có bằng Thạc sĩ Điện ảnh - Truyền hình của Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội. Từ lâu, Ngọc được biết đến trong giới xăm nghệ thuật với biệt tài xăm che sẹo, đầu tiên là những vết sẹo mổ sau sinh cho phụ nữ và sau đó là các loại sẹo nói chung.

Vài năm trở lại đây, Bích Ngọc được nhiều báo nước ngoài đưa tin, khen ngợi và được cộng đồng quốc tế đón nhận. Nhờ đó, khách hàng quốc tế cũng bắt đầu tìm đến Ngọc.

Mang hình xăm Việt Nam ra thế giới

- Chào Bích Ngọc, vì sao giữa rất nhiều ngành nghệ thuật, Ngọc lại chọn gắn mình với nghề xăm?

- Chuyện là 3 năm học cấp 3, lớp trưởng của mình có một hình xăm, mình nhìn thấy rất thích và cũng bắt đầu lưu tâm từ đó. Nhưng cũng phải lên đến đại học mình mới thực sự tìm tòi về xăm vì có một người bạn chung sở thích, cùng nhau làm và phát triển lên.

Bản thân mình rất thích vẽ, hồi nhỏ có thể ngồi cả ngày trong nhà chỉ để vẽ mà không đòi bố mẹ cho đi chơi, nên phát huy khá tốt sở trường. Rồi cứ như thế, mình vừa học vừa tìm tòi, từ xăm cho người quen, mình bắt đầu có khách hàng và rồi đi cùng với cây kim, hộp mực cho đến bây giờ.

- Rất nhiều người cũng làm nghề xăm, nhưng họ chọn xăm trên da phẳng để dễ thể hiện ý tưởng. Còn Ngọc sao lại xăm sẹo, mảnh đất rất khó khai thác?

- Mình làm xăm đến nay đã được 10 năm rồi, hồi đầu mới vào nghề thì mình chưa có định hướng là sẽ làm chuyên vể mảng sẹo đâu. Những gì đưa đến bây giờ chỉ là cơ duyên thôi, mình làm nhiều thành quen vậy đó.

Hơn nữa, có thể nhiều người sẽ thấy bất ngờ khi biết về cá tính thích sự thử thách của mình. Mình thích thử thách bản thân mỗi ngày, cả về tư duy sáng tạo lẫn sự kiên nhẫn, hiểu biết. Xăm sẹo tức là mình sẽ xăm lên những mảng da không bình thường, là những khu vực đầy bất ngờ vì có chỗ lõm sâu, chỗ lồi cao, độ dày mỏng không đều. Mỗi khi di kim qua những vết đó, phản ứng của khách cũng không giống nhau và người xăm sẽ phải để ý đến nó khá nhiều.

Trần Bích Ngọc (Ngọc Like Tatoo) trong danh sách Forbes 30 Under 30 châu Á năm 2022 ở hạng mục Nghệ thuật

- Ngọc có lẽ là người Việt đầu tiên được Forbes vinh danh trong lĩnh vực nghệ thuật xăm này. Bạn cảm thấy sao khi tên mình có trong danh sách 30 Under 30 của Forbes châu Á?

- Mình vừa vui, vừa bất ngờ đến mức không tin nổi. Nhưng cũng phải thú thực là mình thở phào nhẹ nhõm đấy, vì năm nay mình 29 rồi, nếu không phải là 2022 thì chắc sẽ không bao giờ mình có cơ hội làm được điều này nữa. (cười)

Mình không chắc về danh sách của những năm trước lắm, nhưng mình là nghệ sĩ xăm đầu tiên của Việt Nam top Under 30 của Forbes châu Á. Ở nước mình, xăm không được coi là một loại hình nghệ thuật và thường xuyên nhận về nhiều đánh giá ở nhiều góc độ khác nhau, trái chiều cũng có. Thế nên khi được vinh danh ở mảng nghệ thuật, với vai trò là một nghệ sĩ xăm thì cũng đồng nghĩa là những nỗ lực mang hình xăm đến gần hơn với mọi người của mình đã được đền đáp.

Cũng trong danh sách nghệ sĩ của Forbes châu Á năm nay, mình là người Việt duy nhất. Mình nghe nói có đến 4.000 ứng viên cho danh sách của năm 2022 này, một con số đông kỷ lục. Mình nhận được email của Forbes Asia nói Trần Bích Ngọc ở trong danh sách đề cử năm nay và cần điền thêm thông tin vào form của họ gửi. Mình cũng không nghĩ nhiều chỉ vô tư điền thôi, và cũng không kỳ vọng nhiều quá, nghĩ rằng chắc sẽ không lọt top đâu.

