Hiện nay, trên thị trường chỉ có duy nhất vàng miếng SJC là thương hiệu vàng miếng quốc gia do Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất. Vấn đề này cũng được nhiều đại biểu Quốc hội đưa ra chất vấn, tranh luận với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng tại phiên chất vấn của Quốc hội chiều 8/6, sáng 9/6 vừa qua.
Về nội dung này, trao đổi với Người Đưa Tin bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Tp.HCM) cho biết, thời gian vừa qua, do những cú sốc về dịch bệnh Covid-19, xung đột chính trị giữa Nga – Ukraine khiến giá vàng có những biến động bất thường, dẫn đến giá vàng trong nước chênh lệch cao hơn giá vàng thế giới.
Chênh lệch này đòi hỏi Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước phải sớm nghiên cứu điều chỉnh sửa đổi Nghị định 24 về kinh doanh vàng trong thời gian sớm nhất.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, cần sớm sửa Nghị định 24 (Ảnh: Hoàng Bích).
Ông Ngân nhấn mạnh: Việc sửa đổi Nghị định 24 giúp giảm sự chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới. “Nếu không sửa sớm có thể dẫn đến các yếu tố tiêu cực như buôn lậu vàng, đô la đen”, ông nói.
Theo đó giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới gần chục triệu đồng/lượng, các đối tượng buôn lậu sẽ dùng nhiều thủ đoạn để vận chuyển trái phép vàng qua biên giới kiếm lời. "Tại Nghị trường Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết sớm sửa đổi Nghị định này để quản lý thị trường vàng tốt hơn", ông Ngân kỳ vọng.
Cũng nêu quan điểm, ĐBQH Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội - nhận định chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới quá cao, cho thấy thị trường vàng trong nước không tương đồng với thị trường thế giới, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất cao, vận hành theo cơ chế thị trường.
"Vàng là phương tiện cất trữ, việc người dân mua rất nhiều vàng cũng chỉ "chôn" tiền thôi, không đầu tư cho sản xuất kinh doanh sẽ không tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội" ông Cường nói.
Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (Ảnh: Hoàng Bích).
Theo ông Cường, có những giai đoạn chúng ta thả nổi thị trường vàng dẫn đến chuyện "vàng hoá", "đô la hóa" trong khi nguồn lực kinh tế của Việt Nam còn hạn hẹp. Trong bối cảnh nguồn lực kinh tế còn hạn hẹp phải hạn chế đầu cơ, tích trữ vàng.
"Khi chúng ta quản lý chặt chẽ thị trường vàng, rõ ràng, người dân cũng ít tích trữ vàng hơn và lấy tiền đó để đầu tư các lĩnh vực khác", ông nhìn nhận.
Theo đại biểu Hoàng Văn Cường, việc SJC là đơn vị duy nhất được lựa chọn sản xuất vàng miếng sẽ tạo ra thế độc quyền cho một thương hiệu. Đây là vấn đề cần tính đến, phải tạo ra sự cạnh tranh, tránh việc dùng những mệnh lệnh hành chính tác động vào thị trường, tránh việc tạo ra một thương hiệu, một sản phẩm vượt trội hơn những sản phẩm, thương hiệu khác.
Khi được hỏi hiện vàng có phải kênh trú ẩn an toàn không, ông Cường cho biết, đầu tư vàng là bài toán khá nhạy cảm, đòi hỏi người đầu tư phải tính toán chuyên nghiệp.
"Mặc dù vàng là phương tiện tích trữ, nếu có vàng để đấy không bao giờ mất, nhưng bỏ tiền để đầu tư, kiếm lời trên vàng thì rủi ro rất lớn, nhất là với nhà đầu tư không đủ khả năng đánh giá, thẩm định và có những phản ứng kịp thời vì diễn biến giá vàng rất mạnh", đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.
Tại phiên chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chiều 8/6, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội), đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) đã yêu cầu Thống đốc giải trình nguyên nhân khiến giá vàng miếng SJC cao đột biến và trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước.
Thừa nhận, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, giá vàng của các thương hiệu khác ngoài SJC, tức vàng nguyên liệu, chênh lệch với quốc tế chỉ vào khoảng 2 triệu/lượng. Tuy nhiên, riêng vàng SJC có mức chênh khoảng 16-17 triệu/lượng.
Nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng này là việc thực hiện chủ trương chống vàng hóa trong nền kinh tế, từ năm 2012 khi thực hiện Nghị định 24 và đặc biệt là từ năm 2014 trở lại đây khi Ngân hàng Nhà nước không nhập vàng về để sản xuất vàng miếng.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, riêng với mặt hàng vàng miếng SJC, người dân mua cao thì cũng bán với giá cao, trong khi các thương hiệu khác mua thấp và bán thấp, nên việc này không có dấu hiệu bất thường. “Với SJC là một thương hiệu vàng mà người dân ưa chuộng hơn cả, cho nên họ niêm yết giá cao”, bà Hồng cho hay.
Về tranh luận có hay không việc để SJC độc quyền sản xuất vàng miếng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết lý do chọn SJC là đơn vị gia công vàng miếng cho Ngân hàng Nhà nước vì đây là thương hiệu được người dân ưa chuộng (chiếm 90% thị phần) từ trước khi Nghị định 24 được ban hành.
Với nội dung này, khi kết luận phiên chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã yêu cầu rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về tiền tệ, quản lý ngoại hối, vàng và hoạt động ngân hàng, trong đó có Nghị định 24.