Vào một buổi sáng nọ, mình ngủ dậy và nhận được quá trời tin nhắn chúc mừng. Mình thắc mắc không hiểu chuyện gì, sinh nhật thì qua lâu lắm rồi, sao tự nhiên lại nhiều người chúc như thế. Lúc sau khi mình nhắn hỏi: "Ủa, em đã bỏ lỡ điều gì à?", thì mọi người mới thông báo mình lọt top của Forbes rồi. Mình vỡ òa sung sướng, thật sự là rất vinh dự.

Với mong muốn không còn hoạt động kiểu underground, Ngọc cùng nhiều nghệ sĩ khác đều chăm chỉ hoàn thành tốt công việc của mình

- Ngọc nghĩ vì sao Forbes vinh danh mình?

- Forbes có thể đánh giá công việc của mình đặc biệt. Trên thế giới, xăm sẹo không có nhiều người làm. Còn ở Việt Nam, mình có thể là một trong những người đầu tiên, và may mắn được nhiều người biết đến, mình đã duy trì công việc được 10 năm rồi.

Dạo gần đây mình thấy cũng có nhiều bạn bắt đầu làm về sẹo, và trong tương lai chắc chắn sẽ còn có nhiều người còn làm tốt hơn mình nữa. Đó là quy luật tất yếu của sự phát triển. Và mình thấy vui vì điều đó, nó giống như tiếng vọng vậy, khi mình hét lớn và một cái hang thì sẽ nghe thấy tiếng của mình vọng lại. Điều đó có nghĩa là gì, là xăm sẹo ở Việt Nam đang trên đà phát triển, ngày trước có thể nhiều người sẽ nghĩ một thợ xăm sẽ làm được tất cả mọi thể loại nhưng ngày nay thì khác, sẽ có những ngách đi nhỏ, và chính từ lối mòn đó sẽ trở thành cái gì thật lớn lao.

Giống như nhạc Rap, vài năm vừa rồi rất thịnh hành, vì nó được nhiều người trẻ đón nhận trong khi trước đó thì không. Dần dần mình thấy những nỗ lực của bản thân và những người làm nghệ thuật underground được công nhận, cũng nhờ sự cởi mở hơn trong suy nghĩ của mỗi cá nhân, dù nó chỉ ở một mức độ nhất định chứ chưa hoàn toàn giống như nhiều loại hình khác. Như vậy, theo quan điểm của mình, nếu có cộng đồng thì những người làm nghệ thuật như chúng mình sẽ không còn là underground nữa mà sẽ ngoi lên mặt đất và trở thành mainstream.

Khi bác sĩ bó tay, hình xăm sẽ vào cuộc

- Khách hàng của Ngọc tìm đến Ngọc như thế nào?

- Xăm sẹo là mảng rất đặc thù, liên quan quan cả sức khỏe thể chất và tinh thần, mà cụ thể là những người gặp chướng ngại về tâm lý. Có rất nhiều người khi đến gặp mình cảm thấy buồn vì vết sẹo xấu. Nhìn họ, mình biết được là khi người ta tự ti, sẽ không hạnh phúc được, thu hút nhiều điều tiêu cực, cuộc sống luôn có mảng tối. Thực tế thì ai cũng đều có mảng tối cả thôi, nhưng góc khuất này lại khiến người ta đau đáu khôn nguôi, cảm giác mọi thứ không được thuận lợi.

Mỗi vị khách là một câu chuyện Ngọc sẽ ghi nhớ rất lâu

Ngày xưa lúc mới làm nghề, mình còn ít tuổi và chưa hiểu cho lắm, chỉ thấy vui và nghĩ là mình đã làm tốt khi khách xăm xong về nhắn lại là họ tự thấy mình đẹp hơn, tự tin hơn. Dần dần, sau này khi đã lớn hơn và trải nghiệm nhiều hơn, mình mới thấy hóa ra mỗi câu chuyện của khách lại mang đến cho mình một chiêm nghiệm hoàn toàn khác nhau.

Hình xăm giúp họ che đi những ký ức cũ. Thường là mình sẽ gặp khách hàng, nói chuyện với họ để hiểu nhu cầu của họ là gì. Mình khá tin vào cảm nhận của bản thân khi phán đoán tính cách, sở thích của khách hàng. Mỗi người sinh ra là cá thể đặc biệt và duy nhất, dù không là ai trong xã hội đi chăng nữa thì họ vẫn là duy nhất, và hình xăm mà họ mong muốn cũng vậy, không của ai giống của ai cả.

Việc chọn hình xăm giống như là chọn người bạn đồng hành hoặc cũng như tìm hiểu một người mới. Kể cả những người không biết về nghệ thuật nhưng nét ngô nghê của họ đôi khi lại mang đến sự tươi mới, giúp mình nhìn thấy điểm hay ho để sáng tạo. Như việc phối hợp màu sắc chẳng hạn, hai màu kết hợp với nhau về lý thuyết có thể sẽ rất tệ, nhưng không hiểu sao khi xăm lên da của khách, nó lại rất đẹp. Hoặc là sự kết hợp của các họa tiết, cũng có những thứ nằm ngoài quy luật vốn có của nghệ thuật, như có một khách hàng nam, muốn xăm hoa gạo kết hợp với cung Xử Nữ nhưng mà phải thật là nam tính. Vị khách hàng tin tưởng giao vết sẹo cho mình xử lý, và cũng thật may, kết quả khiến anh ấy rất hài lòng.

Vị khách có vết sẹo hình hoa gạo và biểu tượng cung Xử Nữ

Giây phút hạnh phúc nhất trong quá trình làm nghề của mình chính là lúc khách bước xuống khỏi giường và đứng ra soi gương. Khuôn mặt của họ bừng sáng, rối rít tìm kiếm xem vết sẹo đang ở đâu. Như người ta vẫn nói, khi hạnh phúc, sẽ rất khó để giấu trong ánh mắt. Rất nhiều khách hàng của mình thậm chí đã quên hẳn vết sẹo, bắt đầu đón nhận chương mới của cuộc đời. Bởi vậy, xăm không đơn giản chỉ là che đi một vệt xấu mà còn có tác dụng khắc phục chướng ngại tâm lý, giúp một người đẹp hơn, yêu bản thân hơn, khi tinh thần tốt lên thì tự nhiên mọi thứ khác cũng sẽ tốt.

- Chắc là Ngọc đã nghe nhiều câu chuyện từ khách hàng lắm đúng không, và có trường hợp nào khiến Ngọc phải ngẫm nghĩ nhiều không?

- Khi mình xăm cho khách, đôi bên sẽ có nói chuyện qua lại, về nguồn gốc của vết sẹo, về thế giới quan, làm đẹp, tư duy bản thân và trải nghiệm. Mỗi người trong số họ mình đều có ấn tượng riêng và rút ra được bài học gì đó. Và khi thấy họ vượt qua được vấn đề của bản thân, mình cũng tạm hài lòng vì tâm huyết đặt vào đó cũng mang lại chút giá trị.

Trong căn phòng nhỏ của mình, mọi người đều thoải mái trút hết ưu tư, dù việc kể ra khó khăn vốn chẳng phải điều dễ dàng. Mình thấy không có vết sẹo nào được tạo ra từ những tình huống giống nhau cả, có người bị tai nạn, bệnh tật nhưng cũng có nhiều người vô tình bị sẹo.

Phong cách của Ngọc là sự bay bổng trong từng nét vẽ và ý tưởng

Những vết sẹo cũng có cảm giác khác nhau, có vết rất đau nhưng lại cũng có những vết mất cảm giác hoàn toàn. Có người khi di kim vào thì không chịu nổi nhưng có người lại cảm thấy dễ chịu vì bình thường sẹo luôn gây ngứa mỗi khi thay đổi thời tiết và lắm lúc chỉ muốn dùng cái gì đó đâm vào cho đỡ khó chịu.

- Điều gì đã giúp Ngọc làm tốt công việc của mình như vậy?

- Đầu tiên mình nghĩ đó là sự chăm chỉ và cầu tiến. Mình không bao giờ muốn chỉ mãi đứng ở một chỗ mà công việc cần phải có sự phát triển. Mình liên tục tìm tòi phong cách mới để có thể trò chuyện và đáp ứng nhu cầu của từng người.

Hơn nữa, việc đổi mới trong công nghệ xăm cũng là điều mà một thợ xăm cần phải làm. Nếu như ngày xưa, thợ xăm nếu muốn có hình ảnh đẹp cần phải rất giỏi đồ họa trên máy tính, nhưng làm như vậy thì rất lâu. Nếu chỉ vẽ trên giấy thì đến khi chỉnh sửa cũng khó. Vì thế, các phần mềm vẽ trên máy tính bảng bây giờ giúp đỡ mình rất nhiều trong việc tiết kiệm thời gian thiết kế.

Máy móc xăm bây giờ cũng hiện đại hơn ngày trước, hỗ trợ mình nhiều. Cây xăm giờ đã là loại không dây, có đầu đóng vào như nắp bút rất gọn nhẹ, giúp mình dễ dàng thao tác và phiêu hơn với đường xăm trên da của khách.

Mỗi vết sẹo là một câu chuyện khác nhau, và không có hình xăm nào giống nhau hoàn toàn

Muốn phổ biến hình xăm nhưng thích nghỉ hưu sớm

- Ngọc có nghĩ đến việc sẽ mở rộng hơn, biến xăm sẹo trở thành hẳn một mảng nghệ thuật được nhiều người biết đến và đi theo ở Việt Nam không?

- Chắc chắn là có chứ. Sau 2 năm Covid-19, mình nghĩ là mình đã đợi đủ lâu rồi. Mọi thứ, mọi ngành đều khủng hoảng nhưng may mắn là tất cả đã vượt qua, khỏe mạnh và lành lặn để tiếp tục công việc.

Trước đây mình đã nghĩ đến chuyện Nam tiến, nhưng vì bản thân đã quá gắn bó với Hà Nội nên mình quyết định sẽ ở lại đây để làm việc, thỉnh thoảng sẽ vào trong kia nếu có nhiều lịch hẹn với khách. Khách hàng Sài Gòn rất cởi mở, dễ thương… và thêm nhiều yếu tố để thu hút người làm nghệ thuật.

Mình đang tìm mặt bằng để có thể mở rộng phòng xăm, đào tạo cho nhiều học viên khác có thể làm được giống mình. Nếu làm được, mình nghĩ rằng đó sẽ là một cơ sở thực sự chuyên nghiệp và thấu hiểu khách hàng. Đó cũng là cách mình cần làm để giữ được uy tín.

Hiện mình cũng làm việc với nhiều khách hàng quốc tế. Có người không thể đến gặp thì sẽ nhờ mình thiết kế hình xăm dựa trên ảnh chụp vết sẹo của họ. Một số có điều kiện thì đã đến phòng xăm của mình. Mình mới hoàn thành che sẹo cho một cô khách người Thái Lan, người quyết định đến Việt Nam gặp mình chỉ sau một buổi nói chuyện. Mình có hỏi là Thái Lan phát triển như vậy thì tại sao cô lại sang đây tìm mình, cô trả lời là thấy mình chuyên hẳn về mảng xăm sẹo và cũng rất thích phong cách của mình nên mới sang. Nghe như vậy, mình thấy vui vì thành quả được lan tỏa rộng rãi.

Sẽ có một cộng đồng xăm sẹo trong tương lai, Bích Ngọc rất mong chờ điều đó

- Tham vọng như vậy, nhưng nghe nói Ngọc lại muốn nghỉ hưu sớm?

- Đúng vậy, mình có ý định sẽ nghỉ hưu sớm, chỉ làm việc trong 20 năm và sau đó sẽ tùy vào cảm hứng để xem sẽ làm gì tiếp. Nếu vẫn còn duyên, khả năng cao mình vẫn sẽ xăm nhưng nếu có con đường nào khác thì mình vẫn vui vẻ chấp nhận, vì xét cho cùng mình đã và đang luôn cống hiến hết mình cho nghệ thuật rồi.

Người ta thường nói về đỉnh cao của sự nghiệp là đạt được cái này cái kia. Bản thân mình sau khi vào top của Forbes thì cũng có nhiều điều mới, nhưng với mình, đỉnh cao là khi chính mình tự ghi nhận con người mình và thực sự hạnh phúc với những điều mình đã và đang làm. Lý do là bởi mình rất khắt khe với chính bản thân, từ ngoại hình, giao tiếp cho đến lối sống và sự nghiệp.

- Cảm ơn Bích Ngọc vì cuộc trò chuyện này, chúc Ngọc chặng đường mới thật thành công nhé!

PV